Την Κυριακή 20 Φεβρουαρίου είχε αρχίσει να διαφαίνεται μια χαραμάδα ελπίδας για αποκλιμάκωση στην ουκρανική κρίση, με τη διπλωματία να κερδίσει έδαφος. Ωστόσο, η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αυτόνομων περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ από τη Ρωσία και η αποστολή στρατού για την προστασία των αυτονομιστών του Ντονμπάς, αναζωπύρωσε την ουκρανική κρίση, προκαλώντας την αντίδραση της Δύσης, που προχωράει στην επιβολή κυρώσεων.

Γιατί όμως να οδηγηθεί το Κρεμλίνο σε μια ενέργεια που ήταν αναμενόμενο πως θα προκαλούσε την δυτική μήνη; Τι κερδίζει η Ρωσία και πόσο ευσταθούν οι ανησυχίες και οι κατηγορίες της Δύσης; Απαντήσεις δίνουν στο Tvxs.gr ο ομότιμος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων-Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά Παναγιώτης Ήφαιστος και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ) αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Μπαλτζώης.

Ο ομότιμος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων-Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά Παναγιώτης Ήφαιστος εξηγώντας στο Tvxs.gr τη στρατηγική όψη της κίνησης Πούτιν, εκτιμά ότι απλά μπορεί και το κάνει και μάλιστα επιδέξια. «Έσπρωξε την κρίση στα όριά της. Κατάλαβε ότι οι ΗΠΑ και ΕΕ δεν μπορούν να κάνουν τίποτα, απλά μιλάνε για μέτρα και τίποτα άλλο. Η Αμερική έχει διαλυθεί, δεν έχει την επιτελική συνοχή που διέθετε κάποτε, ενώ η Ευρώπη είναι ένα στρατηγικό “μπάχαλο”. Δεύτερον, είδε ότι ο Μακρόν αυτονομήθηκε κάπως από ΝΑΤΟ/ΗΠΑ όταν επιχείρησε να συμμαζευτούν τα πράγματα πηγαίνοντας στη Μόσχα».

Για τον Παναγιώτη Ήφαιστο, ο Πούτιν όχι μόνο τους δοκίμασε αλλά «τους έπαιξε μπίλιες αριστοτεχνικά, λέγοντάς τους “μη τολμήσετε να ξεφύγετε από τα γεωπολιτικά δεδομένα, που ξέρουμε όλοι μας γιατί θα έρθουμε σε απευθείας αναμέτρηση στην Ουκρανία”. Δείτε τι έγινε, αμέσως ο πρόεδρος Μπάιντεν εξήγγειλε μέτρα, στη συνέχεια ο Μακρόν έσπευσε να σώσει κάτι από την κατάσταση και την επομένη ο Πούτιν προχώρησε στην αναγνώριση!». Το γεγονός ότι η Δύση φοβάται να σπρώξει τη Ρωσία περαιτέρω προς την Κίνα λειτουργεί, επίσης, ανασταλτικά σε κινήσεις μιας πιο δυναμικής δυτικής δράσης στο ουκρανικό και αυτό το γνωρίζουν στο Κρεμλίνο.

«Τι θα μας κάνουνε;»

Ο Ρώσος πρόεδρος όμως, κάνει και κάτι άλλο, όπως εξηγεί ο καθηγητής: Βγάζει τους δυτικούς από τα αδιέξοδά τους. «Θα πηγαίνουν Μακρόν και Σολτς να ζητάνε μια προσέγγιση για να δουν πως θα ικανοποιήσουν τους Ρώσους» ενώ ο υπουργός Εξωτερικών την ΗΠΑ ζήτησε από τον Κινέζο υπουργό Εξωτερικών να μεσολαβήσει για συνάντηση με τον Λαβρόφ.

Έτσι, «με την αναγνώριση,ο Πούτιν δεν συσπειρώνει τη Δύση, αλλά το αντίθετο διότι τους δίνει διέξοδο να αντιδράσουν έστω με απλές οικονομικές κυρώσεις που είναι τίποτα, ενώ εάν οι Ουκρανοί επιτεθούν θα είναι αυτός ο αμυνόμενος». Εάν συμβεί αυτό θα καταρριφθεί και το επιχείρημα των Δυτικών περί ρωσικής εισβολής.

Πράγματι, όπως υπογραμμίζει στο tvxs ο αντιστράτηγος ε.α. και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ) Ιωάννης Μπαλτζώης ο Πούτιν έφερε της Δύση σε δύσκολη θέση. «Σου λέει τι θα κάνουνε [οι Ουκρανοί], θα τους χτυπήσουνε [αυτονομιστές]; Αν τους χτυπήσουνε θα σημαίνει ότι οι δυτικοί αρχίζουν τον πόλεμο και όχι η Ρωσία που λέγανε ότι θα εισβάλει και βάζουνε τον πλανητάρχη Τζο Μπάιντεν να λέει ότι θα εισβάλουν αύριο οι Ρώσοι και στη συνέχεια να τον τρολάρουν».

Και αν ο Πούτιν έχει δίκιο;

Ο πρόεδρος Πούτιν στήριξε την κίνησή στην παραβίαση του κεκτημένου των Συμφωνιών του Μίνσκ (2014-2015), οι οποίες δεν εφαρμόστηκαν ποτέ από τους Ουκρανούς, όπως αναφέρει ο αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Μπαλτζώης.

Υπενθυμίζεται ότι οι εν λόγω συμφωνίες προέβλεπαν, μεταξύ άλλων, συνταγματική μεταρρύθμιση για κάποια αυτονομία στις περιοχές της ανατολικής περιοχής Ντονμπάς της Ουκρανίας που δεν βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης. Θα επέτρεπαν, επίσης, ελεύθερες εκλογές, ανεξάρτητο δικαστικό σώμα κτλ.

«Αυτά δεν μπόρεσε να τα εφαρμόσει ούτε ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο (2014-2019) λόγω των ακροδεξιών κομμάτων και των ακροδεξιών “λουλουδιών” που κάνανε διαδηλώσεις με νεκρούς στο Κίεβο. Όπως επίσης δεν μπόρεσε να εφαρμόσει τη Συμφωνία και ο Ζελένσκι καθώς πήγαν να τον ρίξουν μέσα στη Βουλή και αυτόν. Έτσι, φτάσαμε στο δια ταύτα και λένε οι Ρώσοι “λύνουμε έτσι το θέμα”. Δεν τους ενσωμάτωσε, αλλά αναγνώρισε την αυτονομία που προβλέπεται από τη Συνθήκη του Μινσκ. Είναι κίνηση ρουά ματ».

Για τον κ.Μπαλτζώη που είχε μάλιστα υπηρετήσει και παρατηρητής της ΕΕ και Αξιωματικός Επιχειρήσεων στον πόλεμο της Βοσνίας, ο Πούτιν έκανε κάτι λογικό. «Είπε, λοιπόν κοιτάξτε υπογράψαμε τη Συμφωνία του Μίνσκ, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, αλλά εσύ Ουκρανία δεν τη εφαρμόζεις τόσα χρόνια τώρα. Αφού τα πράγματα πάνε έτσι και με απειλούνε –ΝΑΤΟ- εφαρμόζω του Μινσκ, τόσο απλά. Εγώ αναγνωρίζω τη συμφωνία γιατί είμαι συνυπογράφων και εγγυητής» εξηγεί τονίζοντας πως «δεν πρόκειται απλά για ρωσόφωνους στην Ουκρανία, αλλά ρωσικής καταγωγής πληθυσμούς».

Έτσι, σήμερα η απολογούμενη είναι η Ουκρανία, που δεν μπορεί να εφαρμόσει τη Συμφωνία γιατί υπάρχουν ακροδεξιές δυνάμεις μέσα εκεί και επειδή πιέζει και η Δύση όπως αναφέρει ο πρόεδρος του ΕΛΙΣΜΕ. «Για τον Πούτιν δεν είναι κάτι παράνομο αυτό που έκανε, αλλά αναγνώρισε όσα έχει υπογράψει το 2015 με τους Δυτικούς. Από κει και πέρα η Ρωσία λέει ότι κάνω αυτό που υπογράψαμε και μάλιστα στέλνω ειρηνευτικές δυνάμεις μέσα για να προστατεύσουν αυτά που υπογράψαμε. Εγώ δεν τα προσαρτώ αυτά τα εδάφη. Τι να τους πεις τώρα;» λέει ο στρατηγός.

Ο Πούτιν αντιδρά στο στρίμωγμα – Έλλειψη ορθολογισμού

Δεδομένου, όμως, ότι η ουκρανική κρίση εντάσσεται στο μεγάλο κάδρο της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, η Ρωσία αισθάνεται ότι βάζει τα πράγματα στη θέση τους στο θέμα της ασφάλειας.

Ασκώντας κριτική στην επέκταση του ΝΑΤΟ και την ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας σε αυτό, ο στρατηγός Μπαλτζώης τονίζει πως δεν μπορεί να αυξήσει κάποιος υπέρμετρα στην ασφάλειά του υπέρμετρα εις βάρος μιας άλλης χώρας. «Δηλαδή η Ελλάδα δεν μπορεί να πάρει 200 πυρηνικές κεφαλές να τις βάλει στον Έβρο και στα νησιά και να πει Τουρκία μην μου ξανακουνιέστε, γιατί αυτό είναι υπέρμετρο. Το απαγορεύει η Διάσκεψη της Κωνσταντινούπολης του 1999». Σε αυτή τη βάση επιχειρεί και η Ρωσία έναντι της Ουκρανίας.

Δεδομένου ότι η Δύση παραβίασε συμφωνίες των αρχών της δεκαετίας του 1990 για μη επέκταση του ΝΑΤΟ, υπό την ανοχή της αδύναμης τότε Ρωσίας, «σήμερα σου λέει ο Πούτιν ότι «έχω τη δύναμη να σας απειλώ και να επιβάλω την ασφάλειά μου». Δηλαδή στο σύστημα ασφαλείας που δημιουργείται στην Ευρώπη, η Ρωσία βάζει ψηλά την ατζέντα της σε διεθνές επίπεδο και λέει τώρα θα επιβάλω αυτό το οποίο που αρνηθήκατε να μου παρέχετε».

Σε αυτή την εξέλιξη, οδήγησε ο στρατηγικός ανορθολογισμός από τον οποίο διακατέχονται οι ΗΠΑ, όπως εξηγεί ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Παναγιώτης Ήφαιστος, θεωρώντας το μάλιστα πολύ επικίνδυνο. «Σκεφτείτε ότι ακόμα ο Νίξον και ο Κίσινγκερ πήγαν στην Κίνα τη δεκαετία του 1970 και κάνανε συμφωνίες για να μην υπάρξει απευθείας αναμέτρηση, οι οποίες ακόμα ισχύουν.  Τότε στο ΜΙΤ (Πανεπιστήμιο Μασαχουσέτης) έγινε μια έρευνα σταθμός που έδειξε κάτι που ισχύει ακόμη και θα ισχύει για πολύ χρόνο ακόμη: ότι ακόμη και ένας μικρός αριθμός πυρηνικών εκρήξεων θα δημιουργούσε προϋποθέσεις τερματισμού της επίγειας ζωής όπως την γνωρίζουμε. Η ταινία η Εποχή των Πιθήκων γράφτηκε μετά από αυτή την μελέτη».

Όπως λέει ο καθηγητής ο κόσμος στην Αν. Ευρώπη δεν κέρδισε με την επέκταση του ΝΑΤΟ και από το 1990 μέχρι σήμερα, έχουν περάσει δεκαετίες, και χρειάζεται  στρατηγικός ορθολογισμός. «Είμαστε σε ένα μεταίχμιο τώρα που δεν γίνεται να μην υπάρξει ένα νέο στρατηγικό modus vivendi.  Δεν γίνεται ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία Ινδία και άλλες χώρες που είναι πυρηνικές να μην οδηγηθούν σταδιακά σε modus Vivendi, με δεδομένο ότι δεν μπορεί να γίνει πυρηνικός πόλεμος» υποστηρίζει ο καθηγητής και καταλήγει με την εκτίμηση ότι «μπορεί να γίνει ένα νέο σύστημα ασφαλείας πανευρωπαϊκό που θα συμπεριλαβμάνει και τη Ρωσία –όπως ήθελε και ο Σαρλ Ντε Γκολ- και θα δουν πως αυτό θα ξεφύγει από τις πολώσεις τις μεγάλες που δεν είναι συμβατές με τη πυρηνική εποχή. Έπειτα θα δουν πως θα συμπεριφερθεί η Κίνα και αν δεν προσαρμοστεί θα την αντικρούσουν όλοι μαζί».

ΠΗΓΗ