Αν έχω αλλεργία μπορώ να κάνω το εμβόλιο; Να ακούσω τον φαρμακοποιό ή να συμβουλευτώ γιατρό; Ποιος μπορεί να μου πει αν κινδυνεύω από το mRNA; Θα νοσήσω ελαφριά αμέσως μετά το εμβόλιο; Ειδικοί από τις επιτροπές εμβολιασμού και εμπειρογνωμόνων απαντούν σε όλες τις ερωτήσεις.
«Οι αρνητές του εμβολίου είναι πάρα πολύ δύσκολο να αλλάξουν γνώμη. Η όλη συζήτηση γίνεται για όσους ανθρώπους βρίσκονται στην ενδιάμεση ομάδα, οι οποίοι δεν έχουν αποφασίσει τι θα κάνουν. Με αγωνία, ακούν πολλά από δω κι από κει και το κρίσιμο ζήτημα είναι τι θα επιλέξουν τελικά να ακούσουν και με βάση αυτό ποιαν απόφαση θα πάρουν» μας λέει ο Εμμανουήλ Σμυρνάκης, γενικός γιατρός, επίκουρος καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο ΑΠΘ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.
Με δυο λόγια
Όπως μας λέει ο κ. Σμυρνάκης, δεν είναι εύκολο ένας πολίτης να καταλάβει αν αυτός που έχει απέναντί του ή στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και την εφημερίδα είναι καταρτισμένος και ποιες είναι οι προθέσεις του και η εκπαίδευσή του – σε ποιες πηγές βασίζεται κι αν είναι έγκυρες.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη όταν κάποιος ακούει αντικρουόμενες απόψεις από άτομα που προέρχονται από τον χώρο της υγείας – κυρίως από το κοντινό του περιβάλλον, από φίλους γιατρούς και νοσηλευτές και τον φαρμακοποιό της γειτονιάς. Ποιον θα πρέπει όμως να ακούσουμε προκειμένου να ενημερωθούμε για το εμβόλιο; Αυτό εξαρτάται από το ερώτημα που θέτουμε κάθε φορά.
Εμείς συγκεντρώσαμε τις πιο συχνές ανησυχίες που έχουν οι πολίτες σχετικά με τον εμβολιασμό του κορονοϊού και απευθυνθήκαμε στους ειδικούς για κάθε μία από αυτές.
Απαντά ο Αθανάσιος Σκουτέλης, καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών:
«Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι εκείνες που είναι κοινές με όλα τα εμβόλια. Αυτές έχουν να κάνουν με μυαλγίες, πονοκέφαλο, τοπική ευαισθησία στο σημείο του εμβολίου και αίσθημα κακουχίας γενικότερα. Αυτό μπορεί να κρατήσει 2-3 εικοσιτετράωρα το πολύ. Συνήθως στη δεύτερη δόση (μιλώντας για το τρέχον εμβόλιο) τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο έντονα από ό,τι μετά την πρώτη δόση. Αυτές οι μυαλγίες και το σύνδρομο του κρυολογήματος, οφείλονται καθαρά στην αντίδραση που προκαλεί το εμβόλιο. Μερικοί νομίζουν ότι είναι μια ήπια νόσηση από τον κορονοϊό. Δεν μπορεί όμως να συμβεί αυτό διότι το εμβόλιο που κάνουμε δεν περιέχει μέσα κάποιον εξασθενημένο ή νεκρό ιό. Περιλαμβάνει ένα μικρό κομμάτι του ιού, που αυτός φυσικά δεν μπορεί να προκαλέσει νόσηση».
Απαντά ο Χαράλαμπος Γώγος, παθολόγος-λοιμωξιολόγος και μέλος της Επιτροπής των εμπειρογνωμόνων:
«Συγκεκριμένα από τα δεδομένα που έχουμε στις κλινικές μελέτες που έχουν ολοκληρωθεί, αλλά και από τον εμβολιασμό μεγάλων αριθμών ασθενών στην καθημερινή ζωή, στον αληθινό κόσμο, δηλαδή πάνω από ένα εκατομμύριο, έχουμε δει ότι δεν υπάρχουν σημαντικές παρενέργειες από το εμβόλιο του κορονοϊού. Δεν έχουμε δει σοβαρή παρενέργεια και στη χώρα μας. Αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο αυτό που έχουμε δει ήταν μόνο κάποιες αλλεργικού τύπου αντιδράσεις, οι οποίες είναι σε ένα επίπεδο του 11 περιστατικά σε ένα εκατομμύριο εμβολιασμούς, που είναι πολύ μικρός αριθμός. Και από αυτές οι πέντε –δηλαδή οι μισές– ήταν πολύ σημαντικές. Σε σύγκριση με τα υπόλοιπα εμβόλια είναι το ίδιο ασφαλές».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Γενικώς οι παρενέργειες των φαρμάκων είναι μεγαλύτερες και περισσότερες από τις παρενέργειες του εμβολίου και όπως γνωρίζετε δεν γίνεται μεγάλη συζήτηση γι΄ αυτές. Αντίθετα γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις παρενέργειες των εμβολίων, το οποίο είναι παράδοξο. Αφενός μεν είναι πιο ισχυρή η δράση του εμβολίου, διότι προλαβαίνει την νόσο και αφετέρου η χρήση φαρμάκων για να αποφύγουμε τα αποτελέσματα μιας νόσου μπορεί να οδηγήσει σε πολύ σοβαρότερες παρενέργειες από αυτές στις οποίες οδηγεί το εμβόλιο. Επομένως, δεν έχει λογική να αποφεύγουμε το εμβόλιο για παρενέργειες και να τρέχουμε να παίρνουμε αντιβιοτικά με το παραμικρό –σε ιώσεις κιόλας που δεν δρουν– και μετά να έχουμε παρενέργειες από τα αντιβιοτικά που μπορεί να είναι και επικίνδυνες, πολύ πιο επικίνδυνες από τα εμβόλια. Άρα η λογική λέει να χρησιμοποιούμε τα εμβόλια, για να αποφεύγουμε τις νόσους για τις οποίες χρειάζονται φάρμακα που έχουν πολύ σοβαρότερες παρενέργειες.
Οι παρενέργειες από τα αντιβιοτικά είναι σημαντικές, μπορεί να προκαλέσουν ηπατοτοξικότητα, δηλαδή πειράζουν το συκώτι, πειράζουν τα νεφρά, κάνουν αλλεργικές αντιδράσεις, μπορεί να πειράξουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, ζαλάδες και άλλα πράγματα. Είναι πολλαπλές και περισσότερες. Και δεν είναι μόνο τα αντιβιοτικά, είναι πολλά τα φάρμακα. Είναι και τα αντιυπερτασικά, είναι και τα αντιδιαβητικά, είναι ένα σωρό φάρμακα».
Απαντά ο Ιωάννης Καρακασιλιώτης, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Βιολογίας-Μοριακής Ιολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης:
«Το mRNA εμβόλιο (σ.σ.: αυτό της BioNTech/Pfizer) είναι κάτι καινούριο, δεν υπήρχε πιο πριν. Αλλά ωστόσο η τεχνολογία γύρω από αυτό ωρίμασε τα τελευταία χρόνια. Είναι σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό πιο αποδοτικό από οτιδήποτε άλλο υπάρχει αυτή τη στιγμή σαν τεχνολογία εμβολίων, γι’ αυτό και χρησιμοποιήθηκε. Είναι η πρώτη φορά που έχουμε εμβόλιο mRNA. Ωστόσο ο λόγος που χρησιμοποιήθηκε είναι γιατί οι άλλες μέθοδοι είτε δεν ήταν αποδοτικές, είτε η ασφάλειά τους ήθελε πολύ περισσότερο χρόνο για να ελεγχθεί (όπως στα εμβόλια ζωντανών ιών).
Το mRNA είναι αυτό το οποίο τα κύτταρά μας χρησιμοποιούν μεταξύ του DNA και των πρωτεϊνών, δηλαδή αυτό το οποίο πρακτικά μεταφέρει το μήνυμα από το DNA (εξ ου και το m είναι messenger-μεταφορέας) για να φτιαχτεί μια πρωτεΐνη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μεταφέρει την πληροφορία για να φτιαχτεί η πρωτεΐνη του κορονοϊού (μία από τις δεκάδες πρωτεΐνες του ιού). Αυτό το RNA πρέπει να μπει στα κύτταρα, πρέπει να προστατευτεί και γι’ αυτό το βάζουν μέσα σε έναν λιπιδικό φορέα, ένα νανοσωματίδιο, με το οποίο καταφέρνει και μπαίνει μέσα στα κύτταρά μας. Μόλις μπει στα κύτταρά μας αυτό το RNA (αυτό το μήνυμα), θα δώσει το σήμα για να φτιαχτεί η πρωτεΐνη και θα προκληθεί η παραγωγή αντισωμάτων. Μέσα σε λίγη ώρα αυτό το RNA θα έχει καταστραφεί και θα έχουμε ξεχάσει ότι υπήρξε. Το mRNA δεν μπαίνει μέσα στον πυρήνα του κυττάρου. Ο πυρήνας είναι σχεδιασμένος να “βγάζει” RNA, όχι να δέχεται».
Απαντά ο Ιωάννης Καρακασιλιώτης:
«Το εμβόλιο δεν περιέχει ολόκληρο τον ιό, δεν υπάρχει περίπτωση να βγει ποτέ ο ιός μέσα από κάτι μερικό, γιατί έχεις μόνο μία από τις πολλές πρωτεΐνες του ιού. Δεν υπάρχει ποτέ η περίπτωση να αρρωστήσει κανείς από κορονοϊό από το εμβόλιο. Είναι μηδενική αυτή η περίπτωση, διότι δεν υπάρχει η υπόλοιπη πληροφορία για τον κορονοϊό εκεί. Όλα τα υπόλοιπα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί. Οι υπόλοιπες δεκάδες πρωτεΐνες του ιού δεν έχουν χρησιμοποιηθεί μέσα στο εμβόλιο. Άρα πρακτικά δεν υπάρχει η δυνατότητα να εμφανιστούν. Είναι μόνο η πρωτεΐνη που έχει στην επιφάνειά του ο ιός και είναι πιο προσβάσιμη στην ανοσία, άρα αυτή βάζουμε για να είναι πιο εύκολη η απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Αν δώσουμε απλά την πρωτεΐνη στον οργανισμό, δημιουργεί μικρότερη ανοσία σε σχέση με το να δώσουμε το μήνυμα να φτιαχτεί μέσα στον οργανισμό. Όταν φτιάχνεται μέσα στον οργανισμό βρίσκεται μέσα στα κύτταρα και ενεργοποιεί περισσότερες πλευρές του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Η πρωτεΐνη που δίνουμε απ’ έξω δεν μπορεί να μπει μέσα στα κύτταρα, πρέπει να την φτιάξουμε μέσα στα κύτταρα και γι’ αυτό χρησιμοποιούμε το mRNA».
Απαντά ο κ. Καρακασιλιώτης:
«Σίγουρα το ρίσκο του κορονοϊού είναι συντριπτικά μεγαλύτερο, με δεδομένο ότι το εμβόλιο μέχρι τώρα έχει σχεδόν αποδείξει μηδενικό ρίσκο – πάντα μιλώντας για τις απειροελάχιστες παρενέργειες που έχει με αυτούς τους ανθρώπους που έκαναν αλλεργική αντίδραση. Ο κορονοϊός έχει ένα τεράστιο ρίσκο από την άποψη ότι έχει φανεί ακόμα και σε ανθρώπους οι οποίοι δεν νόσησαν βαριά ότι έχει αφήσει κατάλοιπα, τουλάχιστον στον πνεύμονα. Φάνηκε πρόσφατα ότι άνθρωποι οι οποίοι ανάρρωσαν και είναι καλά έχουν κάποια ίχνη θρομβώσεων στον εγκέφαλο. Δεν είναι μόνο το έζησες-δεν έζησες, αλλά είναι και το πώς έζησες και το τι “κουσούρια” σου έχει αφήσει από εκεί και πέρα. Σε ανθρώπους που ανάρρωσαν στην Κίνα φάνηκε ότι είχε αφήσει τουλάχιστον στους πνεύμονες κατάλοιπα της μόλυνσης. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ανθρώπους που έχουν μετά την ανάρρωση προβλήματα στην καρδιά, ανθρώπους που έχουν προβλήματα στον εγκέφαλο, και δεν μιλάμε για μικρά ποσοστά, μιλάμε για ποσοστά 15-30%. Για σκεφτείτε πόσοι έχουν αναρρώσει που μπορεί να έχουν σε ένα τέτοιο ποσοστό κάποιο κατάλοιπο της παθογένειας. Είναι προφανές ότι είναι πολύ μεγαλύτερο το ρίσκο του “δεν κάνω το εμβόλιο γιατι δεν γνωρίζω τι θα γίνει”. Εκεί είναι τεράστιο το ρίσκο γιατι πάρα πολύ απλά με τον ιό έχεις καταστροφή του ιστού, που δεν ξέρεις σε πόσα χρόνια και αν θα μπορέσεις να επουλωσεις τη συγκεκριμένη κατάσταση. Στο εμβόλιο που πρακτικά δεν έχεις καμία καταστροφή, έχεις πολύ στοχευμένη επαγωγή της ανοσίας, πολύ μελετημένη επαγωγή. Αυτό που μπήκε στο εμβόλιο είναι κάτι που ξέρουμε και το έχουμε μελετήσει χρόνια. Οπότε είναι κάτι το οποίο θα έλεγε κανείς ότι δεν είναι συγκρίσιμο ρίσκο. Το ρίσκο είναι εκατομμύρια φορες μεγαλύτερο προς την πλευρά του ιού».
Απαντά ο κ. Καρακασιλιώτης:
«Καταρχάς να πούμε ότι υπεύθυνος για να κρίνει αν είναι νωρίς ή αργά είναι οι αντίστοιχες υπηρεσίες: ο FDAFDA (Food and Drug Administration) για την Αμερική και ο EMAΕΜΑ ( European Medicines Agency) για την Ευρώπη. Δεν είναι κάποιος ο οποίος μπορεί να έχει απλά μια ανησυχία. Αυτοί στις συνεδριάσεις τους κρίνανε τις αντίστοιχες κλινικές μελέτες και αποδείχτηκε ότι οι κλινικές μελέτες ήταν επαρκείς για να προχωρήσουν στη χρήση των εμβολίων που έχουμε σήμερα.
Υπάρχουν λόγοι που έτρεξε η διαδικασία πιο γρήγορα – και λόγοι ανάγκης και πρακτικοί λόγοι. Αρχικά, δεν ήταν κάτι άγνωστο ο SARS-2. Είχαμε την εμπειρία του πρώτου SARSSevere Acute Respiratory Syndrome (SARS) | WHO. Εμβόλια είχαν σχεδιαστεί και τότε, ασχετως με το ότι επειδή τελείωσε πολύ γρήγορα δεν μπόρεσαν να τα εφαρμόσουν. Ο SARS εξαφανίστηκε από τον κόσμο, οπότε δεν υπήρχε η δυνατότητα να γίνουν οι κλινικές μελέτες εκείνη την περίοδο, αλλά μας έμεινε η τεχνογνωσία. Ηρθε ο MERSMiddle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) | WHO μετά, το 2012. Με τον MERS πάλι μπήκαμε στην διαδικασία να μελετήσουμε, παρόλο που ο MERS ήταν σπάνιος πια (οπότε και εκεί δεν είχε νόημα πρακτικό να επενδύσει κάποιος, ποσο μάλλον μια εταιρεία), αλλά οι μελέτες οι πρώτες έγιναν. Οπότε είχαμε να πατήσουμε κάπου. Ξέραμε τι σημαίνει. Δεν ήμασταν στην φάση που ήμασταν το 2002-3 που ήρθε ο SARS ο πρώτος και δεν είχαμε άποψη. Δεν είχαμε γνώση τότε, μετά όμως αποκτήσαμε. Οπότε θέλω να πώ ότι ένας καλός λόγος που πήγαν γρήγορα τα πράγματα είναι διότι ξέραμε τι ψάχναμε.
Επίσης ένας καλός λόγος που προχώρησαν γρήγορα τα πράγματα είναι γιατί πρακτικά η έρευνα γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα αναπτύχθηκε πάρα πολύ γρήγορα και μπήκανε μέσα και πάρα πολλές εταιρείες και εργαστήρια. Αυτή την στιγμή δοκιμάζονται εκατοντάδες διαφορετικά πειραματικά μοντέλα. Αυτά που προχώρησαν γρήγορα είναι αυτά που παρακολουθούμε τώρα και εφαρμόζονται. Συν ότι στράφηκε ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα και η φαρμακευτική κοινότητα προς την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου ιού.
Επίσης ένας πάρα πολύ σημαντικός λόγος είναι ότι ήταν πάρα πολύ εύκολο να βρεις για να κλείσεις ομάδες ασθενών. Σκεφτείτε ότι εμβολιάζετε 30.000 ανθρώπους. Τι πιθανότητα έχουν αυτοί στη συνέχεια να κολλήσουν έναν ιό ο οποίος είναι πολύ σπάνιος; Θα πάρει μήνες ή και χρόνια για να μαζέψεις την στατιστική σημαντικότητα. Αλλά όταν ένας ιός είναι κάτι είναι τόσο συχνό πια, είναι διαφορετικό. Όταν από τους 30.000 μέσα σε μερικούς μήνες αρρωστήσανε 400, είναι προφανές ότι η στατιστική ανάλυση της μελέτης θα τελειώσει πιο σύντομα. Για παράδειγμα υπάρχουν εμβόλια τα οποία δεν έχουν τελειώσει εδώ και πολλά χρόνια, του Ζίκα ας πούμε δεν έχουν τελειώσει. Γιατί; Γιατί όταν ξεκίνησαν τις μελέτες άρχισε να είναι πολύ σπάνια η πιθανότητα να μολυνθείς από Ζίκα. Πώς να ολοκληρωθεί μια κλινική μελέτη, όταν περιμένεις μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να έχεις τόσους ασθενείς και εσύ αντί να έχεις 100 έχεις 4; Οπότε ένας άλλος παράγοντας ήταν το πόσο γρήγορα ασθένησαν οι ομάδες ελέγχου».
Απαντά ο κ. Σκουτέλης:
«Αν είναι ενημερωμένοι σωστά, ναι. Αν είναι κάποιος σωστά ενημερωμένος (και έχει συναφή ειδικότητα δηλαδή γιατρός, φαρμακοποιός, βιολόγος κ.λπ.) επιστημονικά μπορεί να αντικρούσει οποιοδήποτε επιχείρημα και να ενημερώσει τον κόσμο σωστά. Από την άλλη, αν θέλεις να λάβεις ένα βαρύ φάρμακο, μια χημειοθεραπεία για παράδειγμα, δεν ρωτάς ούτε τον φαρμακοποιό, ούτε τον οικογενειακό γιατρό, πηγαίνεις σε έναν ειδικό, που είναι ο ογκολόγος. Σου εξηγεί τα υπέρ, τα κατά, τον τρόπο δράσης των φαρμάκων και τον εμπιστεύεσαι. Αν δεν τον εμπιστεύεσαι, ρωτάς άλλον ογκολόγο. Δεν πας σε άλλη ειδικότητα ούτε σε κάποιον άλλον εκτός από γιατρό. Σημασία λοιπόν έχει ποιον ρωτάμε. Γι’ αυτό θα πρέπει να ακούει ο κόσμος αυτούς που κάνουν την επίσημη ενημέρωση: τις επιτροπές και τους επιστήμονες που κάνουν τις επίσημες ενημερώσεις. Και από την άλλη πλευρά, οι επιστήμονες πρέπει στον δημόσιο λόγο να λένε την επιστημονική αλήθεια και όχι υποκειμενικές απόψεις».
Απαντά ο κ. Καρακασιλιώτης:
«Σίγουρα σε ένα μέρος της εκπαίδευσής τους οι γιατροί έχουν λάβει αυτή τη γνώση. Φυσικά η τεχνολογία εξελίσσεται τόσο γρήγορα και τα δεδομένα γύρω από την μοριακή βιολογία είναι πολλά. Είναι τόσο μεγάλος ο όγκος αυτής της πληροφορίας που προφανώς κάποιος ο οποίος είτε μόλις έχει τελειώσει την σχολή ή έχει πάρει ειδικότητα διαφορετική από αυτή που ασχολείται με τα εμβόλια, προφανώς δεν έχει όλη την απαραίτητη πληροφορία. Έχει κάποια ιδέα από τα μαθήματα που έκανε στο πτυχίο του, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να έχει την πλήρη εικόνα μιας μελέτης και μιας τεχνολογίας που είναι όχι καινούρια αλλά εξελισσόμενη – κάτι το οποίο συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούν αυτά τα εμβόλια δεν αναπτύχθηκαν πρόσφατα, αλλά εφαρμόστηκαν πολύ πρόσφατα. Ο επιστήμονας που ξέρει αυτή τη στιγμή τι σημαίνει αυτό το εμβόλιο είναι προφανώς ένας επιστήμονας που ασχολούνταν και πριν με αυτά τα δεδομένα. Αυτοί οι άνθρωποι προέρχονται από διάφορες ομάδες. Είναι σίγουρα οι ιολόγοι και οι ανοσολόγοι, οι ανοσοβιολόγοι, δηλαδή οι άνθρωποι που είχαν πιο κοντινή επαφή με το αντικείμενο. Αλλά δεν θεωρώ ότι είναι θέμα κατηγοριοποίησης».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Ο κατάλληλος να συμβουλεύσει έναν πολίτη είναι ο οικογενειακός του γιατρός, ο οποίος θα αναζητήσει πληροφόρηση και σε ειδικούς».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Αυτή τη στιγμή ο εμβολιασμός για την COVID-19 δεν γίνεται στα φαρμακεία, όπως το ξέρετε. Στα φαρμακεία γίνεται απλώς η καταγραφή, σε μερικά άτομα που δεν μπορούν να μπουν ηλεκτρονικά οπότε οποιαδήποτε συμβουλή παίρνουν καλή είναι, αλλά ο πλέον αρμόδιος κατα την γνώμη μου, για να δίνει οδηγίες στους ασθενείς, διότι είναι αυτός που ξέρει τον άρρωστο, ξέρει το ιστορικό του, ξέρει τη συμπεριφορά του παλαιότερα σε αλλεργίες, ξέρει πώς αντιμετώπισε ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές κ.λπ. είναι ο θεράπων ιατρός, ο λεγόμενος οικογενειακός γιατρός που σε κάθε περίπτωση είναι σε θέση να ρωτήσει έναν εξειδικευμένο γιατρό και να πάρει περαιτέρω οδηγίες. Νομίζω ο οικογενειακός γιατρός είναι ο αρμόδιος».
Απαντά ο κ. Σκουτέλης:
«Γενικά, αντενδείξεις δεν υπάρχουν εκτός αν το άτομο έχει παρουσιάσει σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση σε εμβόλιο. Πρέπει να συμβουλευτεί τον οικογενειακό του γιατρό ή τον ειδικό. Εξάλλου, ο γιατρός του οργανωμένου εμβολιαστικού κέντρου εκείνη την ώρα θα κρίνει αν πρέπει να προχωρήσει σε εμβολιασμό, ανάλογα με το ιστορικό».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Αυτοί που αναρωτιούνται αυτόν τον καιρό για τα εμβόλια είναι βασικά οι αλλεργικοί και οι άρρωστοι που έχουν υποκείμενα νοσήματα τύπου αυτοανοσίες και ανοσοανεπάρκειες, ας πούμε καρκίνοι κ.λπ. Αυτή τη στιγμή σε γενικές γραμμές δεν υπάρχουν αντενδείξεις για τα εμβόλια. Δηλαδή δεν υπάρχει κάποια ομάδα που να μην κάνει το εμβόλιο.
Για τους αλλεργικούς αυτό που ισχύει είναι ότι δεν πρέπει να εμβολιάζονται αυτοί που έχουν κάνει αλλεργικό σοκ, δηλαδή τους έπεσε η πίεση, κάνανε οίδημα, βραχνιάσανε και μετά έκλεισε ο λαιμός τους και χρειάστηκε να πάνε στο νοσοκομείο για να βάλουν αδρεναλίνη ή κορτιζόνη ή κάτι άλλο. Αυτές είναι σπανιότατες περιπτώσεις και αυτοί ακόμα υπό συγκεκριμένες συνθήκες και καλή παρακολούθηση με τον γιατρό θα μπορούσαν να κάνουν το εμβόλιο, αλλά είναι αυτοί για τους οποίους δεν υπάρχει ένδειξη εμβολιασμού, υπάρχει αντένδειξη. Αλλά είναι πάρα πολύ λίγες αυτές οι περιπτώσεις. Αυτοί που έχουν αλλεργίες στο χόρτο, στη γύρη, σε τρόφιμα, σε οτιδήποτε άλλο δεν αντενδείκνυνται να κάνουν το εμβόλιο. Ακόμα και αυτοί που έχουν αλλεργία σε φάρμακα δεν αντενδείκνυνται να κάνουν το εμβόλιο. Απλώς ενημερώνονται από τον θεράποντα ιατρό για τη διαδικασία και ενημερώνουν το εμβολιαστικό κέντρο».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Στους ανθρώπους που έχουν ανοσολογικά προβλήματα δεν υπάρχει κίνδυνος, απλώς υπάρχει η πιθανότητα να μην είναι η ανταπόκριση αυτή που θέλουμε γιατί δεν έχουν καλό ανοσολογικό σύστημα και αυτοί πρέπει να συμβουλεύονται τους γιατρούς τους για το πότε πρέπει να το κάνουν, σε ποια φάση της νόσου και της θεραπείας τους. Αρμόδιος γιατρός για αυτά είναι ο ογκολόγος τους και βέβαια και ο λοιμωξιολόγος, τον οποίο θα συμβουλευτεί. Τώρα, για το πότε πρέπει να το κάνουν, έχει σημασία να μην είναι υπό θεραπεία όταν κάνουν το εμβόλιο ώστε να έχουν καλύτερη ανταπόκριση. Δεν κινδυνεύουν από το εμβόλιο, απλά θέλουμε να έχουμε την καλύτερη δυνατή ανοσία και γι’ αυτό έχει σημασία το timing. Πρέπει να ρωτάμε τον ογκολόγο».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Δεν υπάρχει καμία αντένδειξη, ίσα ίσα υπάρχει απόλυτη ένδειξη για καρδιοπαθείς, διαβητικούς, υπερτασικούς, νεφροπαθείς. Πρέπει να το κάνουν διότι είναι και οι κατηγορίες που πάσχουν σοβαρότερα από τον κορονοϊό. Σε κάθε περίπτωση μπορούν να ρωτήσουν τον θεράποντα ιατρό τους».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Με τα αντιπηκτικά το πρόβλημα δεν είναι στο εμβόλιο, είναι στην ένεση. Επειδή έχουν μια τάση αιμορραγική αυτοί που παίρνουν αντιπηκτικά, μπορεί στο σημείο που θα γίνει η ένεση να δημιουργηθεί ένα μικρό αιμάτωμα. Η αλήθεια είναι ότι η βελόνα των εμβολίων του κορονοϊού είναι πάρα πολύ λεπτή (είναι σαν την βελόνα της ινσουλίνης) οπότε δεν δημιουργεί προβλήματα. Δεν υπάρχει πρόβλημα να δημιουργηθεί θέμα αιμορραγικό. Εκτός από σοβαρές διαταραχές πήξης. Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν, ανάλογα με τον αριθμό των αιμοπεταλίων, των χρόνων της πήξης και το είδος της θεραπείας θα ενημερώνονται από τον θεράποντα ιατρό για την ασφάλεια. Αλλά στο 99% των περιπτώσεων δεν υπάρχει πρόβλημα».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Δεν υπάρχει κίνδυνος για καρκινογένεση. Βέβαια για να έχεις σίγουρα δεδομένα πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια. Αλλά με τα δεδομένα της βιολογίας, του τρόπου κατασκευής και της σύστασης των εμβολίων, δεν έχει καμία λογική να μιλάμε για καρκίνο. Πιο πολλή λογική έχει να μιλάμε για καρκίνο από την ακτινοβολία ή από τα φάρμακα ή από τα μολυσμένα τρόφιμα, παρά αυτό. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για το ότι τα περιεχόμενα του εμβολίου αυτού μπορούν να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε τοξικότητα τέτοιου τύπου ή και θάνατο φυσικά».
Απαντά ο κ. Σκουτέλης:
«Για γεγονότα όπως αυτά που συνέβησαν στην Νορβηγία Θεοδωρίδου: Οι θάνατοι υπερηλίκων στη Νορβηγία δεν σχετίζονται με το εμβόλιο | Lifoέχουν βγει επίσημες ανακοινώσεις που αναφέρουν ότι οι θάνατοι δεν είχαν καμία αιτιολογική σχέση με το εμβόλιο. Ξέρετε πόσα άτομα άνω των 85 ετών πεθαίνουν κάθε εβδομάδα στην Νορβηγία από διάφορους λόγους; Περίπου 400. Αρκετά μπορεί να συμβούν αφού κάνει κανείς το εμβόλιο, πρέπει όμως να αποδειχτεί ότι υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση και όχι χρονική μόνο. Απαιτούνται μερικές μέρες εξέτασης των δεδομένων και των γεγονότων για να αποφανθεί κάποιος (για παράδειγμα η επιτροπή φαρμακοεπαγρύπνησης του ΕΟΦ) αν έχει σχέση το εμβόλιο με αυτό το συμβάν. Αλλά το να λέμε ότι κάποιος πέθανε από το εμβόλιο χωρίς να εξετάσουμε σε βάθος τα ιατρικά γεγονότα είναι ανεύθυνο. Δεν έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής κάτι τέτοιο. Μόνο αλλεργικού ή αναφυλακτικού τύπου αντιδράσεις σε μικρό ποσοστό οι οποίες αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς».
Απαντά ο κ. Γώγος:
«Πρέπει να συμβουλευτούν τον ειδικό που τους παρακολουθούσε κατα τη διάρκεια της νόσου τους. Για αυτούς που έχουν περάσει νόσο και έχουν νοσήσει πραγματικά, δεν ήταν ασυμπτωματικοί φορείς δηλαδή, η σύσταση συνήθως είναι να εμβολιαστούν τρεις μήνες μετά την έναρξη της νόσου τους, διότι είναι η εποχή που πέφτουν τα αντισώματα. Οι ασυμπτωματικοί μπορούν να εμβολιάζονται κανονικά».
Απαντά ο κ. Σκουτέρης:
«Υπάρχει ανοσία ακόμη και με την πρώτη δόση, περίπου στο 70% (χρειαζόμαστε όμως τη δεύτερη δόση για να αυξηθεί το ποσοστό και να ενισχύσουμε τα μνημονικά κύτταρα που θα δουλεύουν στο μέλλον) αλλά ακόμα δεν γνωρίζουμε πόσο διαρκεί. Μην ξεχνάτε ότι η νόσος τώρα μόλις έκλεισε έναν χρόνο ζωής. Άρα λοιπόν πρέπει να υπάρχει μια περίοδος παρακολούθησης αρκετά μακρά –όπως αρχίζει και γίνεται τώρα, που έχουν εμβολιαστεί 30-40 εκατομμύρια άτομα στον κόσμο– για να δούμε τι ανοσία καταλείπει, δηλαδή αν χρειάζεται να γίνεται το εμβόλιο κάθε χρόνο ή όχι, ή πόσο συχνά θα πρέπει να γίνεται. Στη χειρότερη περίπτωση θα χρειαστούμε να το επαναλαμβάνουμε κάθε χρόνο, όπως το εμβόλιο της γρίπης».
Απαντά ο κ. Σκουτέρης:
«Δεν έχει αποδειχθεί ότι ο μεταλλαγμένος ιός έχει αυξημένη λοιμογόνο δύναμη, πιθανώς να έχει μια μεγαλύτερη ικανότητα μετάδοσης, αλλά τίποτα άλλο δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής. Το υπάρχον εμβόλιο καλύπτει και αυτά τα στελέχη τα μεταλλαγμένα που έχουν διαπιστωθεί μέχρι τώρα, διότι παράγει ένα ευρύ φάσμα αντισωμάτων».
Απαντά ο κ. Καρακασιλιώτης:
«Αυτό που βγήκε και από τις δικές μας μελέτεςA main event and multiple introductions of SARS‐Cov2 initiated the COVID‐19 epidemic in Greece | Wiley Online Library και από τις επόμενες που έγιναν πανευρωπαϊκά και παγκοσμίως, ο ιός δεν αλλάζει πάρα πολύ, αλλάζει ελάχιστα. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένας ιός δεν συσσωρεύσει ενα σημαντικό ποσοστό μεταλλάξεων, δεν μπορεί να υπερβεί την κάλυψη του εμβολίου. Και δεν είμαστε σε μια φάση που να έχουν υπάρξει τόσες μεταλλάξεις του ιού. Πιστεύω ότι δεν αναμένεται να υπάρξει κάτι τόσο σοβαρό σε αλλαγή που να επιτρέψει στον ιό να ξεφύγει από την ανοσία που θα προσφέρει το εμβόλιο. Οπότε με τα μέχρι τώρα παγκόσμια δεδομένα, ο ιός έχει εξελιχθεί ελάχιστα. Καμία σχέση με αυτό που βλέπουμε στη γρίπη. Στη γρίπη μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα θα βλέπαμε ότι θα μπορούσαμε να χρειαστούμε ένα δεύτερο εμβόλιο, ενώ εδώ δεν χρειάζεται κάτι. Η μεταλλαξιμότητα που έχει η γρίπη είναι πολλές φορές μεγαλύτερη από του SARS».
Στην ενημέρωση για το εθνικό σχέδιο εμβολιαστικής κάλυψηςΕνημέρωση συντακτών για το Εθνικό Σχέδιο εμβολιαστικής κάλυψης κατά της COVID-19, από την Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου, τον Γ.Γ. ΠΦΥ Μάριο Θεμιστοκλέους και τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη | Υπουργείο Υγείας της 11/01/2020 η Μαρία Θεοδωρίδου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, είπε τα εξής:
«Το εμβόλιο της Covid ως μόριο και ως τρόπος δράσης, φαίνεται ότι είναι απίθανο να έχει οποιαδήποτε επιβάρυνση ή στην έγκυο ή στο κύημα. Εν τούτοις, επειδή οι κλινικές μελέτες που έγιναν δεν περιλαμβάνουν ομάδες εγκύων, η επίσημη σύσταση από τους φορείς τους υπεύθυνους για τα λοιμώδη νοσήματα και τους εμβολιασμούς είναι κατά τη διάρκεια της κύησης να μην γίνεται το εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Όμως, στην περίπτωση που γίνει το εμβόλιο οπωσδήποτε δεν συνιστάται διακοπή της κύησης. Ή αν έχει γίνει η πρώτη δόση, η δεύτερη επιφυλάσσεται να γίνει μετά το τέλος της κύησης.
Και μία σύσταση η οποία αναθεωρήθηκε, είναι αυτή που γινόταν πριν λίγες ημέρες μόλις, ότι μετά τον εμβολιασμό για την Covid να μην προγραμματίζεται κύηση. Μετά από τον εμβολιασμό μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε διάστημα ο προγραμματισμός για μία εγκυμοσύνη. Και αφού αναφέραμε ότι το mRNA είναι ένα μόριο που ο τρόπος που δρα δεν μπορεί να επηρεάσει ούτε την έγκυο, ούτε το κύημα, πόσο μάλλον το βρέφος όταν θηλάζει. Δεν θα στερήσουμε επομένως, λόγω του εμβολιασμού, από καμία μητέρα το να δώσει το πολύτιμο αγαθό που είναι το μητρικό γάλα για το βρέφος της».
Leave a comment