Λίγο πριν ξεκινήσει ο δεύτερος, γύρος των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στη Λευκορωσία, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο πρόεδρο, κατόπιν αιτήματος του Πούτιν.

Μάλιστα, σύμφωνα με ανακοίνωση της γαλλικής κυβέρνησης, η συνομιλία μεταξύ Μακρόν και Πούτιν διήρκεσε μιάμιση ώρα. Ήταν η τρίτη συνομιλία του Μακρόν με τον Πούτιν από την έναρξη της εισβολής του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.

Eπί 8 χρόνια, η Δύση έκλεινε τα μάτια στον ουκρανικό εμφύλιο, δίχως να επικρίνει την ουκρανική κυβέρνηση για υπονόμευση των συμφωνιών του Μίνσκ, τόνισε ο Πούτιν στον Μακρόν, κάνοντας λόγο για γενοκτονία των αμάχων πολιτών του Ντονμπάς. Kατηγόρησε επίσης το νεοναζιστικό τάγμα «Αζόφ», λέγοντας πως κρατά όμηρους πολίτες στη Μαριούπολη και ξεκαθαρίζοντας πως «κανένας συμβιβασμός με νεοναζί, κανένας διάλογος μαζί τους».

Όσον αφορά την εισβολή, ο Πούτιν τόνισε πως οι επιθέσεις στοχεύουν μόνο στρατιωτικές υποδομές, ενώ αναφορές για βομβαρδισμούς στο Κίεβο και άλλες πόλεις είναι «ψευδείς» και επεσήμανε πως οι στόχοι που έχουν τεθεί, «θα επιτευχθούν σε κάθε περίπτωση» ώστε η Ουκρανία να αφοπλιστεί και να καταστεί ουδέτερη, είτε διπλωματικά είτε με όπλα.

Ο Μακρόν είπε στον Πούτιν, σύμφωνα πάντα με τη γαλλική προεδρία,  ότι έκανε ένα «μεγάλο λάθος» στην Ουκρανία και ότι ο πόλεμος θα κοστίσει ακριβά στη Ρωσία μακροπρόθεσμα, θα καταλήξει απομονωμένη, αποδυναμωμένη και υπό κυρώσεις για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα».

«Δεν υπήρχε τίποτα σε αυτά που είπε ο πρόεδρος Πούτιν που θα μπορούσε να μας καθησυχάσει», είπε ο Γάλλος αξιωματούχος, ενώ μετά την επικοινωνία, σύμφωνα με το επιτελείο του Γάλλου πρόεδρου, ο Μακρόν εξέφρασε την εκτίμηση ότι τα χειρότερα έρχονται, καθώς και ότι ο Πούτιν στοχεύει να καταλάβει όλη την Ουκρανία.

Η σχέση Μακρόν-Πούτιν

Ο Μακρόν πάντως είναι ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης με τον οποίο μιλά ο Πούτιν μετά την εισβολή, ενώ εντύπωση και πολλά υποσχόμενη, προκαλεί η σχετικά μεγάλη διάρκεια των συζητήσεων, καθώς δεν είναι δεδομένη όταν ο ένας συμμετέχων έχει κηρύξει πόλεμο στην Ουκρανία και ο άλλος έχει ενταχθεί στο μέτωπο που επιβάλλει σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία.

Οι σύμβουλοι του Μακρόν διαρρέουν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες οι συζητήσεις μεταξύ των δυο ηγετών είναι ανοιχτές, ειλικρινείς, έντονες και συχνά συγκρουσιακές.

«Προσπαθούμε να επισημάνουμε στον Πούτιν ότι υπάρχουν άλλες επιλογές εκτός από τον πόλεμο και όλα όσα διακυβεύονται γεωπολιτικά», είπε ο στενός σύμβουλος του Μακρόν, όπως αναφέρει το Spiegel, ενώ σε ό,τι αφορά τον Πούτιν, είναι συνήθως «κυνικά ψυχρός» και «δέσμιος της κοσμοθεωρίας του», γεγονός που δεν επιτρέπει ιδιαίτερη αισιοδοξία.

Ωστόσο, ο Μακρόν κατάφερε να αποσπάσει μια χούφτα υποσχέσεις από τον Πούτιν, αν και οι αξιωματούχοι των Ηλυσίων δεν είναι σίγουροι ότι αξίζουν πολλά, προσθέτοντας ότι η κατάσταση θα πρέπει να παρακολουθηθεί στενά τις επόμενες ημέρες.

Ο Μακρόν κάλεσε τον Πούτιν να σταματήσει τις επιθέσεις εναντίον αμάχων και κατοικημένων περιοχών, να αποφύγει την καταστροφή των αστικών υποδομών και των βασικών αρτηριών μεταφορών της Ουκρανίας, ιδιαίτερα στον δρόμο που οδηγεί από το νότο στο Κίεβο. Σύμφωνα με το επίσημο ανακοινωθέν από τα Ηλύσια, ο Ρώσος πρόεδρος επιβεβαίωσε τη συμφωνία του και με τα τρία σημεία.

Και τα δύο μέρη συμφώνησαν να διατηρήσουν επαφή τις επόμενες ημέρες – μια δέσμευση που κάνει τον Μακρόν τον μόνο Ευρωπαίο ηγέτη με τον οποίο εξακολουθεί να μιλά ο Πούτιν.

Από την αρχή της προεδρίας του, ο Μακρόν προσπάθησε να οικοδομήσει μια ιδιαίτερη σχέση με τον Πούτιν. Λίγες μόλις εβδομάδες μετά την εκλογή του τον Μάιο του 2017, δέχθηκε τον Ρώσο πρόεδρο στις Βερσαλλίες. Δύο χρόνια αργότερα, χωρίς προηγουμένως να συμβουλευτεί άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, κάλεσε τον Πούτιν στο προεδρικό εξοχικό σπίτι στην Κυανή Ακτή, λίγες μέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής της G-7 στο Μπιαρίτζ της Γαλλίας. Δεδομένου μάλιστα ότι η Ρωσία έχει αποκλειστεί από τη Σύνοδο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, πολλοί θεώρησαν τη συνάντηση την παραμονή της συνόδου ως σκόπιμη πρόκληση.

«Όσο περισσότερα κάνουμε για να φέρουμε ξανά τη Ρωσία πιο κοντά στην Ευρώπη, τόσο καλύτερα θα είναι. Είμαι πεπεισμένος γι’ αυτό» είχε απαντήσει ο Μακρόν. Η Ρωσία είναι μέρος της Ευρώπης και δεν μπορεί να αφεθεί στην επιρροή της Κίνας, είπε στους επικριτές.

Τις τελευταίες εβδομάδες ο Μακρόν παρατήρησε ότι ο Πούτιν του 2022 είναι αρκετά διαφορετικός από τον Ρώσο ηγέτη που κάλεσε στις Βερσαλλίες μόλις πριν από πέντε χρόνια. Μετά από μια σχεδόν εξάωρη συνομιλία με τον Ρώσο πρόεδρο στη Μόσχα στις 7 Φεβρουαρίου, ο Μακρόν είπε στους δημοσιογράφους που ταξίδευαν μαζί του στην πτήση της επιστροφής ότι είχε δει έναν αλλαγμένο άνθρωπο στο Κρεμλίνο. Είπε ότι ο Πούτιν έγινε πιο ανένδοτος και άκαμπτος.

Ωστόσο, ο Μακρόν παρέμενε αισιόδοξος για αρκετό καιρό, υπολογίζοντας στην επιτυχία των επίμονων διπλωματικών προσπαθειών του. Μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου, την ημέρα που ο Πούτιν αναγνώρισε επίσημα τις αυτοαποκαλούμενες «λαϊκές δημοκρατίες» του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ.

Παράλληλα ο Μακρόν συνομιλεί σε τακτική βάση και με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η Γαλλία υποστηρίζει την Ουκρανία οικονομικά, υλικοτεχνικά και με παραδόσεις όπλων, παρόλο που η γαλλική κυβέρνηση μέχρι στιγμής δεν έχει αποκαλύψει τι όπλα παρέχει.

Δύο πράγματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τον Μακρόν: Να γίνεται φανερό ότι όλες οι πρωτοβουλίες του συντονίζονται στενά με τους Ευρωπαίους εταίρους της Γαλλίας και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και σε καμία περίπτωση να μην φαίνεται ότι εκμεταλλεύτηκε τον πόλεμο στην Ουκρανία εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας για να ανεβάσει το δικό του προφίλ στη διεθνή σκηνή.

Ένας πόλεμος που επιβεβαιώνει τη «γραμμή» Μακρόν;

Ο Μακρόν αισθάνεται επίσης ότι η τρέχουσα κρίση, καθώς και η πανδημία που προηγήθηκε, είναι επιβεβαίωση της γραμμής του για μια Ευρώπη με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, κυρίαρχη που διαθέτει επαρκείς πόρους ασφαλείας.

Οι σύμβουλοι εξωτερικής πολιτικής του Μακρόν λένε ότι η τρέχουσα κρίση θα αλλάξει οριστικά τη σχέση της Ευρώπης με τη Ρωσία και οι βασικές στρατηγικές συνθήκες στο ευρωπαϊκό έδαφος βρίσκονται σε διαδικασία ριζικής αλλαγής.

Έτσι, καθώς απομένουν περίπου 40 ημέρες πριν από τις προεδρικές εκλογές στις 10 και 24 Απριλίου, τα αιτήματα του Μακρόν για μεγαλύτερη ευρωπαϊκή κυριαρχία, μαζί με μεγαλύτερο συντονισμό στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, είναι πιο πιεστικά και πειστικά από ποτέ. «Ένα μάθημα από αυτή την κρίση θα είναι ότι πρέπει να ανασυνταχθούν και να αναδιοργανωθούμε εντός της Ευρώπης», δήλωσε ο προεδρικός σύμβουλος του Μακρόν τη Δευτέρα.

Σύμφωνα με το Spiegel, όσο παράλογο κι αν φαίνεται, ο πόλεμος στην Ουκρανία δικαιώνει και προωθεί τους στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής που έθεσε για πρώτη φορά ο Μακρόν στην ομιλία του στη Σορβόννη το φθινόπωρο του 2019. Και είναι αλήθεια ότι η «στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης» που έχει επανειλημμένα ζητήσει, μαζί με τη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας για την ήπειρο, έχουν έρθει πιο κοντά στην πραγματικότητα τις τελευταίες εβδομάδες από ποτέ.

Η κατάσταση είναι σοβαρή και θα μπορούσε να αλλάξει ή ακόμα και να κλιμακωθεί ανά πάσα στιγμή, δηλώνουν αξιωματούχοι από το παλάτι των Ηλυσίων.

Ο Πούτιν έχει παρουσιάσει τους όρους του για κατάπαυση του πυρός στον Μακρόν. Περιλαμβάνουν την παραίτηση της Ουκρανίας από κάθε προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ, την αναγνώριση της προσαρτημένης Κριμαίας ως τμήμα της Ρωσίας καθώς και την αποστρατιωτικοποίηση και ουδετερότητα της Ουκρανίας.

Ο Μακρόν απέρριψε τους όρους. Για την ώρα.

ΠΗΓΗ