Για τεράστια οικονομική καταστροφή ως αποτέλεσμα του φαινομένου «Daniel» μιλούν οι οικονομολόγοι, την ώρα που στην κυβέρνηση ζυγίζουν τις δυνατότητες χρηματοδότησης των αποζημιώσεων και των έργων αποκατάστασης από διάφορες πηγές, ελληνικές και ευρωπαϊκές, χωρίς να εκτροχιαστεί ο προϋπολογισμός.
Κυβερνητική πηγή μετέδιδε την Παρασκευή ότι το κόστος θα φτάσει το 1,5 δισ. ευρώ, αλλά στο οικονομικό επιτελείο επέμεναν ότι ακόμη είναι νωρίς για οριστικά νούμερα.
Πριν από τρία χρόνια, ο «Ιανός» κόστισε 700-800 εκατ. ευρώ και ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης σχολίαζε ότι ο «Daniel» ήταν 5 και 6 φορές εντονότερο φαινόμενο, κάτι που προφανώς αντανακλάται σε υψηλότερο κόστος. Ο Ευθύμης Λέκκας, καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών ΕΚΠΑ, εξάλλου, είπε την Παρασκευή ότι μόνο το κόστος της αγροτικής παραγωγής θα είναι 1 δισ. ευρώ. Θα χρειαστεί, πρόσθεσε, πέντε χρόνια για να αποκατασταθεί το έδαφος και να ξαναγίνει γόνιμο.
Πού ψάχνουν χρήματα
Στην κυβέρνηση έγιναν ήδη συσκέψεις προκειμένου να προσδιοριστούν οι πιθανές πηγές χρηματοδότησης. Πηγές στο οικονομικό επιτελείο αναφέρουν μεταξύ άλλων:
1. Την Κρατική Αρωγή, που χρηματοδοτείται από το ΠΔΕ με 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο και αφορά αποζημιώσεις και αποκαταστάσεις.
2. Τον κρατικό προϋπολογισμό, που χρηματοδοτεί τον Ελληνικό Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ).
3. Ενα μέρος από το 1 δισ. ευρώ του αποθεματικού του προϋπολογισμού.
4. To Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το οποίο είναι φειδωλό, αλλά χρηματοδοτεί άμεσες και επείγουσες ανάγκες, όπως η αποκατάσταση της λειτουργίας υποδομών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση θα επιδιώξει μια πιο γενναιόδωρη στήριξη από την προβλεπόμενη από το συγκεκριμένο εργαλείο.
Επίσης, στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι κάποια από τα έργα υποδομών θα είναι ίσως επιλέξιμα για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027 καθώς και του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ωστόσο, οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες. Δεν είναι τυχαίο ότι κάποια αντιπλημμυρικά έργα δήμων απεντάχθηκαν από το Ταμείο Ανάκαμψης λόγω καθυστερήσεων, στο πλαίσιο της πρότασης αναθεώρησής του που υπεβλήθη στο τέλος Αυγούστου στην Κομισιόν, και προγραμματίζεται τώρα να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ, που έχει ανετότερα χρονικά περιθώρια.
Στο οικονομικό επιτελείο κατατάσσουν σε γενικές γραμμές τις ανάγκες αποζημιώσεων και αποκατάστασης σε τρεις άξονες: υποδομές, αγροτικές καλλιέργειες και σπίτια. Για τα δύο τελευταία οι πληρωμές θα ξεκινήσουν φέτος, ενώ οι υποδομές θα επιβαρύνουν τα επόμενα χρόνια.
Κάποια από τα έργα υποδομών αναμένεται να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ και στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Το ίδιο είχε γίνει και στην περίπτωση του «Ιανού»: Το 2020 δαπανήθηκαν 853,6 εκατ. ευρώ και 1,337 δισ. ευρώ το 2021, σύμφωνα με στοιχεία που είχε δώσει στις αρχές του χρόνου ο τότε υφυπουργός στον πρωθυπουργό και τώρα υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Τριαντόπουλος.
Η Ελλάδα ασφαλώς και δεν χρειαζόταν μια τέτοια πίεση, τη στιγμή που προσπαθεί να βελτιώσει τα δημοσιονομικά της και να επανέλθει σε επενδυτική βαθμίδα.
Από του χρόνου, άλλωστε, θα ισχύουν οι νέοι αυστηροί κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, οπότε ούτε τότε θα μπορεί να αυξήσει τις δαπάνες της. Υψηλόβαθμη πηγή του οικονομικού επιτελείου τόνιζε, πάντως, ότι «προσπαθούμε να μην επηρεαστεί ο στόχος του προϋπολογισμού» για πρωτογενές πλεόνασμα 0,7%-1% του ΑΕΠ.
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
Δεν είναι, όμως, μόνο το δημοσιονομικό κόστος που μετρούν οι οικονομολόγοι όταν μιλούν για τεράστιο οικονομικό πλήγμα. Είναι και οι μεσοπρόθεσμες οικονομικές επιπτώσεις. Οπως σχολιάζουν, οι πλημμύρες κατέστρεψαν μέρος του παραγωγικού ιστού που είναι αμφίβολο αν θα αποκατασταθεί στο σύνολό του. Κάποιες επιχειρήσεις ίσως κλείσουν οριστικά, κάποιες καλλιέργειες ίσως εγκαταλειφθούν, κάποια ξενοδοχεία ίσως δεν ξανανοίξουν.
Ο τουρισμός, γενικότερα, είναι ένα μεγάλο ερώτημα. Ασφαλώς, οι τουρίστες που αιφνιδιάστηκαν στις πλημμύρες του Πηλίου δεν θα θέλουν να επιστρέψουν σύντομα, αλλά η εμπειρία των πυρκαγιών της Ρόδου έδειξε ότι το πλήγμα στον τουρισμό της δεν ήταν τελικά και τόσο μεγάλο.
Στο άμεσο μέλλον, εκτιμούν αναλυτές, είναι πιθανό να επηρεαστεί αρνητικά το ΑΕΠ του 2023 λόγω των καταστροφών στην αγροτική παραγωγή (επλήγη το 22%-23% της αγροτικής παραγωγής της χώρας, σύμφωνα με τον κ. Λέκκα) και των διακοπών δραστηριότητας σε παραγωγικές μονάδες. Μόνο η αποκατάσταση των δικτύων ύδρευσης, ηλεκτροδότησης και τηλεπικοινωνιών θα ανεβάσει τον λογαριασμό στα ύψη.
Μακροπρόθεσμα, στο οικονομικό επιτελείο αναγνωρίζουν ότι χρειάζεται μια συνολικότερη επανεξέταση του σχεδιασμού για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. «Είναι φανερό ότι η χώρα χρειάζεται ένα πλέγμα πρωτοβουλιών που να μας βάζουν σε μονιμότερους μηχανισμούς και σε μια ευρύτερη στήριξη έναντι των φυσικών καταστροφών», σημειώνει αρμόδια πηγή.
Σύμφωνα με παλαιότερη σχετική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή μπορεί να κοστίσουν μέχρι και 67 δισ. ευρώ έως το 2100, αλλά θα μειώσουν το κόστος από τις ζημιές κατά περίπου 200 δισ. ευρώ.
Με στοιχεία από ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Leave a comment