Ο Volodymyr Zelenskyy θεωρήθηκε από πολλούς ως ένας κωμικός ηθοποιός που βρέθηκε καταλάθος στην προεδρία. Όμως ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία, «ωρίμασε» απότομα τον 44χρονο, ο οποίος πλέον αναγνωρίζεται από τη Δύση ως ένα σεβαστό πολιτικό πρόσωπο.

Το όπλο της επικοινωνίας

Ένας ηθοποιός, που κάνει πολιτική σάτιρα , υποτιμημένος ακόμη και από τους υποστηρικτές του, αποφασίζει να αλλάξει καριέρα και να θέσει υποψηφιότητα για το ανώτατο αξίωμα της χώρας. Είναι σχεδόν αδιανόητο. Και όμως, αυτός ο άνθρωπος έχει κάτι που λείπει από πολλούς πολιτικούς – κάτι που του επιτρέπει να ξεπερνά τον εαυτό του και να λάμπει, ιδίως σε περιόδους κρίσης: Είναι εξαιρετικός επικοινωνιολόγος. Όπως αναφέρει η Deutsche Welle, πολλές από τις φράσεις του Volodymyr Zelenskyy θα μνημονεύονται για τα επόμενα χρόνια και τελικά ενδεχομένως να βρουν και το δρόμο τους στα βιβλία της ιστορίας.

Στις 12 Ιουνίου 1987, στην Πύλη του Βρανδεμβούργου στο Βερολίνο, ο πρώην ηθοποιός του Χόλιγουντ Ρόναλντ Ρέιγκαν, ο οποίος μέχρι τότε είχε διατελέσει πρόεδρος των ΗΠΑ για επτά χρόνια, καταθέτει τις φράσεις που επανειλημμένα παρατίθενται κάθε φορά που οι άνθρωποι αναφέρονται στην περίοδο που τερμάτισε τον Ψυχρό Πόλεμο: “Κύριε Γκορμπατσόφ, ανοίξτε αυτή την πύλη… Γκρεμίστε αυτό το τείχος”.

Σχεδόν 45 χρόνια αργότερα, ένας άνδρας με παρόμοιο καλλιτεχνικό υπόβαθρο μιλάει στους συμπατριώτες του σε βιντεοσκοπημένα μηνύματα ως εθνικός ηγέτης, απευθυνόμενος σε αυτούς ως “Ελεύθεροι άνθρωποι! Ελεύθερη χώρα!” Ο Ζελένσκι λέει πράγματα όπως: “Εμείς οι Ουκρανοί είμαστε ένα ειρηνικό έθνος. Αλλά αν παραμείνουμε σιωπηλοί σήμερα, αύριο θα έχουμε εξαφανιστεί!”. Ασκεί έντονη κριτική στην έλλειψη υποστήριξης από το εξωτερικό, λέγοντας: “Χρειαζόμαστε έναν αντιπολεμικό συνασπισμό. Υπερασπιζόμαστε τη χώρα μας μόνοι μας. Οι πιο ισχυρές δυνάμεις από όλο τον κόσμο παρακολουθούν”.

Από τον «υπηρέτη του λαού» στον Προεδρία της Ουκρανίας

Ο Ρόναλντ Ρέιγκαν πέθανε πριν από 18 χρόνια, ωστόσο πολλοί στις ΗΠΑ εξακολουθούν να τον σέβονται: Γι’ αυτούς, είναι ουσιαστικά ένας άγιος. Ο Zelenskyy φαίνεται να χτίζει ένα παρόμοιο στάτους για τον εαυτό του στην Ουκρανία. Αλλά δεν είναι απολύτως σαφές τι θα του συμβεί τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες. Κυκλοφορούν αναφορές ότι η Ρωσία σκοπεύει να τον σκοτώσει. Ο ίδιος ο Zelenskyy έχει εικάσει ότι ένας από τους στόχους της ρωσικής επίθεσης είναι να τον ανατρέψει και δήλωσε ότι ο εχθρός τον έχει ανακηρύξει νούμερο ένα στόχο του.

Μόλις πριν από λίγα χρόνια, ο Zelenskyy ήταν ηθοποιός και διασκεδαστής, ο οποίος σατίριζε τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση στην Ουκρανία υποδυόμενος τον Ουκρανό πρόεδρο στη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά “Υπηρέτης του Λαού”. Εκλεγμένος το 2019, εξελίχθηκε γρήγορα σε έναν σοβαρό πολιτικό άνδρα, ο οποίος φαίνεται άνετα ικανός να δώσει τον σωστό τόνο σε μια κρίση. Ίσως αυτό οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι, πριν γίνει πρόεδρος, ήταν κωμικός ηθοποιός, παρουσιαστής και εξαιρετικό ρητορικό ταλέντο, γεγονός που του επέτρεψε να χρησιμοποιεί τις λέξεις για να επιτύχει τον μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο.

Τώρα που η Ρωσία έχει εισβάλει, η κατάσταση στην Ουκρανία φαίνεται όλο και πιο επικίνδυνη και κάθε έκκληση του Zelenskyy ήταν πιο επείγουσα και πιο παθιασμένη από την προηγούμενη. Οι παρατηρητές θεωρούν την ομιλία που εκφώνησε αμέσως μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής ως την καλύτερη της ζωής του. Συγκινημένος, ατρόμητος και αποφασιστικός, είπε στα ρωσικά στρατεύματα: “Αν επιτεθείτε, θα δείτε τα πρόσωπά μας, όχι τις πλάτες μας”!

Ο Ουκρανός πρόεδρος έχει επίσης κατακτήσει τέλεια την τέχνη της επικοινωνίας μέσω Twitter. Κάθε λίγες ώρες στέλνει με tweet με καίριες δηλώσεις στον κόσμο. Το μεσημέρι της Παρασκευής, για παράδειγμα, ευχαρίστησε τη Σουηδία στα ουκρανικά και στα αγγλικά για τη στρατιωτική, τεχνική και ανθρωπιστική της βοήθεια, καταλήγοντας ότι “χτίζουν μαζί έναν συνασπισμό κατά του Πούτιν”.

Μονομαχία των μέσων ενημέρωσης με τον Βλαντίμιρ Πούτιν

Είναι μέρος της παράδοξης ιστορίας αυτού του πολέμου ότι, ενώ από στρατιωτική άποψη η Ουκρανία είναι απελπιστικά υποδεέστερη από τους επιτιθέμενους Ρώσους, όταν πρόκειται για ρητορική ο Ζελένσκι άνετα βάζει κάτω τον Πούτιν. Μετά τη συγκεχυμένη, πολύωρη ομιλία του Ρώσου προέδρου, στην οποία αναγνώρισε τις αυτονομιστικές περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας ως ανεξάρτητες δημοκρατίες, ο Ουκρανός Zelenskyy καθησύχασε τους συμπατριώτες του: “Μην πανικοβάλλεστε! Είμαστε δυνατοί και έτοιμοι για όλα. Θα νικήσουμε τους πάντες, γιατί είμαστε η Ουκρανία!”, και με αυτόν τον τρόπο πρόλαβε τον μαζικό πανικό.

Όταν ο Ρώσος πρόεδρος μιλάει για αβάσιμους ισχυρισμούς περί “γενοκτονίας” στην ανατολική Ουκρανία και παραληρεί για “αποναζιστικοποίηση” ως πρόσχημα για πόλεμο, μοιάζει με καθαρή κοροϊδία, ειδικά για τον Zelenskyy. Ο επικεφαλής του ουκρανικού κράτους -που μεγάλωσε σε ρωσόφωνη οικογένεια- είναι Εβραίος. Ο παππούς του, ο οποίος ήταν στον Κόκκινο Στρατό, έχασε τρία από τα αδέλφια του στο Ολοκαύτωμα.

Τα ποσοστά αποδοχής του Ζελένσκι ήταν στο ναδίρ

Ο Ζελένσκι μάλλον δεν ήταν ποτέ τόσο δημοφιλής στην Ουκρανία όσο τώρα. Ωστόσο, πριν από τον πόλεμο με τη Ρωσία, πολλοί συμπατριώτες του κάθε άλλο παρά ικανοποιημένοι ήταν με τον αρχηγό του κράτους τους. Δεν μπόρεσε να τηρήσει την υπερβολικά φιλόδοξη υπόσχεση που έδωσε όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του πριν από τρία χρόνια: ότι θα τερμάτιζε τη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία.

Η πρόοδος που προβλεπόταν στις συμφωνίες του Μινσκ – οι οποίες αποσκοπούσαν στην επίλυση της σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία – δεν υλοποιήθηκε- αντίθετα, οι συμφωνίες σταδιακά διαλύθηκαν εντελώς.

Και τότε υπήρξε το σκάνδαλο των Pandora Papers και η αναπάντεχη εμπλοκή του υποτιθέμενου Mr. Clean που πολεμούσε τους ολιγάρχες. Οι έρευνες που διεξήχθησαν από ένα διεθνές δίκτυο δημοσιογράφων, αποκάλυψαν, μεταξύ άλλων, ότι ο Zelenskyy είχε δεσμούς με υπεράκτιες εταιρείες. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο μακροχρόνιος επιχειρηματικός συνεργάτης του Zelenskyy – ο οποίος αργότερα έγινε κορυφαίος προεδρικός σύμβουλος – επένδυσε μέρος των εσόδων σε πολυτελή ακίνητα στο Λονδίνο, ενώ η σύζυγος του προέδρου Olena φέρεται να είναι δικαιούχος μιας από τις υπεράκτιες εταιρείες.

Ο ψυχρός πόλεμος διαφαίνεται και πάλι

Παρεμπιπτόντως, στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Ρόναλντ Ρέιγκαν θεωρούνταν άνθρωπος του χθες. Είχε αποτύχει δύο φορές να κερδίσει την επιλογή ως υποψήφιος πρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων, χάνοντας από τον Ρίτσαρντ Νίξον το 1968 και τον Τζέραλντ Φορντ το 1976. Αλλά τότε, το 1979, η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στο Αφγανιστάν, ο Ψυχρός Πόλεμος αναζωπυρώθηκε ξανά και ένα χρόνο αργότερα ο Ρίγκαν κέρδισε τις αμερικανικές εκλογές εναντίον του εν ενεργεία Τζίμι Κάρτερ.

Περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες αργότερα, μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια νέα εκδοχή του Ψυχρού Πολέμου. Και ο ρόλος του Volodymyr Zelenskyy σε αυτόν δεν έχει ακόμη καθοριστεί.

Πηγή: dw.com