Μια τραγελαφική αλλά άκρως ανησυχητική κατάσταση έχει προκύψει μέσα στην τεράστια άνοδο στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και με δεδομένο ότι οι πάροχοι λειτουργούν ως φοροεισπράκτορες των ανταποδοτικών τελών για λογαριασμό των δήμων. Οι τελευταίοι αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας που μπορεί μέσα στο 2022 να οδηγήσει σε αδυναμία εξυπηρέτησης βασικών τους υποχρεώσεων.

Εκπρόσωποι δήμων εξηγούν στο tvxs.gr πως ιδιώτες πάροχοι δεν καταβάλλουν ή καθυστερούν την απόδοση των ανταποδοτικών τελών, την ώρα που οι ίδιοι ως καταναλωτές οφείλουν να πληρώνουν λογαριασμούς διπλάσιους από πέρυσι. «Το μείγμα είναι εκρηκτικό και δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει» λέει ο δήμαρχος Αγιάς, Αντώνης Γκουντάρας. Παράγοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης και όχι μόνο, φοβούνται πως οι επίσης πιεζόμενοι αλλά ήδη χρωστούντες ιδιώτες πάροχοι θα βρεθούν σύντομα κοντά στο «λουκέτο», κι ενώ τα χρήματα από το σκάνδαλο Energa του 2011 δεν έχουν ακόμα εισπραχθεί από όλους τους δήμους.

Οι δήμαρχοι στις επάλξεις

Το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό που έχει αναγκάσει τους δημάρχους της χώρας, ακόμα και προσκείμενους στη Νέα Δημοκρατία όπως ο Κώστας Μπακογιάννης, να αντιδράσουν. Στη συνεδρίαση του ΔΣ της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), ο πρόεδρος και δήμαρχος Τρικκαίων Δημήτρης Παπαστεργίου τόνισε ότι οι οφειλές από τη μεριά των παροχών ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια και οι καθυστερήσεις φτάνουν μέχρι και ένα χρόνο σε ορισμένους δήμους.

Η ΚΕΔΕ έχει ενημερώσει τον αρμόδιο υπουργό Κώστα Σκρέκα, ζητώντας του τη λήψη μέτρων, ακόμη και ανάκλησης της άδειας των παρόχων. «Εφόσον δεν αποδίδονται τα τέλη εντός διμήνου, ουσιαστικά αυτό συνιστά υπεξαίρεση. Κατά την άποψη της ΚΕΔΕ πρέπει κάθε δύο μήνες να γίνεται εκκαθάριση των οφειλών προς τους Δήμους και να αποδίδονται τα χρήματα έγκαιρα», είπε μεταξύ άλλων ο επικεφαλής των δημάρχων.

Σύμφωνα με πληροφορίες οι δήμαρχοι εξεταζουν το επόμενο διάστημα να προχωρήσουν ακόμα και σε κινητοποιήσεις, εάν δεν βρεθεί λύση.

Την ίδια ώρα το πρόβλημα της ρευστότητας των δήμων εντείνεται εξαιτίας της αύξησης των ανεξόφλητων λογαριασμών, από πολίτες που δεν μπορούν να πληρώσουν τους φουσκωμένους λογαριασμούς. Έτσι ακόμα και αν οι πάροχοι αποδώσουν τα ανταποδοτικά τέλη στους δήμους, τα ποσά θα είναι χαμηλότερα των προϋπολογισμένων.

Προϋπολογισμοί «στον αέρα»

Στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης εξηγούν πως οι προϋπολογισμοί των δήμων για το 2022  κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα. Για παράδειγμα στο δήμο Χαλανδρίου η δαπάνη του δήμου και των δημοτικών επιχειρήσεων για ηλεκτρικό το 2021 έφτασε τις 810.000 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 10% του συνολικού προϋπολογισμού. Τώρα με τα έσοδα από τα ανταποδοτικά τέλη να προβλέπονται μειωμένα, να καταβάλλονται με καθυστερήσεις και τη δαπάνη για ρεύμα να προδιαγράφεται αυξημένη κατά 90 έως 120%, γίνεται κατανοητό ότι ο δήμος δεν θα μπορεί να υπολογίσει με καμία ασφάλεια τί ρευστότητα θα έχει.

Σε άλλο παράδειγμα, ο πρόεδρος της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Πάτρας (ΔΕΥΑΠ), Ανδρέας Παπανικήτας δήλωσε στην εφημερίδα Πελοπόννησος, ότι η ΔΕΥΑΠ βλέπει το ενεργειακό κόστος να εκτινάσσεται φέτος από τα 4 εκατ. ευρώ στα 6,5 εκατ. ευρώ.

Όμως ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα ρευστότητας αντιμετωπίζουν οι μικρότεροι δήμοι της χώρας, των οποίων τα οικονομικά είναι «κουκιά μετρημένα» και έχουν μικρότερο περιθώριο μεταφοράς πόρων από έναν σκοπό σε κάποιον άλλο. Ένας τέτοιος δήμος είναι αυτός της Αγιάς, στα ανατολικά της Λάρισας.

Ο δήμαρχος Αντώνης Γκουντάρας μίλησε στο tvxs.gr. «Παλιά που όλοι οι πολίτες ήταν στη ΔΕΗ, κάναμε απλά έναν συμψηφισμό. Η ΔΕΗ μας χρωστούσε ανταποδοτικά τέλη, εμείς ως δήμος χρωστούσαμε τους λογαριασμούς μας, και βρίσκαμε την διαφορά. Τώρα που πολλοί κάτοικοι έχουν πάει σε ιδιώτες παρόχους κι εκείνοι καθυστερούν την απόδοση των ανταποδοτικών, εμείς δεν λαμβάνουμε χρήματα αλλά πρέπει να πληρώνουν την ΔΕΗ για το ρεύμα που καταναλώνει ο δήμος και οι δημοτικές υπηρεσίες, με τη δαπάνη μάλιστα να έχει αυξηθεί περίπου 2 φορές», εξηγεί.

«Άρα έχουμε σημαντική μείωση ή καθυστέρηση εσόδων και αύξηση δαπανών στις οποίες οφείλουμε να είμαστε συνεπείς. Υπό αυτή την συνθηκη είναι πολύ δύσκολο να εκτελεστεί σωστά ο προϋπολογισμός. Το μίγμα είναι εκρηκτικό», καταλήγει ο δήμαρχος Αγιάς.

Σε σχετικό ρεπορτάζ της «Καθημερινής» αναφέρεται ότι οι προμηθευτές ρεύματος χρωστούν στους δήμους πάνω από 70 εκατομμύρια ευρώ. Προς τον ΔΕΔΔΗΕ στις 3/2/2022 τα νέα ανεξόφλητα χρέη από πέντε προμηθευτές ξεπερνούσαν τα 20 εκατ ευρώ ενώ οφειλές επιπλέον 120 εκατ βρίσκονται σε ρύθμιση. Την ίδια ώρα 150.000 καταναλωτές που είναι ενταγμένοι στην Καθολική Υπηρεσία, ειδικό καθεστώς πολύ χαμηλών χρεώσεων, χρωστούν πάνω από 50 εκατ ευρώ προς τους προμηθευτές.

Μια αγορά γεμάτη ελλείμματα

Έμπειρος παράγοντας της αγοράς ενέργειας δίνει μια περιγραφή της κατάστασης. «Πολλοί  καταναλωτές αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς του ρεύματος, δημιουργώντας ελλείμματα στη ΔΕΗ και τους ιδιώτες παρόχους. Οι τελευταίοι δίνουν εντολές διακοπής ηλεκτροδότησης στον ΔΕΔΔΗΕ, όμως αυτός δεν έχει τους ανθρώπινους πόρους να κόψει το ρεύμα σε τόσο πολλές παροχές, σχεδόν ταυτόχρονα. Έτσι σημαντικός αριθμός παροχών ηλεκτροδοτείται ενώ δεν έχει τρόπο να πληρώσει το αντίτιμο», σημειώνει.

«Μπροστά σε αυτή την κατάσταση οι ιδιώτες πάροχοι έχουν δύο επιλογές. Είτε αποδίδουν στους δήμους και τους διαχειριστές (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ και ΔΑΠΕΕΠ) τα οφειλόμενα και καθιστούν δικό τους το έλλειμμα με κίνδυνο να «σκάσουν» λόγω έλλειψης ρευστότητας, είτε δεν πληρώνουν και έτσι μεταφέρουν τα ελλείμματα σε δήμους και διαχειριστές. Οι τελευταίοι και βασικά ο ΔΕΔΔΗΕ θα μπορούσε θεωρητικά να ζητήσει από την ΡΑΕ την ανάκληση των αδειών όσων παρόχων δεν πληρώνουν, όμως στην σημερινή συνθήκη θεωρώ εντελώς απίθανο να το κάνει», καταλήγει ο συνομιλητής μας.

Συνεπώς η κατάσταση μοιάζει προς το παρόν με άλυτο πρόβλημα και τυχόν παράταση των πολύ υψηλών τιμών στην ενέργεια μπορεί να οδηγήσει τους δήμους σε οικονομικό αδιέξοδο.

ΠΗΓΗ