Διάσημοι Έλληνες συγγραφείς… ζουν με την Ομογένεια τα Χριστούγεννα

Τα Χριστούγεννα είναι μία πανέμορφη γεμάτη αισθήματα, συναισθήματα και εικόνες γιορτή. Είναι μέρες γιορτής, αγάπης, χαράς, μέρες που οι άνθρωποι μοιράζονται μεταξύ τους όμορφες στιγμές. Μέρες που όλοι έχουν κάποια ή κάποιες ιδιαίτερες και αξέχαστες αναμνήσεις να ξαναζήσουν. Και ποιοι είναι οι πιο κατάλληλοι άνθρωποι για να μας βάλουν με ένα δικό τους, μοναδικό, τρόπο να ζήσουμε παραστατικά, σαν να ήμασταν στη γιορτή τους αυτές τις αναμνήσεις τους; Μα φυσικά οι συγγραφείς.

Διάσημοι Ελληνες συγγραφείς μάς άνοιξαν την καρδιά των αναμνήσεών τους από Χριστούγεννα που τους στιγμάτισαν. Κάποιοι θυμήθηκαν δικές τους γιορτές, παλιότερα ή νεότερα, μοναξιάς ή με παρέα, οικογενειακά ή φιλικά, σε πόλη ή σε χωριό, στην Ελλάδα ή στην… Νέα Υόρκη και στην… Αυστραλία. Κάποιοι, ως συγγραφείς που είναι, μας έγραψαν μία μικρή… χριστουγεννιάτικη ιστορία… Ολοι όμως μας πρότειναν βιβλία για να «χαθούμε» και να απολαύσουμε μαγικά στιγμές ανάγνωσης που μόνο καλό μάς κάνουν.

Οι αγαπημένοι μας συγγραφείς, που αναρίθμητες φορές έχουν μπει στο σπίτι μας και ζουν καθημερινά μαζί μας μάς συμπαραστέκονται σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που ζούμε το «πνεύμα των Χριστουγέννων» εν μέσωπανδημίας, μας δίνουν κουράγιο και δύναμη και φυσικά στέλνουν τις ευχές τους και την αγάπη τους στους ομογενείς μας.

Παίρνουμε θέση και «ζούμε» τα Χριστούγεννα μέσα από το μυαλό, την καρδιά και την ψυχή τους…

Βάλτε μας… νοερά σε μια ευτυχισμένη χριστουγεννιάτικη στιγμή από την ζωή σας…

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ

Ανατρέχω σε μια παλιά γλυκιά ανάμνηση που μου είχε δημιουργήσει η γλώσσα του Παπαδιαμάντη στα χριστουγεννιάτικα διηγήματα. Θυμάμαι τότε έλεγα στη μητέρα μου ότι δεν θα ξαναγράψω ποτέ στη δημοτική, κι εκείνη γελούσε ξέροντας ότι κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο. Τα χρόνια πέρασαν, απαρνήθηκα την καθαρεύουσα -αν μπορούσα ας έκανα κι αλλιώς- αλλά την τρυφερή εκείνη ανάμνηση της απόλαυσης την κρατώ ακόμα μέσα μου.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΝΑΝΕΔΑΚΗ

Αγαπώ πολύ τα Χριστούγεννα και είμαι αυτό που λένε το «Πνεύμα των Χριστουγέννων»! Στολίζω από πολύ νωρίς γιατί έχω και μικρά παιδιά και θέλω όλοι να το ευχαριστηθούμε και να ζήσουμε τις Aγιες Μέρες όσο περισσότερο μπορούμε. Η πιο ευτυχισμένη στιγμή μου είναι όταν μαζί με τα παιδιά μου αλλά και τους φίλους τους στολίζουμε το δέντρο, ακούγοντας χριστουγεννιάτικη μουσική, ενώ το σπίτι μυρίζει κουλουράκια που ψήνω στο φούρνο. Κι αν φέτος δεν μπόρεσαν να έρθουν τα άλλα παιδιά, λόγω της καραντίνας, το κάναμε μόνοι μας με την καρδιά γεμάτη αγάπη και ελπίδα για το μέλλον.

ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΧΑΡΗ

Τα πιο όμορφά μου Χριστούγεννα τα περνάω στη Νέα Υόρκη. Φέτος δυστυχώς δεν θα μπορέσουμε να είμαστε εκεί. Το χιονισμένο Μανχάταν, η Πέμπτη Λεωφόρος στολισμένη, τα καταστήματα με πανέμορφες βιτρίνες που ανταγωνίζονται η μια την άλλη. Και εμείς φορτωμένοι με δώρα για τους αγαπημένους μας. Πάντα κάνουμε μια στάση στο Rockefeller Center για πατινάζ στην παγωμένη πίστα, αλλά και φωτογραφίες με το υπέρλαμπρο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Αγαπημένος σταθμός για brunch στο Πάρκο με φίλους. Αυτά τα Χριστούγεννα δεν είναι τα ίδια για κανέναν και εκτός όλων των άλλων σίγουρα θα μου λείψει η αίγλη και η μαγευτική χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα της Νέας Υόρκης.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΥΡΑΣ – ψυχίατρος – συγγραφέας

Χριστούγεννα 1957. Χιονισμένο Πήλιο, γιορτινός Βόλος και ζεστασιά σε ένα σπίτι με επτά άτομα. Απέναντι από την σόμπα ένα Χριστουγεννιάτικο δέντρο και γύρω γύρω όλη η οικογένεια. Ημουν 5 χρόνων και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ζήτησα από την μητέρα μου να βάλει έξω από το δωμάτιο τις παντόφλες του πατέρα μου για να τις γεμίσει ο Αγιος Βασίλης με περισσότερα δώρα. Αξέχαστες στιγμές, μνήμες από παππούδες και γονείς που δυστυχώς δεν ζουν.

ΗΛΙΑΣ ΓΚΑΡΛΑΣ

Κάποια Χριστούγεννα στα χρόνια του Δημοτικού σχολείου, τότε όπου τα παιδιά κυκλοφορούσαν ελεύθερα στους δρόμους και τα σπίτια ήταν ανοιχτά είχαμε βγει με την μικρή μου αδερφή να πούμε κάλαντα. Ηταν το στοίχημα σε κάθε γειτονιά ποια παρέα θα μαζέψει τα πιο πολλά κεράσματα και τα περισσότερα λεφτά. Και δεν διστάζαμε να απομακρυνθούμε και να χτυπάμε όποια πόρτα βρίσκονταν μπροστά μας. Και βραβεύαμε αναμεταξύ μας στη διαδρομή τα καλύτερα λαμπάκια, τα πιο όμορφα φωτάκια, τα πιο παράξενα στολίδια. Είχε πάει σχεδόν απόγευμα όταν -δίχως να το καταλάβουμε- παρασυρθήκαμε από τον ενθουσιασμό και φτάσαμε σε ένα άγνωστο μέρος για μας. Πώς θα βρίσκαμε τον γυρισμό;

– Ελα, ένα τελευταίο σπίτι αδερφούλα και μετά πίσω!

Χτυπήσαμε μια παλιά πόρτα. Ετριξε από την πολυκαιρία κι άνοιξε αμέσως λες και κάποιος μας περίμενε. Ξεπρόβαλε από μέσα ο πιο γλυκός παππούς του κόσμου. Μας κέρασε μελομακάρονα και δροσερό νερό. Τραγούδησε μαζί μας κι είχε ένα γέλιο που έφερνε γέλιο και σε μας και τον έκανε να μοιάζει παιδάκι παρά την άσπρη μακριά γενειάδα του. Φεύγοντας έτεινε το χέρι του προς μια κατεύθυνση σαν να ήθελε να μας δείξει το δρόμο της επιστροφής. Προς τα κει προχωρήσαμε και λίγα βήματα πιο πέρα είδαμε τους γονείς μας αλαφιασμένους και 3-4 γείτονες μαζί τους να τρέχουν με αγωνία προς το μέρος μας γιατί είχαμε αργήσει κι έψαχναν να μας βρουν. Οταν τους δείξαμε το τελευταίο σπίτι από το οποίο βγήκαμε κοιτάχτηκαν όλοι με απορία. «Μα δεν μένει κανείς σε αυτό το σπίτι. Είναι άδειο από τότε που ο τελευταίος χάθηκε στον Μεγάλο Πόλεμο».

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΟΥΔΗΣ

Δεκαετία του 1950, Χριστούγεννα σε μια κωμόπολη της Ανατολικής Μακεδονίας στο Νέστο. Η μητέρα φτιάχνει αμυγδαλωτά για τη γιορτή μου, ο πατέρας στο σπίτι ψάλλει: «η Παρθένος σήμερον, τον υπερούσιον τίκτει, και η γη το σπήλαιον τω απροσίτω προσάγει, άγγελοι μετά ποιμένων δοξολογούσι, μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσι». Η φωτιά στην παλιά σόμπα της γιαγιάς, με τα ανάγλυφα φιλντισένια πλακάκια, να φουντώνει. Εγώ μόλις γυρίζω στο σπίτι από την ομάδα μας των προσκόπων που λέγαμε τα κάλαντα στους δρόμους της Χρυσούπολης: «Χιόνια στο καμπαναριό που Χριστούγεννα σημαίνει»Μέρες αθωότητας, νύχτες χριστουγεννιάτικες κάπου βαθιά στη μνήμη μας. Εξω οι βάρβαροι κορυβαντιούν

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΑΚΑΤΕ

Νομίζω πως μοιάζει πολύ με όλων των ανθρώπων: είμαστε μαζεμένοι για ένα όμορφο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, οι γονείς μας -στην ιδανική εικόνα ο μπαμπάς μου θα ήταν ακόμη ζωντανός- εμείς, τα παιδιά μας, τα αδέλφια μας, οι νονοί τους.

ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΑΡΓΥΡΩ

Οταν ήμουν παιδί, η Μικρασιάτισσα γιαγιά από τη Σύλλη Ικονίου, ετοίμαζε αρκετές μέρες πριν τα Χριστούγεννα ένα παραδοσιακό γλυκό, τα ισλί. Οταν το 1922 εγκατέλειψε με τους δικούς της το πατρικό που δεν θα έβλεπαν ποτέ ξανά, πήραν μαζί τους ένα μπόγο ρούχα, μια εικόνα, λίγο χώμα από τον τάφο των παππούδων τους καιτο τσιμπιδάκι που κεντούσαν τα ισλί. Αυτό το παραδοσιακό γλυκό το έφτιαχναν οι Μικρασιάτισσες γυναίκες μαζεμένες στα σπίτια. Τη μια μέρα όλες στη θεία Σουζάνα, αύριο στη θεία Χρυσή, μεθαύριο στο σπίτι μας. Εγώ, παιδάκι, τις άκουγα να λένε ιστορίες από την πατρίδα, να γελάνε ή και να δακρύζουν. Οταν ήταν έτοιμα ψημένα τα ισλί, τα έβαζε η γιαγιά μέσα στο σιρόπι και τα άφηνε για αρκετές μέρες. Ανήμερα τα Χριστούγεννα, μας μοίραζε από δύο στον καθένα. Το κάθε γλυκό ήθελε πολλή ώρα για να κεντηθεί και δεν έφτιαχναν πολλά. Ακόμα θυμάμαι τη μαγική γεύση της πρώτης δαγκωνιάς! Για εμένα, αυτή είναι η γεύση των Χριστουγέννων!

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΙΤΖΙΚΑΚΗΣ

Είναι ένα στολισμένο σπίτι και ένα μεγάλο οικογενειακό τραπέζι με πρόσωπα αγαπημένα. Εχουμε όμορφα φαγητά και γλυκά στα πιάτα, γέλια από όλους, γαβγίσματα σκύλων (οικογένειά μας κι αυτοί!), φίλους που έχουν έρθει και μουσική. Στη δική μου περίπτωση, όντας ένα παιδί χωρίς οικογένεια, έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να το βιώσω, και έτσι το εύχομαι από καρδιάς σε όλους να το ζήσουν και να επουλώσουν με αγάπη κάποιες από τις πληγές τους.

ANTΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Δεν θα πάμε πολύ παλιά. Μόλις πέρυσι όταν ήρθαν για ρεβεγιόν οι στενοί παιδικοί φίλοι, αδέλφια μιας ζωής, μαζί με τα παιδιά τους που μόλις είχαν περάσει σε πανεπιστήμια. Οπως εμείς πριν δυο και βάλε δεκαετίες. Διπλή γιορτή, δική τους και δική μας.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΩΤΑΚΗΣ

Πριν μερικά χρόνια στο Βελιγράδι με αγαπημένους φίλους, πολύ κρύο, μα ζεστή ατμόσφαιρα, η πόλη στολισμένη, ο κόσμος στους δρόμους, σα να βρίσκομαι μέσα σε ένα όνειρο.

ΑΡΗΣ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ

Θα νοσταλγώ πάντα τα Χριστούγεννα στο Ορφανοτροφείο θηλέων στην εξωτική Κρήτη. Συγκεκριμένα στο Ηράκλειο – που είναι η ιδιαίτερη πατρίδα μου. Ετυχε εκείνα τα χρόνια να είναι διευθύντρια στο ίδρυμα μια θεία μου. Κάθε Χριστούγεννα τα ορφανά κορίτσια με τις γκρίζες στολές είχαν κάτι να περιμένουν. Παραμονή της μεγάλης γιορτής μαζευόμασταν προσωπικό, τρόφιμοι και καλεσμένοι γύρω από το πλούσια στολισμένο δέντρο και αναμέναμε την άφιξη του Αϊ Βασίλη. Εκείνος ήταν Αμερικάνος κι έφτανε με την παρέα του από την Αμερικάνικη Βάση των Γουρνών. Εφερνε ένα σωρό δώρα που μοίραζε στα κορίτσια αλλά και στους υπόλοιπους συγκεντρωμένους. Ολα ήταν χαρμόσυνα και φωτεινά και γεμάτα από μεγάλες προσδοκίες. Τα κορίτσια έψαλαν χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Δεν θυμάμαι τα δώρα. Θυμάμαι όμως τα ευτυχισμένα πρόσωπα των ορφανών κοριτσιών. Και ακόμα δακρύζω σ’ εκείνη την ανάμνηση μιας ηλικίας χαμένης από καιρό.

ΛΙΝΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Πάρα πολλά χρόνια πριν.

Τρία παιδιά -όχι και τόσο φρόνιμα- με τις πιτζάμες τρέχουν πάνω κάτω στο σπίτι χωρίς να σταματάνε τα γέλια και τις φωνές. Ξαφνικά μια φωνή, η φωνή της μαμάς, σταματάει τα πάντα με μια ερώτηση: πού είναι το βαμβάκι; Με τα χέρια στη μέση απευθύνεται και στα τρία παιδιά που τα πετυχαίνει να τρέχουν στον διάδρομο. Εκείνα την παίρνουν από το χέρι με ένα πονηρό χαμόγελο στο πρόσωπό τους και την οδηγούν μπροστά από το ήδη στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο. «Μαμά, κοίτα! Τώρα δεν λείπει τίποτα από το δέντρο, έχει και χιόνι στα κλαδιά του!».

Και αφού το βαμβάκι βρέθηκε, τα χέρια της μαμάς έφυγαν από τη μέση της και άνοιξαν σε μια τεράστια αγκαλιά που πάντα μας χωρούσε και τους τρεις. Γιατί Χριστούγεννα είναι αγκαλιές από εκείνες που δεν τις ξεχνάς ποτέ.

ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ

Προπαραμονή των Χριστουγέννων έκλειναν τα σχολεία. Εκείνη τη μέρα στολίζαμε με τον αδελφό μου το δέντρο με τα χριστουγεννιάτικα στολίδια της εποχής, που ήταν κάτι λεπτεπίλεπτα πράγματα, εξαιρετικής τέχνης βέβαια, όμως έσπαγαν με το παραμικρό. Στολίζαμε υπό τους ήχους μιας χρυσής καμπανούλας που την κρεμούσαμε στην πόρτα που χώριζε το καθιστικό από το σαλόνι. Κάθε τόσο τραβούσαμε το κορδονάκι για να ξαναπαίξει η μουσική, το «Χιόνια στο καμπαναριό» ήταν, με γκλαν γκλαν γκλαν…

Σ’ αυτή τη μελωδία, σ’ αυτό το γκλαν γκλαν γκλαν συνοψίζονται για μένα τα Χριστούγεννα.

ΜΑΙΡΗ ΜΑΓΟΥΛΑ

Τέτοιες μέρες Χριστουγέννων είναι που, κάθε χρόνο, αναμοχλεύω τις αναμνήσεις που με οδηγούν στα χρόνια της παιδικής ηλικίας. Ενα ημερολόγιο θαρρείς κι ανοίγεται μπροστά μου και εικόνες έρχονται να μου θυμίσουν στιγμές. Ευτυχισμένες στιγμές γιορτών.

Παραμονή Χριστουγέννων, γύρω στα επτά εγώ, έναν χρόνο μετά τις απελάσεις του 64 και τον ερχομό μας στην Αθήνα, και όλα στο σπίτι έχουν μια οικογενειακή ζεστασιά και θαλπωρή. Η μαμά, με τη φαντασία της Πολίτισσας νοικοκυράς και μαγείρισσας, ετοιμάζει τα μεζεδάκια και ο μπαμπάς φωνάζει εμένα και τον αδελφό μου να στολίσουμε το δέντρο. Τότε, παραμονή το στολίζαμε. Νιώθω ακόμη τόσο ζωντανή εκείνη τη λαχτάρα να τοποθετήσω τα κόκκινα κεράκια πάνω στις πιάστρες τους και να κρεμάσω τις «φούσκες» από κάτω για να λαμπυρίζουν στο φως. Ενα μικρό ταπεινό δεντράκι ήταν, αγορασμένο από μια μικρή τσιγγάνα, κι όμως στα παιδικά μου μάτια φάνταζε σαν κάτι μαγικό, όπως μαγικά φάνταζαν και όλα τα μικρά ευχάριστα πράγματα! Μόνο μια πίκρα είχα, την απώλεια της πρώτης αγαπημένης μου κούκλας, της Κάτιας. Την είχαμε αφήσει πίσω, στην Πόλη, μαζί με τόσα άλλα πράγματα, σημαντικά για τους μεγάλους. Η πόρτα χτύπησε κι έτρεξα ν’ ανοίξω. Ηταν ο νονός μου μ’ ένα μεγάλο κουτί τυλιγμένο με φιόγκους και κορδέλες απ’ το ΜΙΝΙΟΝ. Η καρδιά μου χτυπά ακόμη στον ίδιο ρυθμό όπως τότε, κάθε φορά που έρχεται στη σκέψη μου εκείνη η εικόνα. Ανοίγω με γρήγορες κινήσεις το δώρο και αντικρίζω μια κούκλα πορσελάνινη με ξανθά μαλλιά και μπλε μάτια που ανοιγοκλείνουν, ίδια ακριβώς με τη δική μου! «Νονέ μου, σ’ αγαπώ» φωνάζω και τρέχω στην αγκαλιά του!

ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ

Θεσσαλονίκη, παραμονή Χριστουγέννων 1965, στο σπίτι της θείας Κατίνας. Είμαστε όλη η οικογένεια εκεί. Εμείς, εγώ, πατέρας, μητέρα, έχουμε έρθει από την Αθήνα όπου ζούμε τα τελευταία τρία χρόνια, να μην λείψουμε από την καθιερωμένη οικογενειακή γιορτή. Οχι, πως στο αθηναϊκό πια σπίτι μας λείπει το χριστουγεννιάτικο δέντρο, τα μελομακάρονα και οι κουραμπιέδες, η μητέρα μου έχει φροντίσει ώστε όλα τα χριστουγεννιάτικα καλούδια να είναι εκεί, να μην μας πει κανείς πως τώρα που γίναμε πρωτευουσιάνοι, ξεχάσαμε τις οικογενειακές μας παραδόσεις. Εγώ ήμουν στην αρχή της εφηβείας μου και για να είμαι ειλικρινής πολύ θα ήθελα να πάω στο χριστουγεννιάτικο πάρτι στο οποίο με είχε καλέσει μια συμμαθήτρια μου. Θα ήταν το πρώτο μου πάρτι, οπότε στο άκουσμα, που δεν χωρούσε αντίρρηση, «θα πάμε στην Θεσσαλονίκη» δεν είχα καθόλου χαρεί όπως τις προηγούμενες χρονιές. Ημουν πια μια δεσποινίδα τι θα έκανα φέτος με τα μικρότερα ξαδέλφια μου; Ωστόσο η έκπληξη ήρθε ακριβώς από αυτά τα ξαδέλφια και η παραμονή εκείνη των Χριστουγέννων, στο σπίτι της θείας Κατίνας θα μου έμενε αξέχαστη.

Η εικόνα που επανέρχεται στη μνήμη μου μοιάζει σαν τις παλιές μαυρόασπρες φωτογραφίες της δεκαετίας του ’60. Το μεγάλο καρυδένιο τραπέζι με το λευκό, λινό, τραπεζομάντηλο που έβγαινε από τα συρτάρια μόνο στις γιορτινές ημέρες, στη μέση η πορσελάνινη πιατέλα με την ροδοκόκκινη γαλοπούλα πλαισιωμένη από κάστανα, σταφίδες αλλά και δαμάσκηνα, συνταγή προσωπική της θείας Κατίνας, και γύρω γύρω όλη η οικογένεια, καθισμένη ανάλογα με την ηλικία των μελών της: Στην κεφαλή ο παππούς Στέφανος, δίπλα του η γιαγιά Ελένη και ακολουθούσαν μετά κατά σειρά και κατά γενιές οι υπόλοιποι. Εγώ ήμουν η προτελευταία στον χριστουγεννιάτικο αυτόν κύκλο των γενεών, με ακολουθούσε ο κατά ενάμιση χρόνο μικρότερος μου εξάδελφος, ένα απίστευτο πειραχτήρι και ο κύκλος έκλεινε με την μικρότερη όλων, εξαδέλφη μου. Καθώς τρώγαμε με βουλιμία την πεντανόστιμη γαλοπούλα, οι μεγάλοι έπιναν γλυκόπιοτο σαμιώτικο κρασί που ο θείος Χρήστος φρόντιζε πάντα να μην λείπει από το τραπέζι, ο παππούς Στέφανος άρχιζε τις ιστορίες από την γενέτειρά του, το Μελένικο, την παλιά βυζαντινή ακριτική πόλη με τον πατροπαράδοτο ελληνισμό που, από το 1913 ανήκει πια στην Βουλγαρία και όλοι οι Ελληνες κάτοικοι του είχαν καταφύγει τότε στην Ελλάδα.

Εκείνες τις ιστορίες που πολλά χρόνια μετά εγώ θα τις κάνω μυθιστόρημα με τον τίτλο «Σκοτεινός Βαρδάρης». Ο παππούς μιλούσε πολύ ωραία και μας ταξίδευε σε άλλες εποχές, κάποιες φορές μάλιστα τον συνόδευε και η γιαγιά Ελένη, καθώς σιγοτραγουδούσε παλιά τραγούδια όπως το «Κι αν παρήλθον οι χρόνοι εκείνοι» που ήταν το αγαπημένο της.

Και έως εκεί καλά ή τουλάχιστον μέχρι την προηγούμενη χρονιά. Φέτος όμως ο νους μου ήταν αλλού. Στο πρώτο μου πάρτι που δεν θα πήγαινα. Κι εκεί που άρχιζα να μελαγχολώ, νοιώθω, δίπλα μου, τον ξάδελφό μου να με σκουντάει και μόλις τον κοιτάζω με απορία, μου κλείνει συνωμοτικά το μάτι. Δεν προλαβαίνω να τον ρωτήσω τι σκαρώνει πάλι, εκείνος σηκώνεται από την καρέκλα του, μου κάνει νόημα να τον ακολουθήσω και φεύγει βολίδα στο λεγόμενο μικρό καθιστικό όπου δέσποζε το έτερο χριστουγεννιάτικο δέντρο του σπιτιού, το πιο εντυπωσιακό κυριαρχούσε στο σαλόνι. Απορημένη, σηκώνομαι κι εγώ -οι μεγάλοι έχουν τώρα έρθει στο τσακίρ κέφι και λένε ανέκδοτα- και καθώς είμαι δυο βήματα από το μικρό καθιστικό, τι ακούω; ΤουςBeatles να τραγουδούν με μανία She loves you ye ye ye! Τι είχε συμβεί; Προφανώς, εγώ η δεσποινίδα πια, είχα υποτιμήσει τον λίγο μικρότερό μου ξάδελφο, και δεν γνώριζα ότι είχε κι εκείνος αρχίσει να προσχωρεί στην ροκ μουσική, και ότι όπως και η μεγαλύτερη εξαδέλφη του, λάτρευε τα τέσσερα σκαθάρια. Και για να μου το αποδείξει, με τον χριστουγεννιάτικο μπουναμά του είχε αγοράσει δύο δισκάκια των 45 στροφών με επιτυχίες των Beatles για να μου τα κάνει δώρο. Θα καταλάβατε φαντάζομαι πώς εξελίχθηκε εκείνη η χριστουγεννιάτικη βραδιά. Με τα τέσσερα σκαθάρια να δίνουν τον τόνο, με εμένα και τον ξάδελφό μου να χοροπηδάμε, και στο τέλος, μην αντέχοντας τον σαματά, να σπεύσουν και οι μεγάλοι και να μεταφερθεί το… πάρτι στο μεγάλο σαλόνι, όπου ανασύρθηκαν και δίσκοι των75 στροφών με ταγκό, μάμπο, ρούμπες και φοξ τροτ. Το ξέφρενο εκείνο πάρτι, το πρώτο και καλύτερο της ζωής μου, τελείωσε με τον παππού Στέφανο, σε μοναδικό κέφι, να έχει ανέβει σε μια καρέκλα, και να παίζει στο βιολί, που είχε διασώσει από το Μελένικο, τονΓαλάζιο Δούναβη!

ΖΟΥΡΓΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ

Λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1995 στο χωριό Σαρδές. Ζούσαμε τότε στη Λήμνο και είχαμε την κόρη μας μωρό. Εγώ δούλευα στη Μύρινα δάσκαλος και η γυναίκα μου στο Νηπιαγωγείο στις Σαρδές, που είχε μόνο έξι παιδιά. Εκείνο το βράδυ στο μοναδικό καφενείο του χωριού είχε διοργανωθεί γιορτινό τραπέζι από το σχολείο και την Πολεμική Αεροπορία που είχε πολύ κοντά στο χωριό το ραντάρ της. Είχαν αγοραστεί δώρα για τα παιδιά και καθίσαμε στο τραπέζι με τους γονείς. Καταμεσής στο καφενείο έκαιγε η μασίνα ευωδιάζοντας όλο τον χώρο, το κρασί και τα λουκάνικα ήταν σπιτικά. Αξιωματικοί και εκπαιδευτικοί θα έφευγαν σε δύο μέρες στην πατρίδα τους για τις γιορτές. Μεταξύ μας βλέμματα, χαμόγελα, σφιχτές χειραψίες, ευχές. Πιο δίπλα τα παιδιά του σχολείου να σκίζουν τα χαρτιά και τις κορδέλες και να καμαρώνουν τα δώρα τους. Βίωμα των συνόρων και της πατρίδας, βίωμα κοινότητας. Νοσταλγώ.

ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ

Οταν ήμουνα μικρός, περίμενα ανυπόμονα να έρθουν τα Χριστούγεννα. Για να στολίσουμε και οι τρεις -μητέρα, πατέρας κι εγώ- το χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Το δέντρο μας ήταν ψεύτικο. Για πολλά χρόνια το ίδιο δέντρο είχαμε.

Από τα μέσα του Δεκέμβρη, λοιπόν, ο πατέρας ανέβαινε στο πατάρι και κατέβαζε από εκεί το ψεύτικο ελατάκι.

Το έβαζε πάνω σε ένα τριγωνικό τραπεζάκι και η μητέρα ξεκίναγε αμέσως να του ξεδιπλώνει τα κλαριά.

Μόλις εκείνη τέλειωνε, εγώ άρχιζα να διαλέγω το πού θα κρεμαστεί η κάθε μπάλα και το κάθε άλλο στολίδι.

Αυτά που μου άρεσαν περισσότερο τα κρεμούσα από την μπροστινή πλευρά του δέντρου. Τα λιγότερο όμορφα, στα πλάγια. Για την πίσω πλευρά άφηνα κάτι ξεθωριασμένες μπάλες και κάτι ξεχνουδιασμένα κουκλάκια.

Μόλις εγώ τέλειωνα με το κρέμασμα των στολιδιών, η μητέρα έπιανε να περνάει ανάμεσα στα κλαριά του έλατου, τις ασημόχρυσες γιρλάντες-μπλίρες, τις έλεγε.

Σε αυτή τη δουλειά η μητέρα ήταν άφταστη. Την έκανε γρήγορα και με μοναδικό τρόπο. Οταν τέλειωνε, το ψεύτικο δεντράκι έδειχνε σαν ένα δέντρο φερμένο από κάποιο μακρινό αστέρι.

Μα το στόλισμα δεν είχε τελειώσει.

Τώρα ήταν η σειρά του πατέρα να στολίσει το δέντρο με τα φωτάκια.

Αυτή ήταν η πιο δύσκολη δουλειά, μιας και τα καλώδια που συνδέανε τα πολύχρωμα φωτάκια, πάντα μπερδευόντουσαν και τον δυσκολεύανε το καημένο τον πατερούλη. Κι αυτός όλο και μουρμούραγε έτσι καθώς προσπαθούσε να βιδώσει κάποια λαμπιόνια που δεν λέγανε να ανάψουνε.

Μα στο τέλος τα κατάφερνε και να που όλο πια το έλατο, ντυμένο σε φωτάκια που λαμπυρίζανε ίδια με άστρα, λαμποκοπούσε.

Σειρά μου και πάλι – η φάτνη έπρεπε να μπει στη βάση του δέντρου.

Τώρα και οι τρεις μας στεκόμασταν γύρω από το μαγικό δεντράκι, το έλατο το χριστουγεννιάτικο.

Η μητέρα έκλεινε τα άλλα φώτα της σάλας. Και όλα εκεί μέσα στο δωμάτιο αλλάζανε.

Ο καναπές λες και γινότανε ένα πολύχρωμο σύννεφο από αυτά της δύσης.

Οι πολυθρόνες γινόντουσαν βαρκούλες που αρμενίζανε σε σκουρόχρωμο πέλαγο -το χαλί ήταν.

Κάτι παιδάκια από ένα κάδρο ήταν ίδια με τα αγγελάκια που πετούσαν πάνω από τη φάτνη.

Και να που στο ταβάνι του σαλονιού, εκεί που κρεμότανε ο κρυστάλλινος πολυέλαιος ερχότανε και κούρνιαζε το αστέρι των μάγων.

Η μητέρα, ο πατέρας και εγώ πάντα γύρω από το έλατο. Και ξεκινούσαμε και οι τρεις να τραγουδάμε τις γλυκές μελωδίες των Χριστουγέννων – να σαν κι αυτή που λέει για μια Αγια Νύχτα.

ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ

Εδώ και πέντε χρόνια ζω στην Αυστραλία και επιστρέφω στην Ελλάδα για διακοπές κάθε καλοκαίρι. Οπότε τα Χριστούγεννα τα περνάω μακριά από τους γονείς και τους φίλους μου στην Ελλάδα. Γι’ αυτόν το λόγο, νομίζω πως τα μέλη της Ομογένειας, που ζουν σε παρόμοιες συνθήκες, θα καταλάβουν καλά την απάντησή μου ότι οποιαδήποτε ανάμνηση του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού με τους δικούς μου ανθρώπους στην Ελλάδα μου προκαλεί μεγάλη ευτυχία και νοσταλγία ταυτόχρονα.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΕΚΑΣ

Θυμάμαι τότε που ήμουν παιδί: η μητέρα μου κλείνει τα φώτα, οι μεγάλοι φωνάζουν «νάτος, νάτος» κι εγώ ψάχνω να βρω τον Αϊ Βασίλη από δωμάτιο σε δωμάτιο με το χριστουγεννιάτικο δέντρο να φωτίζει την πορεία μου μες στο σπίτι.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ

Ζεστές οικογενειακές αναμνήσεις. Παιδικές μνήμες. Ηπειρος, Πρέβεζα, η γενέτειρα του πατέρα μου. Το δάσος του Μύτικα κι εγώ στα έξι μου χρόνια ήμουν σίγουρη πως εκεί κατοικούσαν νεράιδες. Το Μονολίθι που προστάτευε τις γοργόνες του με τα χειμωνιάτικα κύματά του. Το παραδοσιακό σπίτι με τα ξωτικά που άλλαζαν θέση στα πράγματα και σκορπούσαν ευθυμία με τα καμπανιστά γελάκια τους. Τα άκουγα αλλά δεν τα έβλεπα ποτέ κι ας τα κυνηγούσα σε κάθε δωμάτιο. Η βασιλόπιτα και τα κουλούρια της γιαγιάς που έλιωναν λαχταριστά στο στόμα. Το στολισμένο γιορτινό τραπέζι της μαμάς. Τα κάλαντα στις γειτονιές. Οι βόλτες στα σοκάκια της πόλης με τον πατέρα και τα δώρα που μου αγόραζε, τυλιγμένα σε γυαλιστερό χαρτί με κόκκινες κορδέλες. Τι να πρωτοθυμηθώ;

Ευλογημένη γιορτή! Ευλογημένη οικογένεια! Ευλογημένη Ελλάδα!

ΚΛΑΙΡΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

Στη ζωή μου έχω πια συνειδητοποιήσει ότι η ευτυχία βρίσκεται στα πιο απλά πράγματα, που είναι όμως αυτά που σε κάνουν να νιώθεις πληρότητα και γαλήνη. Μια τέτοια ευτυχισμένη χριστουγεννιάτικη στιγμή βιώνω κάθε φορά που βρίσκομαι με τα αγαπημένα μου πρόσωπα στη θαλπωρή του σπιτιού με το τζάκι να καίει, το στολισμένο δένδρο να μοσχοβολάει, χριστουγεννιάτικες μελωδίες να ακούγονται, κεράκια να φωτίζουν τον χώρο και νιώθω κυριολεκτικά ευγνώμων που έχουμε όλοι την υγεία μας, ανταλλάσσουμε τα δώρα μας, γελάμε, τραγουδάμε και μπορούμε να ελπίζουμε…

ΣΟΦΗ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ

Θα σας μεταφέρω στα παιδικά μου χρόνια, στο χωριουδάκι όπου μεγάλωνα, και στην ηλικία των πέντε μου χρόνων. Ηταν λίγο μετά το μεσημέρι, όταν βγήκαμε ξανά με τη φίλη μου να συνεχίσουμε τα κάλαντα, που είχαμε διακόψει για φαγητό. Φτωχικά τα χρόνια κι εξίσου φτωχικοί κι οι μποναμάδες που μας έδιναν, δηλαδή λίγα ξυλοκέρατα, κάποιες καραμέλες, κανένα μανταρίνι και σε σπάνιες περιπτώσεις, σε σπίτια συγγενικά κυρίως, κανένα μισόφραγκο. Ο ουρανός ήταν βαρύς, συννεφιασμένος, δεν μπόραγες εύκολα ν’ αντιληφθείς ότι ερχόταν το σούρουπο. Κάποια στιγμή, λίγο πριν φτάσουμε σ’ ένα σπίτι συγγενικό, αραιές νιφάδες άρχισαν να πέφτουν απ’ τον ουρανό και το κρύο έγινε εντονότερο. «Ακόμα γυρνάτε εσείς;» απόρησε η συγγένισσά μου βλέποντάς με. «Θα σε μαλώσει ο πατέρας σου, Σοφούλα. Ξέρω πως θέλει να είστε σπίτι με το ηλιοβασίλεμα». «Μα σήμερα δεν βγήκε ο ήλιος. Πώς να δω ότι ήρθε το ηλιοβασίλεμα;» δικαιολογήθηκα. «Σε λίγο νυχτώνει, γι’ αυτό γρήγορα σπίτι», με πρόσταξε, βάζοντας στα χεράκια μας λίγες καραμέλες. Τα κοκκαλιάρικα ποδαράκια μου άρχισαν πια να τρέμουν όχι μονάχα απ’ το κρύο μα κι απ’ τον φόβο. Ετρεξα σφαίρα προς το σπίτι. Θα με μάλωνε ο πατέρας, το ήξερα, επειδή τον είχα παρακούσει και μάλιστα μια τέτοια μέρα. Ανοιξα την πόρτα κι είδα ότι η μόνη αργοπορημένη ήμουν όντως εγώ, καθώς τα μεγαλύτερα αδέρφια μου είχαν συμμαζευτεί στην ώρα τους. «Εχε χάρη που είναι παραμονή Χριστουγέννων σήμερα», με υποδέχθηκε ο πατέρας μου, χαμογελώντας ωστόσο. «Ελα, πέρνα μέσα, μη στέκεσαι στο κατώφλι και δεν πρόκειται να σε μαλώσω. Ελα να δεις το δέντρο μας». Τότε μόνο πρόσεξα το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στο θαμπό φως της λάμπας. Γούρλωσα τα μάτια μου. Κι ας ήταν ένα πυξάρι απλό, που είχε κόψει νωρίτερα ο ίδιος απ’ το βουνό και το είχε στολίσει με αστεράκια χάρτινα, μανταρίνια και σοκολατάκια, με μάγεψε μια κι ήταν το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο που στόλιζε το σπίτι μας. «Σας έχω κι από ένα δώρο», είπε ο πατέρας και άφησε στα χέρια μου ένα λιλιπούτειο αμάξι με δυο άλογα και στην καρδιά μου την ίδια στιγμή η χαρά αντικατέστησε τον φόβο. Η συγκεκριμένη ανάμνηση ανήκει στις πιο ευτυχισμένες χριστουγεννιάτικες αναμνήσεις μου, ίσως γιατί μου υπενθυμίζει πόσο ελάχιστα χρειάζονται οι άνθρωποι για να είναι ευτυχισμένοι.

ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ

Για μένα Χριστούγεννα σημαίνουν γιορτή οικογενειακή. Τις καλύτερες χριστουγεννιάτικες στιγμές μου τις έχω περάσει σε γεμάτο από δικούς μου ανθρώπους σπίτι, σε πολύωρα γιορτινά τραπέζια, όπου πρωταγωνιστούν οι ανθρώπινες σχέσεις, η αισιοδοξία για την καινούργια χρονιά που έπεται και η χαρά της ζωής, παρόλα τα καθημερινά προβλήματα που, ίσως, αντιμετωπίζουμε όλοι.

ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ ΖΑΪΡΗ

Κάθε χρόνο παρακαλούσα τον Αγιο Βασίλη ένα και μόνο δώρο να μου κάνει: Να παρακαλέσει τη μαμά μου να γυρίσει πίσω σε μένα! Την έχασα πολύ μικρούλα τη μητέρα μου, δύο χρονών ήμουν κι ο πατέρας μου, μου είπε πως έφυγε ταξίδι. Καλά καλά δε τη θυμόμουν. Θολά μόνο. Ολο την περίμενα και δεν ερχόταν. Πίστευα πως έφταιγα εγώ που με εγκατέλειψε, πίστευα πως δεν ήμουν καλό παιδί και θύμωσε.

Κι εκείνα τα Χριστούγεννα των πέντε μου χρόνων, η μητέρα μου άνοιξε την πόρτα και μπήκε μέσα στο σπίτι μας και με αγκάλιασε σφιχτά κι εγώ έκλαιγα από χαρά.

Δε θα την ξεχάσω ποτέ αυτή τη στιγμή!

Χρόνια πολλά μετά έμαθα πως η μητέρα μου είχε πεθάνει κι η γυναίκα που ήρθε στο σπίτι μας, ήταν η μητριά μου, η μητέρα της καρδιάς μου.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΛΙΟΣΗΣ

Αυτή, όπως και για τους περισσότερους ανθρώπους, ανάγεται στους παιδικούς χρόνους. Στην περίπτωσή μου τοποθετείται σε ένα ημιορεινό χωριό της ελληνικής υπαίθρου και πιο συγκεκριμένα της Ηπείρου, όπου Χριστούγεννα σήμαιναν συνεύρεση της εκτεταμένης οικογένειας. Παππούδες, γιαγιάδες, θείες, θείοι, ξαδέρφια σε ένα σπίτι πλημμυρισμένο από μυρωδιές φαγητών, γλυκών, ποτών και καμένου ξύλου, με μια ανεπανάληπτη θαλπωρή χαρούμενων φωνών…

Προτείνετε στους ομογενείς αναγνώστες μας ένα βιβλίο για τις Αγιες Ημέρες των Χριστουγέννων…

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ

«Οι μεγάλες προσδοκίες» του Ντίκενς είναι σίγουρα μια άκρως «χριστουγεννιάτικη» αναγνωστική επιλογή. Κυρίως γιατί πρόκειται για ένα χορταστικό και σπουδαίο μυθιστόρημα που θα σας κρατήσει συντροφιά τις γιορτινές μέρες και γιατί ο Ντίκενς, όπως και ο Παπαδιαμάντης είναι ταυτισμένοι με τα Χριστούγεννα.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΝΑΝΕΔΑΚΗ

Αν διάλεγα ένα από τα δικά μου, αυτό θα ήταν το «Αυτή η Οικογένεια Θα Με Τρελάνει». Μια ιστορία γεμάτη χαμόγελα, ανατροπές και πολλή τρέλα, με όλη την οικογένεια κλεισμένη στο σπίτι λόγω του κορωνοϊού, να προσπαθείς να μείνεις για πέντε λεπτά μόνη ή να μην εγκλωβιστείς στην κουζίνα και να μην το καταφέρνεις ποτέ! Ενα βιβλίο γεμάτο αγάπη, γιατί μπορεί η οικογένεια μας ώρες – ώρες να μας τρελαίνει αλλά η οικογένεια είναι πηγή ελπίδας, αισιοδοξίας και χαράς. Ο ένας για τον άλλον πάντα, στα δύσκολα και τα ευχάριστα.

ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΧΑΡΗ

Θα προτείνω το καινούργιο μου βιβλίο «Παγωμένα Ονειρα». Γιατί τα όνειρά μας, οι επιθυμίες μας, τα σχέδιά μας «πάγωσαν» εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού.

Και επίσης το «Παιχνίδια θυμού» που η ιστορία ζωντανεύει παραμονή Πρωτοχρονιάς στην Νέα Υόρκη.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΥΡΑΣ

Το βιβλίο που προτείνω είναι η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» (A Christmas Carol) του Καρόλου Ντίκενς. Αξεπέραστο χριστουγεννιάτικο διήγημα.

ΗΛΙΑΣ ΓΚΑΡΛΑΣ

«Γράμματα από τον Αγιο Βασίλη» του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, συγγραφέα του «Αρχοντα των δαχτυλιδιών», ο οποίος εδώ ξεδιπλώνει μια πιο τρυφερή πλευρά του. Πώς δημιουργήθηκε αυτό το βιβλίο; Κάθε Δεκέμβριο ο Τόλκιν έστελνε ένα γράμμα στα παιδιά του με γραμματόσημο από το Βόρειο Πόλο και αποστολέα τον Αγιο Βασίλη, ο οποίος τους περιέγραφε τις θαυμαστές περιπέτειές του. Το προτείνω γιατί εκτός του ότι είναι υπέροχο, μου θυμίζει το βιβλίο το οποίο δημιουργήσαμε με τα παιδιά μου: «Οι 12 άθλοι του μπαμπά και άλλες περιπέτειες» μιας και ο Τόλκιν στα «Γράμματα από τον Αγιο Βασίλη» είναι επίσης πατέρας και συγγραφέας ταυτόχρονα, με αφορμή τα δικά του παιδιά. Μακάρι να μοιάσουμε και στην επιτυχία με εκείνον θα ήταν ένα ωραίο χριστουγεννιάτικο θαύμα.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΟΥΔΗΣ

Είναι μέρες χαράς για τα μικρά αθώα Ελληνόπουλα της Ομογένειας. Μέρες ενός εικονογραφημένου παραμυθιού, ενός πρόσφατου best seller με τρυφερούς στίχους για μικρά παιδιά και εξωτικές εικόνες του δάσους, της συγγραφέως και ζωγράφου Στέλλας Σωτηροπούλου: «Η κουκουβάγια που έβαλε τα γυαλιά στη μάγισσα» (εκδόσεις Κάκτος, 2020). Πώς η σοφή κουκουβάγια βοήθησε τα καλά ζωάκια να νικήσουν το κακό. Με τέλος όχι μόνο καλό, αλλά και απρόσμενο και διδακτικό. Ευκαιρία να χαρίσετε στα παιδιά της Ομογένειας κάτι από την καλή ψυχή της μακρινής πατρίδας μας.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΑΚΑΤΕ

Τα φοβερά διηγήματα του Βιζυηνού. Είναι ίσως από τα σημαντικότερα κείμενα που γράφτηκαν στη γλώσσα μας, και η κατάνυξη των Χριστουγέννων τούς ταιριάζει.

ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΑΡΓΥΡΩ

Υπάρχουν πανέμορφα χριστουγεννιάτικα παραμύθια για τα παιδιά με καλικάντζαρους ή με ιστορίες για τον Αγιο Βασίλη. Μια βόλτα στο βιβλιοπωλείο μαζί με τα παιδιά, θα βρει ο καθένας το βιβλίο που θα αγγίξει την καρδιά του.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΙΤΖΙΚΑΚΗΣ

Νομίζω πως η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Ντίκενς, αν και πολυδιαβασμένη, αποτελεί έναν λογοτεχνικό σταθμό που θα πρέπει όλοι να γνωρίσουν. Αν μη τι άλλο, εκτός από μια υπέροχη ιστορία, μιλάει για την εφημερότητα της ύπαρξης, τα λάθη και τη μετάνοια, τη μετάλλαξη που όλοι μας μπορούμε να καταφέρουμε αφήνοντας την γκρίνια και τη μαυρίλα, την ολοκλήρωση του ανθρώπου μέσω της φιλανθρωπίας και της συμπόνιας.

ANTΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Προτείνω αυτό που με συντροφεύει αυτές τις μέρες. Ενα πραγματικά σπουδαίο βιβλίο με τη δουλειά του Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Ακουσε τη φωνή μου κι έλα», που μόλις κυκλοφόρησε και περιλαμβάνει όλα τα ποιητικά του κείμενα και τραγούδια. Πριν χρόνια τους στίχους του, τους είχα τραγουδήσει σε χορωδία, τώρα τους απολαμβάνω με άλλο ανέκδοτο υλικό στο χαρτί. Λόγια αποστάγματα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΩΤΑΚΗΣ

Θα πρότεινα τα «Συριανά διηγήματα» του Εμμανουήλ Ροΐδη, ένα μοναδικό βιβλίο που ξεδιπλώνει τις αφηγηματικές αρετές του αγαπημένου μου συγγραφέα και φανερώνει στον αναγνώστη μια Ελλάδα τόσο μακρινή, μα ταυτόχρονα τόσο γνώριμη.

ΑΡΗΣ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ

Καθώς θα γιορτάζουμε ανά την Υφήλιο τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του ’21 θα πρότεινα στους αναγνώστες σας να διαβάσουν το γεμάτο περιγραφές και ζωντάνια βιβλίο του Σάμιουελ Χάου «Ημερολόγιο από τον Αγώνα». (Samuel Gridley Howe, «Historical Sketch of the Greek Revolution»). Είναι μια μηχανή του χρόνου που θα σας μεταφέρει με ασφάλεια σ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Ο Χάου ήταν τότε ένας νεαρός γιατρός από τη Βοστώνη που μόλις είχε πάρει το πτυχίο του. Οταν η γονείς του τον ρώτησαν έντρομοι γιατί ήθελε να πάει σ’ έναν πόλεμο που διεξαγόταν στην άλλη άκρη του Κόσμου, εκείνος αποκρίθηκε πως σε τέτοιες συνθήκες θα έβρισκε σίγουρα περισσότερες ευκαιρίες να εξασκηθεί στην χειρουργική. Οι αναμνήσεις του εκείνες από την Επανάσταση με βοήθησε πολύ όταν έγραφα το βιβλίο μου για τον Καποδίστρια, με τίτλο: «Η σκιά του Κυβερνήτη».

ΛΙΝΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Είναι πραγματικά δύσκολο να διαλέξεις ένα βιβλίο. Οποιο και αν είναι αυτό θα πρέπει σίγουρα να διαβάζεται αγκαλιά. Οπότε γι’ αυτές τις μέρες προτείνω το «Η νύχτα που γεννήθηκε η αγάπη». της Σοφίας Μαντουβάλου, που είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε μέσα από τα λόγια του ξακουστού Μίζα Ντελ Γκάλο πότε γεννήθηκε η αγάπη, και «μετά και μετά», όπως μας αφηγείται η συγγραφέας, να θυμόμαστε να αγαπάμε, να μην το ξεχάσουμε ποτέ.

ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ

«Τα Χριστούγεννα του τσιγκούνη» του Κάρολου Ντίνκες. Κλασικό βιβλίο, για το νόημα των Χριστουγέννων που είναι η αγάπη προς όλους. Και πώς το πνεύμα των Χριστουγέννων πρέπει να κυριαρχεί όλο τον χρόνο στις σχέσεις των ανθρώπων.

ΜΑΙΡΗ ΜΑΓΟΥΛΑ

Τα δύο μυθιστορήματα με τον ενιαίο τίτλο «Σκουριά και χρυσάφι» της Μαίρης Κόντζογλου από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο». Το προτείνω για την πρωτοτυπία του θέματος αλλά και γιατί, εκτός των άλλων, είναι ένα μυθιστόρημα που εξυμνεί το θάρρος, την αγωνιστικότητα και τη θέληση για επιτυχία.

ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ

Θα πρότεινα τα «Ελαφρά ελληνικά τραγούδια» του Αλέξη Πανσέληνου. Ο συγγραφέας μάς οδηγεί στην Αθήνα του 1950, στους ανθρώπους της, στους χώρους της και βέβαια στα λεγόμενα τότε ελαφρά τραγούδια, όπως τα άκουγε όταν ήταν μικρός. Ενα πολύ όμορφο, νοσταλγικό και τρυφερό μυθιστόρημα.

ΖΟΥΡΓΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ

Συγχωρέστε μου την εμμονή όμως κάθε φορά που κάποιος με ρωτάει για τα αναγνώσματα των Χριστουγέννων το μυαλό μου πάει ευθύς στον κυρ Αλέξανδρο. Καταλαβαίνω ότι οι εποχές έχουν αλλάξει, το να μένεις μακριά από την Ελλάδα αυξάνει τις δυσκολίες στη γλώσσα, όμως ο Παπαδιαμάντης είναι και θα παραμένει ένα από τα τέσσερα πόδια αυτού του τραπεζιού που το λέμε παράδοση ή αν θέλετε, ελληνική ανθρωπινότητα. Ξαναδιαβάστε όποιο από τα εορταστικά του διηγήματα θέλετε και παίξτε με την κάθε λέξη και την επίγευσή της όπως σε ένα αρωματικό ποτό. Αν τώρα κάποιος με ρωτούσε ποια είναι τα άλλα τρία πόδια του τραπεζιού, θα απαντούσα βάλτε όποια εσείς θέλετε, μόνο μη ξεχάσετε τον κυρ Αλέξανδρο.

ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ ΜΑΝΟΣ

Για τις μέρες των Χριστουγέννων θα έλεγα να θυμηθούμε ξανά ιστορίες μαγικές. Βιβλία με τα κλασικά παραμύθια. Αυτά ας πούμε του Αντερσεν, «Τη βασίλισσα του χιονιού», «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα». Σε παραμυθένιες μέρες ταιριάζουν παραμυθένιες ιστορίες. Αλλά ακόμα και κάποια από τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη που με τον δικό του αξεπέραστο τρόπο μάς ταξιδεύουν σε Χριστούγεννα μιας Ελλάδας που πια δεν υπάρχει.

ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ

Ενα βιβλίο που αγαπώ πολύ, γιατί μπορεί να διαβαστεί και από μικρούς και από μεγάλους τις ημέρες των Χριστουγέννων είναι το «Ναι, Βιρτζίνια, υπάρχει Αγιος Βασίλης», του συγγραφέα Βασίλη Παπαθεοδώρου. Το βιβλίο είναι βασισμένο στην αληθινή ιστορία της Βιρτζίνια Ο’Χάνλον και πλέκει ένα μικρό μυθιστόρημα γύρω από το πώς η απάντηση που πήρε σε ένα γράμμα που έστειλε όταν ήταν οκτώ χρονών, ρωτώντας για την ύπαρξη ή όχι του Αγιου Βασίλη, καθόρισε τη ζωή της.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΕΚΑΣ

Θα μπορούσα να προτείνω δεκάδες βιβλία, αλλά επειδή τυχαίνει να είμαι και ο ίδιος συγγραφέας θα προτείνω ένα δικό μου: το «Μαύρο Φυλαχτό» (εκδόσεις Ψυχογιός). Γιατί το 2021 κλείνουμε 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και το «Μαύρο Φυλαχτό» είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που αφορά την προεπαναστατική Ελλάδα και συγκεκριμένα, πώς η έλευση των Γάλλων Επαναστατών του Βοναπάρτη στα Επτάνησα, επηρέασε τις εχθροπραξίες των Σουλιωτών με τον Αλή Πασά και τον ξεσηκωμό στην υπόλοιπη Ελλάδα που ακολούθησε αμέσως μετά.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ

Καθώς φέτος κλείνουν 100 χρόνια από την έκδοση του πρώτου βιβλίου της Αγκαθα Κρίστι «Η μυστηριώδης υπόθεση στο Στάιλς», θα πρότεινα ένα άλλο βιβλίο της μεγάλης συγγραφέως «Τα Χριστούγεννα Του Ηρακλή Πουαρό». Συνδυάζει την εορταστική ατμόσφαιρα, την ευφυΐα του δαιμόνιου Βέλγου ντετέκτιβ και μια πλειάδα υπόπτων, όλα δοσμένα από τη συγκλονιστική πένα της Αγκαθα Κρίστι. Είναι αδύνατο να μην το απολαύσει κάποιος.

ΚΛΑΙΡΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

Με το κατάλληλο βιβλίο οι Αγιες μέρες των Χριστουγέννων αποκτούν άλλη διάσταση. Επειδή όμως πρέπει να λαμβάνει κανείς υπόψη του τη διαφορετικότητα των απαιτήσεων των αναγνωστών, δεν θα προτείνω ένα, αλλά περισσότερα αγαπημένα μου βιβλία που λατρεύω να τα διαβάζω ξανά και ξανά αυτές τις μέρες. Αρχικά διατηρώ τους δεσμούς μου με την παράδοση, τα έθιμα του τόπου μας με «Τα Χριστουγεννιάτικα, τα Πρωτοχρονιάτικα και των Φώτων» (εκδ. Πατάκη), μια συλλογή διηγημάτων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ενδιαφέρουσες είναι και οι «Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες» (εκδ. Ερατώ) που περιλαμβάνουν διηγήματα του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν, του Ναθάνιελ Χόθορν, του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ και μερικών ακόμα κλασικών. Τέλος ιδανικό για ανάγνωση μπροστά από το τζάκι θεωρώ το «Christmas Days» της Janette Winterson (εκδ. Vintage Publishing) που αποτελείται από αστείες και πρωτότυπες ιστορίες γύρω από τα Χριστούγεννα. Εύχομαι να είναι καλοδιάβαστα…

ΣΟΦΗ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ

Θα σας συστήσω το βιβλίο της Λένας Διβάνη «Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας», όχι μόνο γιατί το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον, αλλά και γιατί πιστεύω ότι, αν αγαπάμε την Ελλάδα μας -και οι ομογενείς γνωρίζω καλά ότι την αγαπάτε πολύ- πρέπει να γνωρίζουμε την Ιστορία της, διαφορετικά υπάρχουν πιθανότητες να ξαναζήσουμε τις πιο δύσκολες ώρες μας. Το συγκεκριμένο βιβλίο αναφέρεται στις ανθρώπινες στιγμές ανθρώπων που κυβέρνησαν τη χώρα μας (βασιλείς ή πρωθυπουργοί), που πολέμησαν γι’ αυτήν (Μαντώ Μαυρογένους και Δημήτριος Υψηλάντης) ή ακόμη – ακόμη τη σημάδεψαν με τον θάνατό τους (Νίκος Μπελλογιάννης και Ελλη Παπά). Προσωπικά θεωρώ πως γνωρίζοντάς τους μέσα από τις ιδιωτικές τους στιγμές, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα και τις αποφάσεις που πήραν σε πολιτικό επίπεδο.

ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ

Δύσκολα προτείνω βιβλία, αλλά τώρα τελευταία διάβασα το μυθιστόρημα «Η Ράφτρα» (Εκδόσεις Ψυχογιός) της συγγραφέως Αργυρώς Μαργαρίτη και το επιλέγω ως φετινό χριστουγεννιάτικο δώρο. Ενα εξαιρετικό ιστορικό βιβλίο, ένα πνευματικό ταξίδι στη Βόρειο Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Θράκη. Χαρακτήρες που ξεδιπλώνονται σε μια ρεαλιστική και συναρπαστική πλοκή. Η συγγραφέας έχει κάνει λεπτομερή και κοπιαστική έρευνα, για να δώσει ένα συνοπτικό πανόραμα της πολιτισμικής κληρονομιάς της Θράκης, γύρω από τις έννοιες της ταυτότητας, της πατρίδας και της οικογένειας. Το συστήνω ανεπιφύλακτα.

ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ ΖΑΪΡΗ

Προτείνω το δικό μου καινούργιο μυθιστόρημα, το «Τιρκουάζ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, γιατί πιστεύω πως ο κάθε αναγνώστης θα ανακαλύψει ένα κομμάτι του εαυτού του ανάμεσα στα κεφάλαιά του. Είναι ένα βιβλίο που παλεύει με το ερωτικό απωθημένο, με τον πόνο και τις αμφιβολίες που το συντροφεύουν. Ψάχνει την ευτυχία στους ανθρώπους, γιατί η χαρά δε μετριέται με τη σπατάλη της ψυχής. Θυμάται παιδικές ηλικίες που είναι γραμμένες με χρώμα ανεξίτηλο στο νου και στην καρδιά, ταξιδεύει στις σχέσεις γονέα παιδιού. Κι όπως το χρώμα του ουρανού και της θάλασσας, ταξιδεύει σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, δροσίζεται σε πεντακάθαρα νερά, ανασαίνει την ίδια την αγάπη.

Και το μυθιστόρημα «Ροδανθός», εκδόσεις Ψυχογιός, της Σόφης Θεοδωρίδου, που μιλάει για τα ταραγμένα χρόνια μιας οικογένειας στη Σύμη και στη Ρόδο στα τέλη του 19ου αιώνα, αρχές του 20ού. Γιατί είναι ένα βιβλίο πλημμυρισμένο με άρωμα τριαντάφυλλου, που μας ταξιδεύει στον χώρο και στον χρόνο, μια βουτιά στα Δωδεκάνησα και την ιστορία τους, με τη μοναδική γραφή της Σόφης μας.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΛΙΟΣΗΣ

Το βιβλίο που προτείνω ως το ιδανικό, για να ανασυνθέσει κανείς φαντασιακά την ατμόσφαιρα Χριστουγέννων αλλοτινών εποχών και δια αυτής να μεταδώσει λίγη από την ταπεινή τους αίγλη στο παρόν του, δεν μπορεί να είναι άλλο από τα απαράμιλλου γλωσσικού πλούτου «Χριστουγεννιάτικα διηγήματα» του μεγάλου Σκιαθίτη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Ποια η συμβολή της λογοτεχνίας εν μέσω πανδημίας; Και τι περιμένετε έξω από αυτή;

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ

Η λογοτεχνία μπορεί να μας χαρίσει παράλληλους κόσμους και με αυτή την έννοια είναι μια παρηγοριά για τις μέρες του εγκλεισμού. Δεν περιμένω παρά να επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Ολα τα άλλα τα ξαναβρίσκει κανείς!

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΝΑΝΕΔΑΚΗ

Τα βιβλία είναι ο δρόμος που μας οδηγεί μακριά από όλους και από όλα. Μας ταξιδεύουν, γνωρίζουμε νέους κόσμους και οι ήρωες, μας συντροφεύουν σε όλη μας τη ζωή. Εξω από την πανδημία, περιμένω με μεγάλη χαρά να γράψουμε και πάλι ιστορίες για ένα καλύτερο αύριο, που θα μας βρει όλους μαζί, αγαπημένους και δυνατούς.

ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΧΑΡΗ

Η λογοτεχνία είναι η απόδραση από την καθημερινότητα και αυτή τη στιγμή σίγουρα χρειαζόμαστε να αποδράσουμε από αυτόν τον εγκλωβισμό που βιώνουμε όλοι μας.

Το μυαλό, μέσω της λογοτεχνίας, είναι ελεύθερο να πετάξει, να ταξιδέψει, να βιώσει στιγμές που η ψυχή λαχταρά. Συμπερασματικά για εμένα το βιβλίο εν μέσω πανδημίας είναι το μαγικό συστατικό που δεν θα αφήσει την ψυχή μας να μελαγχολήσει.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΥΡΑΣ

Τα βιβλία υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι αγαπημένοι μας φίλοι. Αποτελούν γνώση, ευχαρίστηση, συντροφιά και δημιουργούν καθημερινά όνειρα. Πιστεύω ότι κατά την περίοδο της καραντίνας η ανάγνωση ενός βιβλίου διευκολύνει την ψυχική μας ηρεμία.

ΗΛΙΑΣ ΓΚΑΡΛΑΣ

Θα ξεκινήσω από την άλλη πλευρά του ερωτήματός σας. Αυτό που είδα εγώ είναι η συμβολή της πανδημίας στη λογοτεχνία. Εφερε μια μεγάλη κινητικότητα. Δημιούργησε μια δημόσια κοινωνική συζήτηση για την αξία του βιβλίου και για την ανάγκη να είναι ανοιχτή η πρόσβαση στα βιβλιοπωλεία. Φάνηκε ότι ο κόσμος θέλησε να προστατέψει ενστικτωδώς το βιβλίο λες κι ένιωσαν όλοι ότι είναι ο πολύτιμος θησαυρός που χρειάζονται. Ο κόσμος στράφηκε στο βιβλίο, αναδείχτηκαν εκ νέου τίτλοι κλασικοί, ανακαλύφθηκαν σύγχρονοι, προκλήθηκαν νέα topics και θεματολογία. Το σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι διάλεξαν για συντροφιά τους μέσα σε αυτή την ιδιαίτερη συνθήκη τη λογοτεχνία αλλά και το βιβλίο εν γένει. Περιμένω ότι θα βγούμε σοφότεροι. Ζυγίσαμε τις αξίες της ζωής μας και πιστεύω αναθεωρήσαμε και αναδιατάξαμε την κοσμοθεωρία μας προσωπικά και συλλογικά. Το μέλλον έρχεται γεμάτο με καλύτερες μέρες.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΟΥΔΗΣ

Απόδραση, far from the madding crowd. Αγχολυτική ψυχοθεραπεία συνομιλώντας με τα μεγάλα πνεύματα που κατέθεσαν γραπτά τον λόγο τους, για όλους εμάς, τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας. Τι περιμένουμε από την λογοτεχνία; Ο,τι περιμένουμε από την ομορφιά, κατά πως το είπε ο μεγάλος Ντοστογιέφσκι: «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο!».

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΑΚΑΤΕ

Η συμβολή της τέχνης γενικότερα ήταν μεγάλη. Ανακαλύψαμε πως δεν ζούμε μόνο με τα βασικά. Παρηγοριά και συναίσθημα, αυτό μας πρόσφερε η λογοτεχνία. Εξω από αυτή, προσδοκώ να μπορούμε ξανά άφοβα να αγκαλιαστούμε. Και μέχρι τότε να αγαπάμε όλους τους συνανθρώπους μας, με ενόχλησαν πολύ οι σύγχρονοι Καιάδες που στήθηκαν ελαφρά τη καρδία με αφορμή την πανδημία.

ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΑΡΓΥΡΩ

Αυτή η εποχή του εγκλεισμού και των καταστημάτων με κατεβασμένα τα ρολά προκαλεί θλιβερές σκέψεις. Ευτυχώς, το βιβλίο είναι όχι μόνο μια καλή συντροφιά, αλλά ακόμα και όσοι δεν είχαν το χρόνο ή την ανάγκη να διαβάσουν ένα μυθιστόρημα, μια ποιητική συλλογή, ένα παραμύθι, έχουν τώρα την ευκαιρία. Οι άνθρωποι που θέλουν να αξιοποιούν τις ευκαιρίες, ξέρουν πως ένα καλό βιβλίο είναι η πιο ζεστή συντροφιά στα δύσκολα. Ελπίζω, όταν αυτό το κακό τελειώσει, να μας έχει κάνει πιο έμπειρους, πιο δυνατούς, να έχουμε καταλάβει πως η τεχνολογία είναι το μέσο, ενώ η αγάπη, η συντροφικότητα, η αγκαλιά είναι αξίες ανεκτίμητες.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΙΤΖΙΚΑΚΗΣ

Μαζί με τη μουσική αποτελεί ένα από τα καταφύγια στα οποία μπορούμε να βασιστούμε ώστε να προστατευτούμε για να μη μας τρελάνει όλος αυτός ο ίλιγγος κακών νέων και πανδημίας. Η λογοτεχνία, πιο συγκεκριμένα, διέθετε πάντα τη δύναμη να αλλάξει κόσμους, και αυτό συντελείται μέσα από την ανάγνωση φυτεύοντας από έναν σπόρο σε κάθε αναγνώστη, που μετά θα ανθίσει σε υπέροχους ανθρώπους και όμορφες σχέσεις. Ενας κόσμος χωρίς βιβλία θα ήταν ένας κόσμος απάνθρωπος.

ANTΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Μια όμορφη έκπληξη στις μέρες του lockdown, και τον αναγκαστικό εγκλεισμό ολόκληρου του Πλανήτη, ήταν η ανάγκη των ανθρώπων για διάβασμα. Επιασαν φωτιά οι ηλεκτρονικές παραγγελίες στους εκδοτικούς οίκους και στα βιβλιοπωλεία. Μια ακόμα απόδειξη της ανάγκης για δραπετεύσεις δημιουργικές, για άντληση δύναμης και αισιοδοξίας από τα μέσα μας. Με την βοήθεια των καλών και πιστών μας φίλων. Των βιβλίων. Οιφίλοι στην ανάγκη φαίνονται.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΩΤΑΚΗΣ

Ελπίζω ότι ο κόσμος διάβασε περισσότερο αυτή την περίοδο της καραντίνας, η λογοτεχνία ως μια τέχνη που κατασκευάζει κόσμους ίσως αποτελεί ένα όχημα για να δραπετεύσουν οι αναγνώστες από τις δύσκολες αυτές συνθήκες. Δεν περιμένω κάτι συγκεκριμένο, απλώς κάνω υπομονή κι εγώ όπως όλοι.

ΑΡΗΣ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ

Σε αυτούς τους πρωτόγνωρους καιρούς, ιδίως σε εμάς τους Ελληνες που είμαστε από τους παλαιούς χρόνους ένας ταξιδιωτικός λαός, ο εγκλεισμός στοιχίζει ιδιαίτερα. Το βιβλίο είναι ένα όχημα για άλλους κόσμους ώσπου να γίνει η Ολική Επαναφορά.

ΛΙΝΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η περίοδος αυτή είναι δύσκολη για όλους μας. Για άλλους περισσότερο και για άλλους λιγότερο. Πάντα όμως δύσκολη και πρωτόγνωρη. Το βιβλίο μπορεί να είναι ο αντίποδας πολλών καταστάσεων. Προσωπικά για μένα το διάβασμα είναι η δική μου χωροχρονική παύση και παράλληλα η διέξοδός μου. Κάποιοι συναντήθηκαν με το βιβλίο τώρα. Ελπίζω ότι θα παραμείνουν αναγνώστες και μετά, γιατί μπορεί η λογοτεχνία να μην είναι είδος πρώτης ανάγκης, αλλά είναι σίγουρα ζωτικής σημασίας.

ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ

Η λογοτεχνία στην πανδημία, εκτός από αυτό που είναι πάντα, δηλαδή αισθητική απόλαυση του νου και της ψυχής και ένα παράθυρο στον κόσμο, είναι φάρμακο, ισχυρό αντικαταθλιπτικό θα έλεγα και μπορεί να φέρει πνευματική ένωση με άλλους αναγνώστες που βιώνουν την ίδια κατάσταση.

Ελπίζω να συνεχίσουμε να διαβάζουμε με την ίδια συχνότητα και όταν περάσει όλο αυτό.

ΜΑΙΡΗ ΜΑΓΟΥΛΑ

Η λογοτεχνία με τη δυνατότητα που της προσφέρει η μυθοπλασία να αξιοποιεί την ελευθερία μπορεί να προσεγγίζει, να αναδεικνύει και να αμφισβητεί. Χαρίζοντάς μας διαχρονικές εικόνες, μας δίνει την ευκαιρία μέσα από αναγνώσματα να αξιολογήσουμε συμπεριφορές και σχέσεις απλών καθημερινών ανθρώπων αλλά και ισχυρών ηγετών σε καιρούς πανδημιών, διδάσκοντάς μας πως εδώ και χιλιετίες ο φόβος του άγνωστου εχθρού, ο τρόμος του θανάτου, η κερδοσκοπία και οι σκευωρίες παραμένουν αμετάβλητες σταθερές. Αυτές τις δύσκολες στιγμές, τώρα που οι συνθήκες διαμόρφωσαν μια διαφορετική καθημερινότητα για όλους, η λογοτεχνία έχει την ευκαιρία αλλά και την ευθύνη να πετύχει στο να δώσει ωφέλιμα μηνύματα στους αναγνώστες και αν ακόμα δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα της πανδημίας, μπορεί να μας κρατήσει συντροφιά, να μας ταξιδέψει μακριά, να γαληνέψει την ψυχή μας, ώστε στο τέλος αυτής της δύσκολης περιόδου να βγούμε όσο πιο αλώβητοι γίνεται. Σαν άνθρωπος που κατόρθωσε να ξεπεράσει δύο φορές τον καρκίνο και να ζει εδώ και χρόνια μια ζωή εντελώς διαφορετική από αυτή που είχε σχεδιάσει, απολαμβάνοντας ωστόσο όσα έχει κερδίσει, εκφράζω την ελπίδα ότι από αυτόν τον εγκλεισμό ίσως να βγει και κάτι θετικό. Βλέποντας χώρες σε όλο τον Πλανήτη παρά τις αποστάσεις και τις διαφορές τους να παλεύουν για τον ίδιο ιό, ανθρώπους να προσφέρουν εθελοντική εργασία, αλλά και να συνειδητοποιούν πως με την τήρηση των μέτρων προστατεύουν εκτός από τον εαυτό τους και τον διπλανό τους, εκτιμώ πως η λέξη αλληλεγγύη θα αποκτήσει άλλη βαρύτητα.

ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ

Στους δύσκολους αυτούς καιρούς που ολόκληρη η ανθρωπότητα ζει έγκλειστη ή σχεδόν, η λογοτεχνία είναι ένα στιβαρό φως, που μας δυναμώνει και μας εμψυχώνει, που ανοίγει τις κλειστές μας πόρτες και μας επιτρέπει να πετάμε σαν τα ελεύθερα πουλιά, σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, να συναντούμε όλους τους ανθρώπους, να διασχίζουμε τους αιώνες, να φτιάχνουμε με τη φαντασία μας έναν κόσμο όμορφο, ειρηνικό, φωτεινό, χωρίς φόβους και μίση. Εναν κόσμο άξιο να τον ζούμε και να τον σεβόμαστε. Εναν τέτοιο κόσμο εύχομαι να αξιώνεται και να ζει πάντα η ελληνική Ομογένεια των ΗΠΑ.

ΖΟΥΡΓΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ

Ο έγκλειστος της πανδημίας κρατώντας ένα βιβλίο στο χέρι έχει τη δυνατότητα να αποτοξινωθεί από την οθόνη αλλά και αναζητήσει μέσα από τις σελίδες του απαντήσεις. Ολα τα θεμελιώδη προβλήματα της ύπαρξης έχουν τις λύσεις τους μέσα στα βιβλία. Εκεί μέσα θα βρει επίσης και τα πιο κεφαλαιώδη ερωτήματα για φτιάξει μόνος του τις απαντήσεις. Η λογοτεχνία έχει μία πολύ σημαντική θέση ανάμεσα στα διάφορα αναγνώσματα καθώς είναι γνωστό ότι ο καθένας από μας είναι η γλώσσα του και αυτή είναι τα όρια του κόσμου μας.

ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ

Η λογοτεχνία παρηγορεί, ευαισθητοποιεί, ενεργοποιεί, εμβαθύνει, προτείνει. Αρα μόνο καλό θα κάνει εν μέσω πανδημίας. Φτάνει να είναι λογοτεχνία γνήσια. Και αυτήν ας επιλέγουμε και ας διαβάζουμε.

ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ

Το κλείσιμο όλων, στα σπίτια τους είναι μια τεράστια ευκαιρία για να βρουν τον χρόνο να χαλαρώσουν, αφήνοντας το μυαλό τους να μπει μέσα στον μαγικό κόσμο που δημιουργεί κάθε βιβλίο. Το πιο μαγικό που συμβαίνει είναι ότι το ίδιο βιβλίο δημιουργεί έναν διαφορετικό κόσμο μέσα στο μυαλό του κάθε αναγνώστη. Αυτό που ελπίζω λοιπόν είναι ότι αυτός ο επιπλέον χρόνος που έχουμε για να περάσουμε με τον εαυτό μας, μακριά από την βουή του κόσμου, θα γίνει πολύ πιο ενδιαφέρων μέσα από την λογοτεχνία.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΕΚΑΣ

Νομίζω πως είναι ό,τι πιο όμορφο μπορεί να προσφέρει κάποιος στον εαυτό του, ενώ είναι κλεισμένος σπίτι, διότι η λογοτεχνία μπορεί να μας ταξιδέψει παντού στον κόσμο και ταυτόχρονα μες στις καρδιές των ανθρώπων.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ

Η λογοτεχνία ανοίγει ένα παράθυρο, από το οποίο ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει, παίρνοντας μια ανακουφιστική ανάσα από την δύσκολη πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε. Ταξιδεύει νοερά σε άλλα μέρη και εποχές, ξεκουράζεται, ξεχνάει έστω για λίγο τα δικά του προβλήματα παρακολουθώντας τις ιστορίες των πρωταγωνιστών, θυμώνει, αγωνιά, χαίρεται, κάνει συνειδητοποιήσεις και παίρνει μαθήματα χωρίς να χρειαστεί να υποστεί τα ανάλογα παθήματα των ηρώων. Είναι απόλυτα αληθινή η φράση ότι «ένας αναγνώστης ζει χίλιες ζωές… Ο άνθρωπος που δεν διαβάζει ποτέ ζει μόνο μία».

ΚΛΑΙΡΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

Το καλύτερο μέσο διαφυγής από τα διάφορα προβλήματα της καθημερινότητας είναι η ενασχόληση με τη λογοτεχνία, τόσο για έναν δημιουργό όσο και για το κοινό. Και αυτό επαυξάνεται ιδιαίτερα σε δύσκολες περιόδους που διανύουμε, όπως αυτή της πανδημίας. Η συμβολή της φιλαναγνωσίας είναι τεράστια. Σου δείχνει και άλλες όψεις της ζωής, περνά μηνύματα, καλλιεργεί τον προβληματισμό, προβάλλει πρότυπα, σε ταξιδεύει στο χώρο και στο χρόνο, σε κάνει να συνειδητοποιείς πόσο απέραντη μπορεί να είναι η φαντασία, πόσο ανεξάντλητη η δύναμη του νου. Και τότε αντιλαμβάνεσαι ότι ένα βιβλίο είναι ο καλύτερος σύντροφος. Αυτός που δεν σε προδίδει ποτέ, που είναι εκεί δίπλα σου κάθε στιγμή που τον χρειάζεσαι, για όσο διάστημα τον έχεις ανάγκη, που δεν θυμώνει αν τον αφήσεις, αλλά περιμένει υπομονετικά να τον αναζητήσεις. Είναι δύναμη ζωής σε όλη τη διάρκεια της πορείας μας σ’ αυτόν τον Κόσμο.

ΣΟΦΗ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ

Ενα βιβλίο μάς ταξιδεύει νοερά, μας κάνει να δραπετεύουμε από τη δύσκολη-εν μέσω πανδημίας- καθημερινότητά μας, να λησμονούμε μέσα από τις περιπέτειες των ηρώων του τις δύσκολες ώρες που περνάμε, αφού συνήθως παρασυρόμαστε απ’ τα πάθη και τα παθήματά τους και συμπάσχουμε μαζί τους, ήτοι επικοινωνούμε με τον κόσμο που ανοίγει μπροστά μας ο συγγραφέας κι αντιπαλεύουμε τον αποκλεισμό από τους συνανθρώπους μας που μας επιβάλλει η πανδημία. Ανάλογα πάντα με τη θεματολογία του, ένα ιστορικό ανάγνωσμα λ.χ. θα μπορούσε να μας υπενθυμίσει ότι η ανθρωπότητα βίωσε πολύ δυσκολότερα χρόνια από αυτά που περνάμε, μια κι είχαμε μόλις στον προηγούμενο αιώνα δύο παγκόσμιους πολέμους -η Ελλάδα επιπλέον μια μεγάλη Καταστροφή- και μ’ αυτό ως γνώση ν’ αντέξουμε ευκολότερα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Από την άλλη ένα χιουμοριστικό βιβλίο θα φέρει το χαμόγελο στα χείλη μας, ενώ κάποιο βιβλίο αυτοβοήθειας και αυτογνωσίας θα μας κάνει, ενδεχομένως, να διαχειριστούμε καλύτερα την όλη κατάσταση. Τα παραπάνω ισχύουν πάντα και εκτός πανδημίας, καθώς συχνά νιώθουμε την ανάγκη να ξεφύγουμε απ’ την καθημερινότητά μας, που είναι ενίοτε δύσκολη. Γενικότερα, η Λογοτεχνία μορφώνει, προβληματίζει, αφυπνίζει, καθοδηγεί, εξευγενίζει, εκπολιτίζει, εξημερώνει, ψυχαγωγεί με την ετυμολογική σημασία του όρου (άγω, οδηγώ την ψυχή).

ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ

Σπουδαία και απαραίτητη η συντροφιά των βιβλίων ιδίως αυτή την τόσο περίπλοκη περίοδο της πανδημίας και του εγκλεισμού. Τα βιβλία μάς ταξιδεύουν, μας διδάσκουν, μας συντροφεύουν. Μας βοηθούν να διαλογιστούμε πάνω στη ζωή και στις δικές μας επιλογές. Να ταυτιστούμε ή όχι με τους ήρωες/ηρωίδες τους, να εμπλακούμε, κατά κάποιον τρόπο, με όσα συμβαίνουν στο μυθιστόρημα. Μας προτρέπουν να εστιάζουμε στα φαινομενικά ασήμαντα πράγματα της ζωής, και το κυριότερο, μας προτρέπουν στο στοχασμό πάνω στο βάρος της ιστορίας στη ζωή των ανθρώπων.

ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ ΖΑΪΡΗ

Η καλύτερη συντροφιά μας σε τούτες τις ημέρες της πανδημίας είναι η λογοτεχνία. Η ίδια η ανάσα της καρδιάς μας. Μας ταξιδεύει παντού κι ας απαγορεύονται τα ταξίδια, μας χαρίζει ελευθερία κι ας είμαστε αποκλεισμένοι, μας χαρίζει ελπίδες και φως, μας βοηθάει να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και την ψυχική μας ισορροπία!

Ενα και μόνο περιμένω κι ελπίζω μετά την πανδημία: Να βγούμε από αυτήν σοφότεροι και να καταλάβουμε επιτέλους πως ο μόνος δρόμος της ζωής μας είναι η αγάπη! Να νιώσουμε πως η ευτυχία είναι οι άνθρωποι γύρω μας, μετριέται με στιγμές, είναι απλή και είναι γύρω μας.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΛΙΟΣΗΣ

Η συμβολή της λογοτεχνίας έγκειται κατ’ εμέ στην κινητοποίηση του στοχασμού μας, ο οποίος εκτός από τη δυνατότητα που μας δίνει να ατενίζουμε τη σύνθετη και εν πολλοίς σκοτεινή πραγματικότητα με τη μέγιστη δυνατή διαύγεια λειτουργεί και εμψυχωτικά. Περιμένω δε το πέρας της πανδημίας να βρει τους ανθρώπους λιγάκι πιο σοφούς και υποψιασμένους σχετικά με το ποια είναι τα σημαντικά και ποια τα ασήμαντα του βίου.

Ποιες θα ήταν οι ευχές σας στην Ομογένεια;

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ

Εύχομαι στην Ομογένεια μια ανώδυνη έξοδο από αυτή την άχαρη συνθήκη. Ας είναι αυτά τα Χριστούγεννα μια γέφυρα για τα επόμενα…

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΝΑΝΕΔΑΚΗ

Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου η καινούρια χρονιά να φέρει υγεία, να αφήσουμε πίσω μας όλα τα δύσκολα και σκοτεινά που ζούμε και να έρθουν καλύτερες και πιο δημιουργικές μέρες με την καινούρια χρονιά.

ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΧΑΡΗ

Η κυριότερη ευχή μου για τους ομογενείς, και όχι μόνο, είναι Υγεία. Να παραμένει η Ομογένεια δεμένη χωρίς να διχάζεται γιατί μην ξεχνάμε ότι μέσα από την εστία της είναι ζωντανή η Ελλάδα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΥΡΑΣ

Η Ομογένεια αποτελεί τον στυλοβάτη του Ελληνισμού. Ανθρωποι της καρδιάς μας, της ψυχής μας και της σκέψης μας. Χρόνια πολλά – πολλά λοιπόν και καλά – καλά.

Η καινούργια χρονιά να σας βρει υγιείς, με τις οικογένειές σας και να ξαναδημιουργηθεί στα χείλη σας το χαμόγελο της ζωής.

ΗΛΙΑΣ ΓΚΑΡΛΑΣ

Να έχουν την ευτυχία να περπατάνε ξυπόλητοι στις ελληνικές αμμουδιές τα καλοκαίρια. Να καταφέρουν όλοι να ζήσουν τα όνειρά τους. Να έχουν πρώτα απ’ όλα υγεία ψυχική και σωματική. Αυτά τα Χριστούγεννα να είναι για όλους η αρχή μιας νέας εποχής, η οποία θα φέρει μόνο καλά σε κάθε άνθρωπο και σπιτικό.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΟΥΔΗΣ

Αυτές του μεγάλου εθνικού μας ποιητή: «Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής σας».

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΑΚΑΤΕ

Υγεία, ευημερία, ευτυχία.

ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΑΡΓΥΡΩ

Να περάσετε αυτές τις γιορτές με την οικογένεια, να γευτείτε φαγητά της πατρίδας στο τραπέζι σας και να πραγματοποιηθούν τα όνειρά σας για ένα ταξίδι εδώ στον ήλιο και τη θάλασσα της Ελλάδας. Καλά Χριστούγεννα, Ευτυχές το Νέο Ετος!

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΙΤΖΙΚΑΚΗΣ

Υγεία σωματική, ψυχική, πνευματική, αγάπη στις ζωές σας, φίλους, ταξίδια, βιβλία, μουσική και έρωτα.

ANTΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Πέρυσι τέτοιες μέρες σχεδόν, με αφορμή την αμερικανική έκδοση του graphic novel «Αϊβαλί» από τον Somerset Hall Press, είχα την ευτυχία με τον Dean και τον Tom Papademetriou (εκδότη και μεταφραστή αντίστοιχα) να επισκεφθούμε πέντε Πολιτείες σε Ανατολή και Δύση. Πραγματική αποκάλυψη στα μάτια μου, το ελληνικό, δυναμικό, φιλόξενο στοιχείο όπου κι αν πήγαμε. Ευχές λοιπόν σε όλη την Ομογένεια, σε όλους τους φίλους για κουράγια, στην Αμερική και όπου αλλού. Ευχές να τα ξαναπούμε από κοντά μέσα στο 2021, με αφορμή το νέο μου graphic novel για το 1821.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΩΤΑΚΗΣ

Είμαι βέβαιος ότι η επόμενη χρονιά θα είναι μια χρονιά ανακούφισης και επανεκκίνησης, εύχομαι σε όλους να παραμείνουν υγιείς και να την χαρούν.

ΑΡΗΣ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ

Αγαπημένοι μου συγγενείς – ζουν στην Καλιφόρνια κι εγώ έχω επισκεφτεί τη Νέα Υόρκη πέντε φορές. Πιστεύω ότι αν ήταν να ζήσω κάπου αλλού, εκεί θα ήθελα να ζήσω. Η Ομογένεια υπήρξε πάντα το στήριγμα της Ελλάδας και μακάρι κι εμείς που ζούμε στην Ελλάδα να είχαμε την αγάπη που τρέφετε εσείς για την πατρίδα. Εύχομαι να βγούμε σύντομα από αυτόν τον εφιάλτη και να μπορέσουμε να αγκαλιάσουμε πάλι άφοβα τους δικούς μας. Στο μεταξύ, υπομονή και εγκαρτέρηση.

ΛΙΝΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Εύχομαι σε όλους όπου και να βρίσκονται να είναι καλά και να είναι με ανθρώπους που αγαπάνε. Γιατί ο τόπος δεν είναι οι χώρες, αλλά οι άνθρωποι. Καλή διάθεση, υπομονή και αυτές τις μέρες ας φτιάξουμε ωραίες αναμνήσεις. Και μην ξεχνάτε, κυρίως εσείς τα παιδιά, να ονειρεύεστε και να κάνετε ΜΕΓΑΛΑ όνειρα, γιατί μόνο τότε γίνονται σπουδαία πράγματα.

ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ

Υγεία και ασφάλεια, αγάπη και ενσυναίσθηση, εσωτερική και παγκόσμια ειρήνη. Οπως ακριβώς λέει και ο Αγγελος που φέρνει στους βοσκούς το μήνυμα της Γέννησης.

…Επί Γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία.

ΜΑΙΡΗ ΜΑΓΟΥΛΑ

Φέτος που οι γιορτές βρίσκουν τον κόσμο εξουθενωμένο σωματικά, ψυχικά και οικονομικά εύχομαι όλοι να ξαναθυμηθούμε τον αληθινό συμβολισμό των Χριστουγέννων! Ειρήνη, αλληλεγγύη, αγάπη! Με υπομονή, δύναμη και αισιοδοξία ας διατηρήσουμε την ελπίδα πως «κι αυτό θα περάσει!».

ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ

Με πρωταρχική σήμερα την υγεία όλων σας, όλων μας. Εύχομαι ακόμα να γίνουν στενότερες οι σχέσεις μας μαζί σας, με την σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία να σας έχει συμπαραστάτες στις προσπάθειές της να ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα, να μεταφραστεί και να γίνει γνωστή και στην Αμερική.

ΖΟΥΡΓΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ

Πρωταρχική και αυτονόητη ευχή είναι να ξεφύγουμε απ’ τον εφιάλτη της πανδημίας, να ξαναγγιχτούμε και να ταξιδέψουμε και πάλι.

Στη συνέχεια θα ήθελα να ευχηθώ σε όλη την Ομογένεια δύναμη, ομοθυμία και για να χρησιμοποιήσω μια λέξη κάπως παλιομοδίτικη, προκοπή.

Τελειώνω και με μια προτροπή, να μην ξεχνάτε την ελληνική γλώσσα, για την οποία πολλοί άνθρωποι εδώ προσπαθούμε και παλεύουμε να την κρατήσουμε ακμαία και υπερήφανη.

Σας ευχαριστώ.

ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ ΜΑΝΟΣ

Πρώτα απ’ όλα υγεία. Σωματική και ψυχική. Και μετά, μετά, αυτές τις μέρες τι άλλο να ευχηθώ; Υγεία. Και Καλές Γιορτές για όλους τους ανθρώπους.

ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ

Υγεία, υγεία, υγεία. Και ομόνοια.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΕΚΑΣ

Υγεία, υγεία, υγεία! Διότι αν έχουμε την υγειά μας, σωματικά και ψυχικά, τότε όλα γίνονται.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ

Να ξέρετε ότι πάντα σας σκεφτόμαστε και πάντα μας λείπετε, φίλοι, συγγενείς, οικογένεια. Είστε ένα πολύτιμο κομμάτι της ελληνικής ψυχής και σας στέλνω όλη μου τη θετική ενέργεια. Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου να παραμείνουμε όλοι γεροί, υγιείς, δυνατοί και με το καλό να ανταμώσουμε ξανά, όταν τελειώσει ετούτη η σκοτεινή καταιγίδα! Καλές γιορτές!

ΚΛΑΙΡΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα, ένας ευτυχισμένος καινούριος χρόνος με υγεία, χαρές και κάθε καλό!!! Η σκέψη όλων μας είναι πάντα κοντά σας.

ΣΟΦΗ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ

Οπως είναι αναμενόμενο, οι ευχές μου έχουν να κάνουν με την πανδημία που μας ταλαιπωρεί και κόβει σ’ όλον τον Κόσμο ανθρώπινες ζωές. Εύχομαι σύντομα να ξαναπάρουμε όλοι τις ζωές μας πίσω όπως τις γνωρίζαμε και να λήξει αυτός ο εφιάλτης. Εύχομαι ακόμη να συνεχίσετε να έχετε στην καρδιά σας την Ελλάδα και να σας έχουμε στο πλάι μας σε κάθε δύσκολη στιγμή, αλλά και να μοιράζεστε μαζί μας τις όμορφες στιγμές, όπως αυτή στη νέα χρονιά, που θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821.

ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ

Κατ’ αρχήν θέλω να τονίσω πως δεν έχουμε έλεγχο πάνω στη ζωή, αλλά το μόνο που μπορούμε να ελέγξουμε είναι ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε να αντιδράσουμε σε αυτά που μας συμβαίνουν. Εύχομαι, λοιπόν, στους αναγνώστες σας απόλυτη πνευματική και σωματική υγεία, ισορροπία και ενεργό διαύγεια. Το 2021 να είναι γεμάτο αισιοδοξία και χαρά ζωής.

ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ ΖΑΪΡΗ

Υγεία, αγάπη, δημιουργίες, χαρά! Πόσο πολύ νοιάζομαι για κάθε Ελληνα που ζει μακριά μας. Ξέρω πως αγαπάει την Ελλάδα μας, πιότερο απ’ όλους όσοι δεν έχουν ξενιτευτεί, πως είναι δυο φορές Ελληνας, πως παλεύει με νύχια και με δόντια να κρατάει τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά μας! Και νιώθω περηφάνια για τον καθένα. Και νιώθω τιμή κι απίστευτη συγκίνηση κάθε φορά που μου γράφουν οι φίλοι και οι φίλες μου που ζουν στο εξωτερικό για τα βιβλία μου. Κάθε φορά που ανασαίνουν χρώματα και αρώματα της Ελλάδας μας μέσα στα μυθιστορήματά μου. Τις ευχές μου, μαζί με μια αγκαλιά φιλιά τους στέλνω, η Ρένα τους!

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΛΙΟΣΗΣ

Εύχομαι στους ομογενείς μας να είναι όλοι τους καλά πρώτα απ’ όλα και ακολούθως να συμβάλουν με τις δεξιότητες, τα ταλέντα τους και την ακαταπόνητη εργασία τους στην ανασύνταξη του μείζονος ελληνισμού και στην ανάδειξή του, όπως και στο παρελθόν, σε καθοριστικό παράγοντα στις διεθνείς εξελίξεις και σε καταλύτη για την υπέρβαση της ελληνική κρίσης, που εκτός από οικονομική και ηθική είναι πάνω από όλα κρίση δημοκρατίας.

ΠΗΓΗ