Τουρισμός 2019: το μεγάλο στοίχημα της ελληνικής οικονομίας

2 Ιουλίου, 2019
Τουρισμός 2019: το μεγάλο στοίχημα της ελληνικής οικονομίας
Μπορεί το 2018 να ήταν η καλύτερη χρονιά των τελευταίων χρόνων για τον ελληνικό τουρισμό, με νέα ρεκόρ σε αφίξεις και έσοδα, ωστόσο το 2019 έρχεται να υπενθυμίσει

Τουρισμός 2019: το μεγάλο στοίχημα της ελληνικής οικονομίας

Μπορεί το 2018 να ήταν η καλύτερη χρονιά των τελευταίων χρόνων για τον ελληνικό τουρισμό, με νέα ρεκόρ σε αφίξεις και έσοδα, ωστόσο το 2019 έρχεται να υπενθυμίσει σε όλους ότι στην τουριστική βιομηχανία τίποτα δεν είναι δεδομένο.

Ύστερα από πέντε χρόνια συνεχούς ενίσχυσης των τουριστικών μεγεθών στην Ελλάδα, η οποία συνοδεύτηκε από την προσθήκη νέων ξενοδοχειακών κλινών, αλλά και από την έξαρση του φαινομένου της βραχυχρόνιας μίσθωσης κατοικιών σε τουρίστες, το 2019 θα είναι η πρώτη χρονιά «δοκιμασίας» για το σύνολο της προσφοράς στον τομέα της ελληνικής φιλοξενίας.

Αν και ο αριθμός των επισκεπτών από το εξωτερικό πέρυσι υπερέβη τα 30 εκατομμύρια (33 εκατ. μαζί με τους επιβάτες κρουαζιέρας) και οι τουριστικές εισπράξεις ξεπέρασαν τα 16,3 δισ. ευρώ, εφέτος εκτιμάται ότι δεν θα επαναληφθούν οι ίδιες επιδόσεις.

Προπομπός για την εξέλιξη αυτή είναι οι μειωμένες έως και 20% πληρότητες των ξενοδοχειακών μονάδων μέσα στο πρώτο πεντάμηνο του 2019, η υστέρηση των κρατήσεων της τελευταίας στιγμής, αλλά και οι μειώσεις τιμών, μέτρο που χρησιμοποιούν κυρίως οι μικρότερες κατηγορίες ξενοδοχείων ως «αντίδοτο» για να καλύψουν τις απώλειές τους.

Αιτίες για τις πιέσεις σε πληρότητα και τιμές είναι τόσο η οικονομική επιβράδυνση σε πολλές χώρες από τις οποίες παραδοσιακά η Ελλάδα αντλεί τουρίστες, όσο και η ειδική περίπτωση της Βρετανίας, της δεύτερης μεγαλύτερης αγοράς για τις ελληνικές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, εξαιτίας του Brexit.

Επίσης, η θεαματική ενίσχυση κατά περίπου 40% του τουριστικού ρεύματος προς την Τουρκία και το «άνοιγμα» των αγορών της Αιγύπτου και του Μαρόκου, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του μετώπου των βραχυχρόνιων μισθώσεων κατοικιών.

Οι τομείς του τουρισμού, της ενέργειας και των logistics ήδη συγκεντρώνουν επενδυτικά σχέδια ύψους 22,4 δισ. ευρώ και αναμένεται να δημιουργήσουν 605.000 νέες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα μέσα στην επόμενη δεκαετία, εκτιμούν στελέχη από τον χώρο του real estate, των τραπεζών και των επενδυτικών funds. Ειδικότερα, η κινητικότητα στον ξενοδοχειακό χάρτη της χώρας εντείνει περισσότερο την παραδοχή ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει επενδυτικό hub μέσα στα επόμενα χρόνια.

Είναι όμως τόσο απλά τα πράγματα; Από τη μια χρειάζονται υποδομές, υπηρεσίες και οργάνωση για την προσέλκυση ταξιδιωτών υψηλού εισοδήματος, ενώ από την άλλη υπάρχουν ήδη περιοχές της χώρας που έχουν κορεστεί, όπως η Σαντορίνη, καθώς και άλλες περιοχές με προβλήματα σε ρεύμα, νερό και διαχείριση απορριμμάτων

Πάντως, την τελευταία τετραετία είναι σε εξέλιξη, ή έχουν ολοκληρωθεί, περισσότερα από 350 νέα επενδυτικά σχέδια και περισσότερες από 25.000 επιπλέον κλίνες σε τετράστερες και πεντάστερες μονάδες.

Μεγάλες αλυσίδες και εταιρείες διαχείρισης ξενοδοχείων έχουν εισέλθει δυναμικά στην ελληνική αγορά, ποντάροντας στις ανοδικές προοπτικές της. Μάλιστα, την τελευταία διετία επενδύθηκαν συνολικά 3,8 δισ. ευρώ στην ανάπτυξη νέων ξενοδοχείων και στην ανακαίνιση υφισταμένων, με το 41,3% της συνολικής δαπάνης να αφορά τα ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων, σύμφωνα με στοιχεία της Algean Properties, η οποία επεξεργάστηκε αντίστοιχα δεδομένα του 1ΝΣΕΤΕ και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ).

Το 2018, με συνολικά 209 νέες ή ανακαινισμένες ξενοδοχειακές μονάδες (+5,6% σε σχέση με το 2017), η Ελλάδα ήταν τέταρτη στην Ευρώπη μετά την Ισπανία (253), την Ιταλία (240) και τη Γερμανία (222).

Στον δείκτη Global Review Index – που χρησιμοποιείται για την άξιο-στερούν τουρίστες από τις ελληνικές ξενοδοχειακές μονάδες.

Η συμβολή στο ΑΕΠ

Πάντως, παρά τις διακυμάνσεις που παρουσιάζει εφέτος η τουριστική ζήτηση για τη χώρα μας, όλοι συμφωνούν ότι ο ελληνικός τουρισμός διανύει φάση ωρίμασης, εισφέροντας πέρυσι συνολικά έως 57 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας και άνω των 5 δισ. ευρώ στο «μέτωπο» των επενδύσεων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ με τίτλο «Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2018», ο τουρισμός το 2018 συνέβαλε άμεσα στη δημιουργία του 11,7% του ΑΕΠ της χώρας με 21,6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η συνολική συμβολή του στο ΑΕΠ της χώρας (άμεσα και έμμεσα) κινήθηκε από 25,7% (47,4 δισ. ευρώ) έως 30,9% (57,1 δισ. ευρώ).

Στην αιχμή της τουριστικής περιόδου, μόνο μέσω της εργασίας στα καταλύματα και στην εστίαση (411.000 εργαζόμενοι), ο τουρισμός συνέβαλε στο 16,7% της απασχόλησης και συνολικά (άμεσα και έμμεσα) μεταξύ 36,7% και 44,2%, ενώ αποτέλεσε βασικό μοχλό μείωσης της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων και των γυναικών.

Επίσης, ο τομέας του τουρισμού είχε σημαντική επενδυτική δραστηριότητα ύψους 5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,9 δις ευρώ σε εγχώρια προστιθέμενη αξία. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΙΝΣΕΤΕ, η άμεση συνεισφορά του τουρισμού στο ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 13,3% ή κατά 2,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2017.

Τα έσοδα που προήλθαν από τον τουρισμό, μια κατ’ εξοχήν εξωστρεφή δραστηριότητα, αφού πάνω από το 90% των τουριστικών εσόδων προέρχεται από το εξωτερικό, ανήλθαν σε 18,2 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση κατά 11,3% ή κατά 1,8 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2017 (συμπεριλαμβανομένων των εισπράξεων από κρουαζιέρα, αερομεταφορές και θαλάσσιες μεταφορές).

Κατά συνέπεια, ο τουρισμός, περιλαμβανομένης της κρουαζιέρας, κάλυψε με τις ταξιδιωτικές εισπράξεις και τις εισπράξεις από τις αερομεταφορές και τις θαλάσσιες μεταφορές το 81% του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών. Οι εισπράξεις αυτές ισούνται με το 73% των εισπράξεων από τις εξαγωγές όλων των άλλων προϊόντων που εξάγει η χώρα, εξαιρουμένων των εισπράξεων από εξαγωγές πλοίων και καυσίμων.

Ο εισερχόμενος τουρισμός παρουσίασε δυναμική και το 2018 με βελτίωση όλων των δεικτών, εκτός από τη μέση διάρκεια παραμονής που ακολουθεί την παγκόσμια τάση μείωσης. Ωστόσο, η εποχικότητα του εισερχόμενου τουρισμού παρέμεινε υψηλή, με το 68,4% των αφίξεων και το 72,5% των εσόδων να καταγράφονται την περίοδο αιχμής μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου.

Ένεση για την ελληνική οικονομία

Με βάση τις εκτιμήσεις της μελέτης του ΙΝΣΕΤΕ, από κάθε 1 ευρώ τουριστικής δραστηριότητας δημιουργείται επιπλέον 1,2 έως 1,65 ευρώ πρόσθετης οικονομικής δραστηριότητας. Ουσιαστικά για κάθε 1 ευρώ τουριστικού εσόδου, το ΑΕΠ της χώρας αυξάνεται κατά 2,2 έως 2,65 ευρώ, εξέλιξη που αποδεικνύει ότι ο τουρισμός είναι ένας τομέας με μεγάλη διάχυση ωφελειών στην οικονομία.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η οικονομία τριών νησιωτικών περιφερειών εξαρτάται σε εξαιρετικά σημαντικό βαθμό από τον τουρισμό, αφού η συνεισφορά του τομέα στο περιφερειακό ΑΕΠ ανέρχεται σε 47,2% στην Κρήτη, 71,2% στα Ιόνια Νησιά και 97,1% στο Νότιο Αιγαίο.

Διαχρονικά ο ελληνικός τουρισμός στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο μοντέλο «ήλιος και θάλασσα» και οι εγχώριοι προορισμοί με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά ικανοποίησης των τουριστών σε σχέση με αντίστοιχους προορισμούς στην υπόλοιπη Μεσόγειο.

Συγκεκριμένα, ο δείκτης ικανοποίησης είναι 90% για τις Κυκλάδες, 86,2% για την Κρήτη, 86,1% για τη Χαλκιδική και 85,8% για τα Δωδεκάνησα. Παρεμβάλλεται η Μαρμπέγια (85,3%) και τη σκυτάλη παίρνει ξανά η Ελλάδα, με τα Ιόνια Νησιά (85%). Τον κατάλογο συμπληρώνουν η Μαγιόρκα, η Ιστρια, η Αττάλεια, το Μπόντρουμ και το Ρίμινι.

Η σύγκριση των κορυφαίων τουριστικών προορισμών στη Μεσόγειο – μία από τις δημοφιλέστερες επιλογές των τουριστών παγκοσμίως – δείχνει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν τις υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τους άμεσους ανταγωνιστές τους.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του 2018, στην Ελλάδα λειτουργούν συνολικά 9.873 ξενοδοχειακές μονάδες (425.973 δωμάτια, 835.773 κλίνες). Ωστόσο, την τελευταία εξαετία η αύξηση της ξενοδοχειακής ικανότητας δεν είναι ευθέως ανάλογη με τη θεαματική αύξηση στα τουριστικά μεγέθη (διεθνείς αφίξεις, τουριστική δαπάνη). Την περίοδο 2013-2018 η ξενοδοχειακή δυναμικότητα αυξήθηκε σε μονάδες μόλις 2%, ενώ η αντίστοιχη δυναμικότητα δωματίων και κλινών αυξήθηκε 6,1% και 8% ανιιστοίχως. Το ίδιο διάστημα, ο αριθμός των ξενοδοχείων 4 και 5 αστέρων αυξήθηκε σημαντικά (+42,9% για τα ξενοδοχεία 5 αστέρων), σε αντίθεση με τα καταλύματα 1, 2 και 3 αστέρων, των οποίων ο αριθμός μειώθηκε (κατά -9,3% στην κατηγορία του 1 αστεριού).

Τα έσοδα Η θετική πορεία του τουριστικού κλάδου αντανακλάται και στα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPaR). Για το 2018, τα RevPaR στην Αθήνα εμφάνισαν αύξηση 10%, στη Θεσσαλονίκη 6,1% και 10,1% στα νησιά και στους εποχικούς προορισμούς. Κατά μέσο όρο, την περίοδο 20162018 τα RevPaR αυξήθηκαν 31,6%, επιβεβαιώνοντας και τα περιθώρια κέρδους που μπορεί να προσφέρει μια επένδυση στον τουριστικό τομέα

Η μέση ημερήσια τιμή διαμονής στις περιοχές «θάλασσας και ήλιου» δείχνει ως ακριβότερο προορισμό τις Κυκλάδες (ADR 204 ευρώ). Ακολουθούν η Χαλκιδική (134 ευρώ), τα Ιόνια Νησιά (120 ευρώ), η Κρήτη (110 ευρώ) και τα Δωδεκάνησα (98 ευρώ). Σε ό,τι αφορά τους «βασικούς προορισμούς», η Μύκονος παραμένει στην κορυφή (216 ευρώ), ακολουθούμενη από τη Σαντορίνη (211 ευρώ), την Αθήνα (110 ευρώ) και τη Θεσσαλονίκη (91 ευρώ).

Στη φορολόγηση των επιδόσεων μεμονωμένων ξενοδοχείων ή ομάδων ξενοδοχείων – η Ελλάδα το 2018 ήταν πρώτη, με ποσοστό 86,3%, μεταξύ των μεσογειακών χωρών. Ακολούθησαν η Ισπανία και η Κύπρος (84,2%), η Ιταλία (83,8%), η Κροατία (83,7%), η Τουρκία (81,3%) και η Γαλλία (78,9%). Το υψηλότερο ποσοστό ικανοποίησης των τουριστών καταγράφηκε στη Σαντορίνη (89,2%), σιη Μύκονο (88,5%), στη Σαρδηνία (85,1%), στο Σεν Τροπέ (85%) και στην Ιμπιζα (83,8%).

Άρα επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα υπάρχει, όπως και επενδυτές που αναζητούν να τοποθετήσουν τα χρήματά τους, αναφέρουν τραπεζικές πηγές. Ομως, ζητούν έτοιμα ξενοδοχεία, καθώς φοβούνται τα έργα από το μηδέν (greenfield projects). Εάν θέλουμε επενδυτές, λένε οι ίδιες πηγές, «πρέπει να διευκολύνουμε την υλοποίηση των πρότζεκτ που ξεκινούν από το μηδέν, δηλαδή από την αγορά γης και την κατασκευή. Εάν θέλουμε να προσελκύσουμε ταξιδιώτες υψηλού επιπέδου, θα πρέπει να αναπτύξουμε μαρίνες. Η Τουρκία είναι πολύ πιο μπροστά από την Ελλάδα. Εμείς δεν έχουμε».

Πηγή: ΒΗΜΑ


ΠΑΣΚΚΕΔΙ

Πανελλήνιο Σωματείο Καταστημάτων και Καταναλωτών Εστίασης και Διασκέδασης. Εξειδικευμένο portal ενημέρωσης για τον κλάδο της Εστίασης και τους καταναλωτές.


ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ