Χιλιάδες επιχειρηματίες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη ελπίζουν φέτος να έχουν μια προσοδοφόρα τουριστική σεζόν, παρά τις τεράστιες δυσχέρειες που έφερε η παγκόσμια κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος γι’ αυτούς δεν είναι τόσο η αναζήτηση πελατών… αλλά εργαζόμενων.

Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία της Eurostat, μέχρι το 2019, οι οικονομικές δραστηριότητες στην ΕΕ που σχετίζονταν με τον τουρισμό απασχολούσαν πάνω από 12,5 εκατομμύρια άτομα. Ειδικά, οι τρεις «βιομηχανίες» που βασίζονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στον τουρισμό (διαμονή, ταξιδιωτικά γραφεία/τουριστικοί πράκτορες, αεροπορικές μεταφορές) απασχολούσαν σχεδόν 3,4 εκατομμύρια ανθρώπους στην ΕΕ. Αυτό όμως άλλαξε ραγδαία μέσα σε δύο χρόνια.

Πρώτος βασικός λόγος είναι το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού η οποία είχε σαφώς αρνητικό αντίκτυπο στην απασχόληση,επηρεάζοντας την διαθεσιμότητά τους. Ο τουρισμός ήταν ένας από τους τομείς που επλήγησαν περισσότερο λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών που προέκυψαν, των υγειονομικών πρωτοκόλλων και της πτώσης της ζήτησης μεταξύ των τουριστών. Μόνο τον πρώτο χρόνο της πανδημίας, σύμφωνα με τη Eurostat, η απασχόληση στον τουρισμό έπεσε πτώση κατά -16 % το 2020. Πολλοί εργαζόμενοι αναζήτησαν άλλη εργασία λόγω της αβεβαιότητας των προηγούμενων καλοκαιριών.


Απασχόληση ατόμων στην ΕΕ ανα τομέα.

Στην Ισπανία, ήδη λείπουν περίπου 50.000 εποχιακοί υπάλληλοι στον Τουρισμό με τα συνδικάτα να παρατηρούν ότι η πανδημία επέτρεψε στους εργαζόμενους να ανακαλύψουν πιο μόμιμες θέσεις εργασίας, ειδικά σε έναν ισπανικό τουριστικό τομέα που απασχολεί σχεδόν 40% εποχιακούς και 30% με μερική απασχόληση.

Στην Ελλάδα η συντριπτική πλειονότητα των μεγάλων εγχώριων ομίλων αναζητεί προσωπικό για την κάλυψη θέσεων και ειδικά στους πιο δημοφιλείς προορισμούς, όπου οι ελλείψεις σε προσωπικό για τη σεζόν του 2021 άγγιξαν ακόμη και το 30%. Όπως ανέφερε πρόσφατα ο υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας, «πέρυσι μας έλειψαν 50.000 θέσεις εργασίας που δεν καλύφθηκαν από την εγχώρια αγορά».

Εξοντωτικές συνθήκες

Ωστόσο, η πανδημία δεν είναι ο μοναδικός «ένοχος» που εγκαταλείπουν οι εργαζόμενοι τον κλάδο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εξάλλου, για τη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, το 2019, το 27% από τις επιπλέον ζητούμενες θέσεις εργασίας στον κλάδο ουδέποτε καλύφθηκαν. Ένας λόγος γι΄αυτό είναι οι εξοντωτικές συνθήκες εργασίας στον κλάδο.

Όπως ανέφερε στο Πρώτο Θέμα ο κ. Γιώργος Χότζογλου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού- Τουρισμού «Προσωπικά γνωρίζω πολλούς που δουλεύουν με 8μηνες συμβάσεις σε δήμους. Από σεφ έγιναν κηπουροί. Πολλοί έγιναν ντελιβεράδες, καθώς ο κλάδος έχει ανάπτυξη. Δεν μπορεί να αμείβονται με 700-800 ευρώ εξειδικευμένοι εργαζόμενοι με προϋπηρεσία και δυο-τρεις γλώσσες. Δουλεύουν εξοντωτικά ωράρια πάνω από 12 ώρες για 30 ημέρες χωρίς ρεπό. Ολο και περισσότεροι γυρίζουν την πλάτη στον τουρισμό, προτιμώντας να μοιράζουν φυλλάδια παρά να δουλεύουν σε ρυθμούς γαλέρας».

Στην Ισπανία, σύμφωνα με έρευνα του εξειδικευμένου ενημερωτικού ιστότοπου «Hosteltur», στους εργαζομένους του κλάδου, το κύριο πρόβλημα που επισημαίνουν αφορά στο ωράριο εργασίας και την έλλειψη συμβατότητας με την οικογενειακή ζωή, απέχοντας μακράν από τον μισθό ή την επαγγελματική σταθερότητα.

Εξάλλου για όσους θέλουν να διαφυλάξουν μια αυτονομία, αλλά και χρόνο για τον εαυτό τους,  η πρόσληψη ως υπάλληλος ή σερβιτόρος τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες δεν φαίνεται πλέον προφανής λύση. «Αυτό θα πρέπει να ενθαρρύνει ορισμένους επιχειρηματίες να υιοθετήσουν μια διαφορετική συμπεριφορά, να σκεφτούν τη διοίκησή τους, τον τρόπο, με τον οποίο εποπτεύουν και υποδέχονται τους υπαλλήλους τους, θεωρεί ο Τιερί Γκρεγκουάρ, πρόεδρος του κλάδου των εποχικών της Γαλλικής Ένωσης Επαγγελμάτων και Βιομηχανιών ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων (UMIH).

«Οι εταιρίες που κατανοούν την κατάσταση, αναλαμβάνουν τη στέγαση και παραχωρούν έναν αξιοπρεπή μισθό, δεν έχουν κανένα πρόβλημα να βρουν εργατικό δυναμικό», λέει στη Le Monde ο επικεφαλής των κλάδων των ξενοδοχείων και του τουρισμού, της Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας των Επιτροπών Εργαζομένων, Γκονζάλο Φουέντες.

Επίσης, σε πολλές χώρες, ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα για τους εργαζόμενους είναι η στέγασή τους, με την έκρηξη των ενοικίων, τόσο πολύ, ώστε στην Ίμπιζα, στις Βαλεαρίδες Νήσους, υπάρχουν αναφορές για ιδιοκτήτες που ενοικιάζουν μπαλκόνια στους εποχιακούς εργάτες. Παρόμοια «κρούσματα» παρατηρούνται και στην Ελλάδα. Ενδεικτικά, εργαζόμενος κατήγγειλε στη Lifo ότι οι εργοδότες «στην αρχή μού είχαν υποσχεθεί ότι θα είχα το δικό μου δωμάτιο. Με το που έφτασα, αυτό δεν υπήρχε, έμενα σε ένα ράντζο στην κουζίνα».

Έτσι, ήδη από την περίοδο της καραντίνας, οι εργαζόμενοι σε ξενοδοχεία και εστίαση στράφηκαν σε άλλους τομείς στους οποίους «διαπίστωσαν ότι ήταν πιο φιλικοί, καλύτερα αμειβόμενοι και λιγότερο περιορισμένοι», τονίζει ο Πασκάλ Πεντράκ, Γενικός Γραμματέας της Γαλλικής Δημοκρατικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (CFDT) στην Ile-de-France, υπεύθυνος για το ξενοδοχειακό τομέα, τον τουρισμό και την τροφοδοσία.

Κακή αμοιβή: «Δεν μπορούμε να πληρώσουμε καλύτερα»

Παράλληλα με τις άθλιες συνθήκες εργασίες, ένας ακόμα πολύ βασικός λόγος είναι οι χαμηλές αποδοχές. Στη Γαλλία, η αύξηση των μισθών στον κλάδο, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου, ξεπεράστηκε γρήγορα λόγω της έκρηξης του πληθωρισμούς. Τα πράγματα μάλιστα για τον κλάδο στη συγκεκριμένη χώρα έγιναν χειρότερα, λόγω της μεταρρύθμισης στο ασφαλιστικό, που είναι τιμωρητική ως προς την εναλλαγή μεταξύ περιόδων ανεργίας και εργασίας. Γι΄αυτό, όπως αναφέρει η Le Monde, αναγκάστηκαν ορισμένοι να εγκαταλείψουν την εποχιακή εργασία.

Στην Ελλάδα, επίσης η αύξηση του κατώτατου μισθού και στον κλάδο του Τουρισμού αναχαιτίζεται από τον μεγάλο πληθωρισμό (σχεδόν 11%). «Ορισμένες εταιρίες ζητούν προσωπικό χωρίς να παραχωρούν μία ημέρα ρεπό, με δέκα έως δώδεκα ώρες καθημερινής εργασίας και μισθό μόλις 700 ευρώ το μήνα: αυτό δεν γίνεται!», τονίζει το Σωματείο Εργαζομένων Εστίασης.

Σύμφωνα με τις καταγγελίες που έχει καταγράψει η Ομοσπονδία Επισιτισμού-Τουρισμού μερίδα εργοδοτών δεν εφαρμόζει την κλαδική σύμβαση που προβλέπει μισθούς από 792 έως 864 ευρώ και έχει κηρυχθεί υποχρεωτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας εργαζόμενος στη Μύκονο για να κάνει καταγγελία για τη μη εφαρμογή της σύμβασης πρέπει να πάει στη Σύρο.

Απαντήσεις εργοδοτών

Από την πλευρά τους, κάποιοι οι εργοδότες του κλάδου, ανταλλάσσοντας διαδικτυακά σχόλια, πιστεύουν πως φταίνε τα επιδόματα της πανδημίας που κακόμαθαν τους εργαζομένους οι οποίοι προτιμούν να κάθονται παρά να δουλεύουν.

Άλλοι τονίζουν ότι οι μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να δώσουν υψηλότερους μισθούς μετά τα προβλήματα επιβίωσης που αντιμετώπισαν τα τελευταία δύο χρόνια. Ετσι, πολύ συχνά, οι εργαζόμενοι τους εγκαταλείπουν μετά από μερικές εβδομάδες στη μέση της σεζόν επειδή βρήκαν καλύτερη δουλειά.

«Οι προτεινόμενοι μισθοί είναι χαμηλοί, αλλά δεν μπορούμε να πληρώσουμε καλύτερα τους εποχικά εργαζόμενους, διότι τα έξοδά μας είναι πάνω από 15% σε σχέση με το 2021», απαντά η Χρύσα Βερτάκη, ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου στην Κρήτη. Όλα έχουν αυξηθεί: το ηλεκτρικό ρεύμα, τα τρόφιμα, τα είδη οικιακής χρήσης!».

ΠΗΓΗ