Όλα ξεκίνησαν στις 14 Νοεμβρίου με αφορμή μια ομιλία του Ματέο Σαλβίνι στην Μπολόνια. Οι Σαρδέλες, απαντώντας σε ένα διαδικτυακό κάλεσμα, κατόρθωσαν στην πρώτη τους εμφάνιση να γεμίσουν ασφυκτικά την κεντρική Piazza Maggiore. Η πλατεία ήταν κυριολεκτικά λαοθάλασσα καθώς οι διαδηλωτές κουνούσαν ρυθμικά τα πολύχρωμα πλακάτ τους που απεικόνιζαν σαρδέλες.

Από εκείνη την ημέρα το κίνημα των Sardine άρχισε να αποκτά σταδιακά όλο και μεγαλύτερη δυναμικήΗ σελίδα των Σαρδελών στο facebook. Νέες κινητοποιήσεις έγιναν στη Νάπολη, τη Φλωρεντία, τη Μόντενα και το Μιλάνο, όπου πάνω από 25.000 διαδηλωτές γέμισαν, παρά την επίμονη βροχή, την Piazza del Duomo για να επικοινωνήσουν την αντίθεση τους στη ρητορική του Σαλβίνι.

Με σύνθημα «Είμαστε ενάντια στις πολιτικές του μίσους» οι Σαρδέλες διαδηλώνουν ειρηνικά‘Sardines against Salvini’: Italians pack squares in protest against far right | Τhe Guardian χρησιμοποιώντας με νοσταλγική διάθεση ως μουσική υπόκρουση το τραγούδι Bella Ciao, σύμβολο της αντίστασης κατά των φασιστών.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα στον Ματία Σαντόρι, ψυχή του κινήματος και ανατέλλον πλέον πολιτικό αστέρι στη γείτονά μας χώρα;

«H ιδέα μου ήρθε ένα βράδυ που δεν μπορούσα να κοιμηθώ» εκμυστηρεύεται ο Ματία σε μία από τις ελάχιστες συνεντεύξεις που παραχωρεί (όπως εξηγεί, δεν προλαβαίνει λέει να μιλήσει με περισσότερους δημοσιογράφους αφού πλέον κοιμάται μόνο ένα δίωρο κάθε νύχτα αφότου αυτή η ιδιοφυής ιδέα μετέτρεψε, όπως ο ίδιος παραδέχτηκε, τη ζωή του σε «κόλαση».). «Διάβαζα τις ομιλίες του Σαλβίνι και χάζευα τις φωτογραφίες του με την ηγέτιδα του νεοφασιστικού κόμματος των Fratelli d’ItaliaBrothers of Italy, Τζόρτζια ΜελόνιGiorgia Meloni, ώσπου είπα στον εαυτό μου ότι κάτι πρέπει να κάνουμε. Μοιράστηκα τις ανησυχίες μου με τρεις κολλητούς μου που ξενυχτούσαν μαζί μου, τους Ρομπέρτο Μορότι, Τζούλια Τραπολόνι και Αντρέα Γκαρέφα. Την επόμενη ημέρα οργανώσαμε τα πάντα σε ελάχιστο χρόνο. Τόσο απλά!».

Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε πολλά για το Ματία Σαντόρι. Η δημοσιότητα του είναι υπόθεση λίγων εβδομάδων και ούτε καν υπάρχει το λήμμα του στη Wikipedia. Aντλούμε τις όποιες πληροφορίες για αυτόν από τη σελίδα του στο facebook. Ξέρουμε ότι είναι 32 ετών και ότι γεννήθηκε στην Μπολόνια. Σπούδασε Οικονομία και Νομικά και εργάζεται ως αναλυτής στην εταιρεία RIErie-italy.it/en που δραστηριοποιείται στον κλάδο της συμβουλευτικής και της έρευνας. Η RIE εκδίδει και ένα ιντερνετικό περιοδικό σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και ανάμεσα στους συντάκτες του περιοδικού είναι και ο Ματία. Μεγάλη αγάπη του είναι επίσης ο αθλητισμός. Διδάσκει μπάσκετ και φρίσμπι σε παιδιά, φοιτητές και ΑΜΕΑ.

Γνήσιο τέκνο της εποχής μας, ο Σαντόρι κατάφερε το μέχρι σήμερα ακατόρθωτο: Να σηκώσει τους Ιταλούς από τον καναπέ και να τους ξαναφέρει στους δρόμους και στις πλατείες.

«Πόσοι άνθρωποι δεν έρχονταν εδώ και καιρό στις πλατείες; Πόσοι εδώ και χρόνια και μόνο ασκούσαν κριτική χωρίς να κάνουν τίποτα;» αναρωτιέται ο ίδιος. «Το δικό μας είναι ένα θετικό μήνυμα, θέλαμε να αγγίξουμε τους ανθρώπους στη καρδιά και να τους πούμε, “εσύ που παραπονιέσαι συνέχεια τι έκανες για να σταματήσεις αυτή τη κατάσταση;”». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το μήνυμα αυτό λειτούργησε και ότι πολλοί απέκτησαν ελπίδα ότι κάτι πραγματικά μπορεί να αλλάξει. «Δεχόμαστε μηνύματα από όλη την Ιταλία» διαμηνύουν οι Σαρδέλες. «Το κίνημα μας έφερε την ελπίδα και σήμερα κάποιοι ξυπνούν με χαμόγελο».

Οι οπαδοί του κινήματος ξανάρχισαν να χαμογελούν, ωστόσο αρκετοί Ιταλοί διατηρούν επιφυλάξεις και αναρωτιούνται από πού κρατάει πολιτικά η σκούφια αυτού του νέου λαϊκού ήρωα. Σε αυτήν την απορία λοιπόν επιχείρησε να απαντήσει ο Σαντόρι κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του στο τηλεοπτικό δίκτυο LA7.

Σε όσους πιστεύουν ότι οι Σαρδέλες ανήκουν στο χώρο τις αριστεράς και ότι διατηρούν ιδιαίτερους δεσμούς με το Δημοκρατικό κόμμα, ο Σαντόρι απαντά ότι ο ίδιος ποτέ δεν δραστηριοποιήθηκε σε συγκεκριμένο πολιτικό χώρο και ότι οι περισσότεροι από όσους πρωτοστατούν στη διοργάνωση των flash mob (έτσι αποκαλούν οι Σαρδέλες τις παρεμβάσεις τους) δεν έχουν κομματικό παρελθόν.

Θα μπορούσε υποθετικά να ηγηθεί ενός νέου κόμματος με το όνομα Σαρδέλες, ενός κόμματος που σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις θα μπορούσε να εξασφαλίσει το 6-10% των ψήφων των Ιταλών; Ο Σαντόρι απαντά: «Κανείς δεν μου έκανε τέτοια πρόταση και δεν είναι στις προτεραιότητες μου. Με λίγα λόγια, η απάντηση μου είναι, όχι. Μου έφτασαν αυτές οι λίγες εβδομάδες ζωής ως επίδοξου πολιτικού για να καταλάβω ότι αυτός ο δρόμος δεν κάνει για μένα».

Σε ό,τι αφορά τα σχέδια του κινήματος για το μέλλον, ο Σαντόρι διαμηνύει ότι το μεγάλο στοίχημα είναι να εκμεταλλευτούν οι Σαρδέλες τη θετική ενέργεια που εκπέμπουν τον τελευταίο καιρό. «Αν αποκλείσουμε την περίπτωση το κίνημα να μετατραπεί σε πολιτικό κόμμα, κάτι που έχω επανειλημμένα ξεκαθαρίσει ότι δεν με ενδιαφέρει και εξάλλου δεν έχει κανένα νόημα, μελετάμε την περίπτωση να λειτουργήσουν οι Σαρδέλες ως ένα μόνιμο αντίσωμα στο μίσος και την ανισότητα με στόχο την κοινωνική σταθερότητα που απειλείται από φαινόμενα όπως η Λέγκα του Βορρά, και όχι μόνο. Θα είναι ένα “αντίσωμα” που θα επιτρέπει στους συνανθρώπους μας να μην αισθάνονται μόνοι σε έναν κόσμο που θέτει τους μεν απέναντι στους δε, κατηγοριοποιώντας με κοινωνικά κριτήρια τους πολίτες».

Με λίγα λόγια, η ιδέα, σύμφωνα με τον εμπνευστή του κινήματος, είναι να αποτελέσουν οι Σαρδέλες μια μόνιμη δομή, η μορφή της οποίας δεν είναι ακόμη ξεκάθαρη, αφού, όπως εξηγεί ο Σαντόρι, «σε κάθε πλατεία ανακαλύπτουμε νέες πτυχές του φαινομένου που αποκαλούμε Σαρδέλες. Είμαστε δηλαδή ακόμη σε πειραματική φάση, αφού ούτε εμείς οι ίδιοι δεν περιμέναμε την τεράστια απήχηση της πρωτοβουλίας».

Εκείνο που εντυπωσιάζει, ακόμη και τους ίδιους τους διοργανωτές των flash mobs, είναι η πολυμορφία των ανθρώπων που αγκάλιασαν το κίνημα. Ανήκουν σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και ηλικίες, απλώς τους ενώνει ένας κοινός παρονομαστής: το γεγονός ότι όλοι νιώθουν ότι τα δικαιώματα τους έχουν με κάποιο τρόπο παραβιαστεί.

Δεν είναι τυχαίο ότι το κίνημα έχουν αγκαλιάσει πολλές γυναίκες, μέλη της LGBT κοινότητας και άνθρωποι που έχουν δεχτεί επιθέσεις για τις απόψεις τους στο facebook και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι απόδειξη, όπως ισχυρίζονται οι Σαρδέλες, ότι υπάρχει δίψα για κοινωνική δικαιοσύνη και κινήματα που έχουν εγκαταλείψει τις σημαίες για να προωθήσουν ιδεώδη όπως η δικαιοσύνη και η ισότητα και να αντιπαραθέσουν στο προσωπικό συμφέρον του καθενός την έννοια του να ζεις αρμονικά σε μια κοινότητα.

Όπως υπενθυμίζει σε κάθε του δημόσια εμφάνιση ο Σαντόρι, δεν έχει σημασία αν αφορμή για όλα αυτά ήταν ο Σαλβίνι. «Αυτός είναι το αμάρτημα μας» λέει ο νεαρός ηγέτης. «Εκείνος μας δημιούργησε. Χρειαζόταν ωστόσο μια σπίθα για να πυροδοτήσει ξανά μια επανάσταση, ειρηνική αυτή τη φορά, χωρίς τη χρήση βίας, που να ξαναβάλει τα πράγματα στην θέση τους».

Αυτό το μήνυμα θα επιχειρήσουν να μεταφέρουν οι Σαρδέλες και στην ιταλική πρωτεύουσα, όπου διοργανώνουν το επόμενο Σάββατο, 14 Δεκεμβρίου, μια συγκέντρωση μαμούθ όπου αναμένεται να παραβρεθούν περισσότεροι από 100.000 διαδηλωτές που αδημονούν να και να στριμωχτούν ασφυκτικά την ιστορική Piazza San Giovanni δικαιώνοντας και το όνομα του κινήματος.

Το φαινόμενο μοιάζει πάντως να εξαπλώνεται με γοργούς ρυθμούς και εκτός των ιταλικών συνόρων, καθώς παρόμοιες εκδηλώσεις διοργανώνονται και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και δεν αποκλείεται να αντικρίσουμε σύντομα και στην Αθήνα Σαρδέλες στην ελληνική τους εκδοχή…