ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 17 Νοεμβρίου 1973

5 Μαρτίου, 2021
polyt

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

  1. Μια άποψη της φοιτητικής ζωής στο μεταίχμιο της Μεταπολίτευσης 
  2. Πολυτεχνείο: Τι έγραφαν τα πρωτοσέλιδα μετά την 17η Νοεμβρίου 1973
  3. Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ’ το ‘Δεν σε θέλει ο λαός, παρ’ τη Δέσποινα και μπρος’ στο ‘Αδέλφια μας φαντάροι… Όχι άλλο αίμα’
  4. Πώς η ματωμένη σημαία του Πολυτεχνείου βρέθηκε στα χέρια της Νεολαίας του ΠΑΣΟΚ
  5. Πολυτεχνείο: Τι έγραφαν τα πρωτοσέλιδα μετά την 17η Νοεμβρίου 1973
  6. Πολυτεχνείο : η επίμονη μνήμη της εξέγερσης
  7. Πολυτεχνείο : Κάθε χρόνο τα ίδια, αλλά οι αξίες μας δεν αλλάζουν!
  8. Αλλο απομυθοποίηση και άλλο ευτελισμός
  9. Στον απόηχο των γεγονότων του Πολυτεχνείου

*********************************************************************************************************************

1. Μια άποψη της φοιτητικής ζωής στο μεταίχμιο της Μεταπολίτευσης

Νομική 1973

  • Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΥΛΙΑΣ

Το μεταίχμιο της μεταπολίτευσης, που περιελάμβανε μέρος της δικτατορικής περιόδου με τα δύο ιστορικά και πολιτικά γεγονότα, της εξέγερσης της Νομικής (Φεβρουάριος 1973) και του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος 1973) και την πρώιμη μεταπολίτευση, μας έδωσε μοναδικές στιγμές καλλιέργειας συλλογικής συνείδησης, ανάπτυξης της πολιτικής σκέψης, συντροφικότητας, αγωνιστικής κουλτούρας, νοοτροπίας του «εμείς» αντί του «εγώ», άνθησης προοδευτικών ιδεολογιών.

Υπήρξε ένα ισχυρό συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ των φοιτητών με συνεκτικό ιστό την αλληλεγγύη, για να αντιμετωπιστεί στην πρώτη φάση της δικτατορικής περιόδου η διείσδυση της ασφάλειας στο εσωτερικό του φοιτητόκοσμου – που αλώνιζε και βασάνιζε χωρίς κανένα νομικό ή ηθικό έρεισμα – και στη δεύτερη φάση της πρώιμης μεταπολιτευτικής περιόδου, για να απελευθερωθεί και για να εκφραστεί η στομωμένη δημοκρατική δράση αλλά και κυρίως για να δημιουργήσουμε μια προοδευτική κοινωνία.

Ναι, υπήρχε κορύφωση της συλλογικής υποκειμενικότητας ότι η οργανωμένη φοιτητική δράση μπορούσε να «αλλάξει τον κόσμο», αφού δημιουργούσε γεγονότα πολιτικών μεταβολών. Ιδιαίτερα με την πτώση του Παπαδόπουλου – αν και συνεχίστηκε η χούντα πιο σκληρή με τον Ιωαννίδη – υπήρχε μια αίσθηση αυτοπεποίθησης ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Η μεγάλη στήριξη του κόσμου στις φοιτητικές εξεγέρσεις ήταν το κοινωνικό στοιχείο, που νομιμοποιούσε την όλη υπόθεσή μας και ταυτόχρονα έδινε τη δυναμική ότι ο αγώνας κατά της δικτατορίας είναι πολιτικά αναγκαίος αλλά και αποτελεσματικός.

Οι δρόμοι της Αθήνας γύρω από τα κεντρικά κτήρια του Πανεπιστημίου, του Πολυτεχνείου και της ΑΣΟΕΕ ήταν δρόμοι του φοιτητόκοσμου. Η Σόλωνος, η Ακαδημίας, η Πατησίων, η Ιπποκράτους, η Σίνα κλπ ήταν πάντα πλημμυρισμένες με φοιτητές και μόνο όταν θα μεταφερθούν τα δύο μεγάλα τριτοβάθμια ιδρύματα της χώρας μας στο δήμο Ζωγράφου θα αλλάξει το σκηνικό στο κέντρο της Αθήνας. Τα βιβλιοπωλεία και τα καφέ αυτών των περιοχών ήταν τα γνώριμα στέκια μας και για τους φοιτητές του πανεπιστημίου της Αθήνας η Πανεπιστημιακή Λέσχη στην Ιπποκράτους 15 και η Γραμματεία στην Ιπποκράτους 33 αποτελούσαν τις βασικές εστίες των συναντήσεών μας.

Το να είσαι φοιτητής τότε ήταν «τίτλος τιμής». Σε κοιτούσαν με θαυμασμό και το ένιωθες παντού: στα λεωφορεία, στις παρέες, στο δρόμο. Και παράγοντας δημιουργίας αυτής της εικόνας δεν ήταν το ολιγάριθμο των φοιτητών – γιατί τότε η τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν επιλεκτική -, αλλά η κρατούσα αντίληψη ότι οι φοιτητές έχουν ριζοσπαστική συνείδηση, ότι νοιάζονται και αγωνίζονται για τη δημοκρατία και για την προκοπή του τόπου.

Οι Γενικές Συνελεύσεις στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης ήταν μεγαλείο. Συνελεύσεις μαζικές, με έντονες ιδεολογικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις αλλά και με διαδικασίες επί διαδικασιών θα αποτελέσουν τα μεγάλα κοινωνικά εργαστήρια πολιτικής συνειδητοποίησης – και ο ριζοσπαστισμός των φοιτητικών παρατάξεων θα κορυφώνεται με όλα τα ζητήματα όχι μόνο των πανεπιστημίων αλλά και με αυτά του πολιτικού σκηνικού της χώρας των διεθνών πολιτικών εξελίξεων.

Υπήρχε και ένα βασικό μέλημα σε εκείνους τους χρόνους, η αποχουντοποίηση και ο εκδημοκρατισμός του πανεπιστημίου με την απομείωση της δύναμης (και του αυταρχισμού) της περίφημης «έδρας». Υπήρχε και ένας «κανόνας»: όσο πιο αριστερός ήσουν τόσο πιο εικονοκλάστης, και φυσικά εμφανιζόσουν πιο ελκυστικός στο ταλαντευόμενο μέρος των φοιτητών. Στα πρώτα χρόνια ήταν τέτοιο το κλίμα που δεν «τολμούσε» να εμφανιστεί φοιτητική παράταξη από τον συντηρητικό πολιτικό χώρο και η παράταξή μου η ΠΑΣΠ ήταν η πιο «δεξιά» – αν εξαιρεθεί μια ριζοσπαστική χριστιανοδημοκρατική παράταξη προσκείμενη στον αντιστασιακό αγωνιστή Ψαρουδάκη.

Φυσικά δεν ήταν καθόλου ρόδινα τα πράγματα. Στην περίοδο της χούντας υπήρχε διάχυτος φόβος μήπως σου φύγει κουβέντα σε φοιτητή που ήταν «άνθρωπος της χούντας» και περνούσε αρκετός καιρός στις νέες γνωριμίες για να ανοιχτείς σε πολιτικά ζητήματα. Εκτός από την ανελευθερία και το φόβο υπήρχε η φτώχεια. Ιδιαίτερα οι φοιτητές, που κατάγονταν από αγροτικές οικογένειες με ελάχιστο εισόδημα, έπρεπε να βρουν δουλειά για να τα βγάλουν πέρα και φυτοζωούσαν μένοντας σε μικρά υπόγεια διαμερίσματα. Ένιωθες όμως μια ισχυρή προσδοκία, ότι ως πτυχιούχος θα βρεις εύκολα εργασία. Ιδιαίτερα όσοι σπουδάζαμε στη Φυσικομαθηματική Σχολή ξέραμε ότι είχαμε πολλές επιλογές και πάντως τη δημόσια εκπαίδευση να μας περιμένει πως και πως, γιατί δεν υπήρχαν καθηγητές στις σχετικές ειδικότητες.

Η φοιτητική ζωή είναι πάντα ζυμωμένη με οράματα και ιδανικά, με όνειρα και φιλοδοξίες. Είναι τόπος ολοκλήρωσης της νεανικής προσωπικότητάς σου και εφαλτήριο για να κατακτήσεις τη ζωή μέσα από τον αγώνα της γνώσης αλλά και από τους συλλογικούς, κοινωνικούς αγώνες. Όσοι ζήσαμε εκείνες τις εποχές στο μεταίχμιο της μεταπολίτευσης ξέραμε ότι γευόμαστε σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας του τόπου μας, που υποσχόταν ένα προοδευτικό μέλλον – την πρώτη μακρά περίοδο δημοκρατίας της χώρας μας! – και την ευρωπαϊκή πορεία της.

  • Υ.Γ. Για τις δύο φοιτητικές εξεγέρσεις έχω αρθρογραφήσει κατ’ επανάληψη στο “ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ” μου.

 

Νομική 1973

Αποτέλεσμα εικόνας για πολυτεχνειο φωτογραφιες 1973

Αποτέλεσμα εικόνας για πολυτεχνειο φωτογραφιες 1973

Πολυτεχνείο 1973

**********************************************************************************************************************

2. Πολυτεχνείο: Τι έγραφαν τα πρωτοσέλιδα μετά την 17η Νοεμβρίου 1973

«Εδώ Πολυτεχνείο»….

Μεσάνυχτα και τα τανκς περικυκλώνουν το Πολυτεχνείο.

Έχουν διαταγές να καταστείλουν τη φοιτητική εξέγερση που είχε ξεσπάσει κατά της δικτατορίας. Οι φοιτητές καλούν τους στρατιώτες να ενωθούν μαζί τους.

Ξημερώματα ένα τανκ γκρεμίζει την κεντρική πύλη.
Υπάρχουν πολλοί νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες.  Η χούντα ανακοινώνει 16 νεκρούς, ενώ επανέρχεται ο στρατιωτικός νόμος από την κυβέρνηση Μαρκεζίνη.

Την επόμενη μέρα, ο ελληνικός τύπος δημοσίευσε άρθρα σε κατάσταση…πολιορκίας! Από τη μια η λογοκρισία της Χούντας, από την άλλη ο κοινή αντίληψη και του πιο αρχάριου δημοσιογράφου περί της ιστορικότητας της στιγμής. Ιδεολογία, θέση, αντίληψη, φόβος για την προσωπική ακεραιότητα και φυσικά η λογοκρισία «σμίλεψαν» τους τίτλους εκείνης της ημέρας. Τα γεγονότα παρουσιάστηκαν, όμως, δίχως καμία κριτική ενάντια του δικτακτορικού καθεστώτος.

Τι έγραφαν τα πρωτοσέλιδα μετά την 17η Νοεμβρίου 1973;

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ – ΕΞΑΩΡΗ ΜΑΧΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ – ΤΑ ΤΑΝΚΣ ΚΑΤΕΣΤΕΙΛΑΝ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ

ΤΑ ΝΕΑ – ΕΠΕΝΕΒΗΣΑΝ ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ

ΒΡΑΔΥΝΗ- ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ ΕΖΩΣΑΝ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΤΟ ΒΗΜΑ – ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ – ΤΑ ΤΑΝΚΣ ΚΑΤΕΣΤΕΙΛΑΝ ΤΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΑΡΧΙΑ

Διαβάστε τις σημαντικότερες εφημερίδες της εποχής, μέσα από το ψηφιακό αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ – ΤΑ ΤΑΝΚΣ ΚΑΤΕΣΤΕΙΛΑΝ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ

ΤΑ ΝΕΑ – ΕΠΕΝΕΒΗΣΑΝ ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ

ΒΡΑΔΥΝΗ- ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ ΕΖΩΣΑΝ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΤΟ ΒΗΜΑ – ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ – ΤΑ ΤΑΝΚΣ ΚΑΤΕΣΤΕΙΛΑΝ ΤΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΑΡΧΙΑ

Ακολουθούν χαρακτηριστικά δημοσιεύματα των επόμενων ημερών:

(αρχική φωτογραφία: αρχείο ΠΑΣΠ)

Αποτέλεσμα εικόνας για πολυτεχνειο 1973 νεκροι

Αποτέλεσμα εικόνας για πολυτεχνειο 1973 νεκροι

**********************************************************************************************************************

3. Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ’ το ‘Δεν σε θέλει ο λαός, παρ’ τη Δέσποινα και μπρος’ στο ‘Αδέλφια μας φαντάροι… Όχι άλλο αίμα’

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Τα συνθήματα που έγραψαν ιστορία τον Νοέμβρη του 1973 κι έμειναν στην Ιστορία, ως τα συνθήματα που έριξαν τη Χούντα

17 Νοεμβρίου 2015

Ο αγώνας των φοιτητών που ξεκίνησε ήδη από τον Φεβρουάριο του 1973, μετατράπηκε σε παλλαϊκό κύμα και κορυφώθηκε με την κατάληψη και όσα εξελίχθηκαν στους χώρους εντός και γύρω του Πολυτεχνείου, 42 χρόνια μετά, παραμένει πάντα ζωντανός και επίκαιρος…

Σαν σήμερα, πριν 42 χρόνια, κάποιες από τις φωνές των φοιτητών και εργατών για καλύτερη παιδεία, ελευθερία, Δημοκρατία και ανεξαρτησία σίγησαν για πάντα, όμως ηχεί ακόμα ο ψίθυρός τους, που έμελλε να γίνει ορόσημο κάθε αγώνα για καλύτερες συνθήκες ζωής.

Συνθήματα όπως «Απόψε πεθαίνει ο φασισμός», «Εργάτες, αγρότες και φοιτητές», «Έξω οι Αμερικάνοι», «Απόψε πεθαίνει ο φασισμός», «Λαέ πεινάς, γιατί δεν πολεμάς» και «Κάτω η Εξουσία», «Κάτω η Χούντα, κάτω ο Παπαδόπουλος», «Λαέ λαέ, ή τώρα ή ποτέ», «Οι φοιτητές δεν βολεύονται, βουλεύονται», «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία» βροντοφωνάχτηκαν, γράφτηκαν στους τοίχους κι έμειναν στην Ιστορία, ως τα μηνύματα που έριξαν τη Χούντα.

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

«Έξι χρόνια είν’ αρκετά, δεν θα γίνουνε εφτά!»

…Η εβδομάδα 7 με 14 Νοεμβρίου είναι «πλούσια» σε γεγονότα, με τις μαχητικές φοιτητικές συγκεντρώσεις να βρίσκονται σε ημερήσια διάταξη. Στις μεγάλες αυτές συγκεντρώσεις, «πέφτει» το σύνθημα της κατάληψης κτιρίων, καθώς οι φοιτητές είναι αποφασισμένοι να μην δεχθούν τη διεξαγωγή αρχαιρεσιών μετά τις βουλευτικές εκλογές, τις οποίες φιλοδοξεί να διενεργήσει η κυβέρνηση, χωρίς προηγούμενη ανακοίνωση συγκεκριμένης ημερομηνίας.

Στις 13 Νοεμβρίου, ο υπουργός Παιδείας επισκέπτεται το Πολυτεχνείο και σε κοινή συνεδρίαση των επιτροπών του αγώνα πέντε σχολών και της Συγκλήτου, προσπαθεί να πείσει τους φοιτητές να υποχωρήσουν, καταφεύγοντας σε εκβιασμούς: «Σε μία τσέπη έχω το νομοσχέδιο για τις εκλογές της 15ης Φεβρουαρίου, στην άλλη το χάος».

Η επόμενη μέρα βρίσκει τους φοιτητές στα πανεπιστήμια, σε μία ατμόσφαιρα ηλεκτρισμένη, που ωστόσο δεν προμηνύει τη θύελλα που θα ακολουθούσε. Οι τρεις μέρες που ακολουθούν είναι η αρχή του τέλους της δικτατορίας. Από το μεσημέρι της 14ης Νοεμβρίου, αρχίζουν οι συνελεύσεις στις σχολές του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου.

Από νωρίς το πρωί, εκατοντάδες φοιτητές έχουν συγκεντρωθεί στο προαύλιο του κτιρίου, φωνάζοντας αντιδικτατορικά συνθήματα, αγνοώντας την αστυνομία και τις ομάδες των «αντιφρονούντων» που είχαν περικυκλώσει το κτίριο. Την ίδια ώρα, στη Νομική πραγματοποιείται «παμφοιτητική» συνέλευση των σχολών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Με τη διάδοση της είδησης, ότι η αστυνομία έχει κυκλώσει το Πολυτεχνείο, εκατοντάδες φοιτητές ξεκινούν για το Πολυτεχνείο. Τα συνθήματα και τα τραγούδια συνεχίζονται και καθώς το πλήθος των φοιτητών αυξάνει, γίνεται «κατάληψη» της νησίδας της οδού Πατησίων και του απέναντι πεζοδρομίου. Η κατάληψη έχει μόλις αρχίσει, αν και καμία συνέλευση δεν έλαβε σχετική απόφαση. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου έρχεται αυθόρμητα, ως αποτέλεσμα όμως μίας καλά οργανωμένης πορείας, με τους φοιτητές να επιδεικνύουν θαυμαστές ικανότητες αυτοοργάνωσης και συντονισμού.

Από το μεσημέρι της Τετάρτης, εκατοντάδες άτομα συγκεντρώνονται γύρω από το Πολυτεχνείο, φωνάζοντας συνθήματα που εκφράζουν την αντιδικτατορική, αλλά και την αντιαμερικανική διάθεση του λαού, όπως: «Έξι χρόνια αρκετά, δεν θα γίνουνε εφτά», «Απόψε πεθαίνει ο φασισμός».

Ιδιαίτερα δημοφιλές είναι το σύνθημα «Δεν σε θέλει ο λαός, παρ’ τη Δέσποινα και μπρος», σύνθημα που αναφερόταν στον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο και τη σύντροφό του, καθώς και το σύνθημα «Μαρκεζίνη μασκαρά».

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Η νύχτα της 14ης Νοεμβρίου βρίσκει περίπου 1.500 έγκλειστους φοιτητές στο Πολυτεχνείο. Εξαρχής, οι έγκλειστοι φοιτητές φαίνονται να κατανοούν την ανάγκη, να οργανώσουν τη δράση τους. Έτσι, συγκροτούν Συντονιστική Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι από 13 εκ των 15 σχολών της Αθήνας. Η Επιτροπή αυτή οργανώνει την κατάληψη, με τη στοιχειώδη περιφρούρηση των εισόδων του κτιρίου, τον έλεγχο στα μεγάφωνα, με συνθήματα, προμήθεια και διανομή τροφίμων, επαφές με τον Τύπο και άλλες δράσεις. Την επόμενη μέρα, εγκαθίσταται ισχυρός ραδιοφωνικός σταθμός, που ακούγεται σε όλη σχεδόν την Αθήνα.

Η κατάληψη του Πολυτεχνείου ξυπνά συναισθήματα συμπαράστασης σε όλους τους Αθηναίους, που σπεύδουν να προσφέρουν τρόφιμα, τσιγάρα, φάρμακα, χρήματα στους φοιτητές και να φωνάξουν μαζί τους συνθήματα.

Ανάλογες καταλήψεις λαμβάνουν χώρα και στα πανεπιστημιακά κτίρια της Πάτρας και της Θεσσαλονίκης, όπου οι φοιτητές φωνάζουν το σύνθημα «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία».

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Την Παρασκευή, όλη η Αθήνα παρουσιάζει εικόνα ξεσηκωμένης πόλης. Από τα παράθυρα σπιτιών, ακούγονται εκπομπές του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου, των «ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών». Κατά χιλιάδες οι διαδηλωτές προσεγγίζουν το Πολυτεχνείο, από την Πατησίων και τη λεωφόρο Αλεξάνδρας.

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

«Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ Πολυτεχνείο!»

Οι «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» της Αστυνομίας αρχίζουν περίπου στις 19.30 το βράδυ, με την απομάκρυνση του κόσμου από την περιοχή γύρω από το Πολυτεχνείο. Όμως ο κόσμος δεν υποχωρεί. Η Αστυνομία κάνει χρήση δακρυγόνων και σφαιρών, ενώ ελεύθεροι σκοπευτές ακροβολίζονται στις ταράτσες των κτιρίων. Οι διαδηλωτές στήνουν αυθόρμητα οδοφράγματα για να μην περάσουν οι αστυνομικοί… εκεί πέφτουν οι πρώτοι νεκροί. Αιμόφυρτοι μεταφέρονται στο Πολυτεχνείο οι πρώτοι τραυματίες.

Αργά το βράδυ, κυκλοφορεί η είδηση, ότι τεθωρακισμένα ξεκίνησαν από το Γουδί, με κατεύθυνση το κέντρο της Αθήνας. Οι φοιτητές παραμένουν στον χώρο του Πολυτεχνείου, με τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής να καταβάλλουν προσπάθειες, να προστατεύσουν τον κόσμο και τους τραυματίες, ενώ η ελληνική σημαία κυματίζει ψηλά στην πύλη της οδού Πατησίων.

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου, ακούγεται η εκφώνηση, που θα μείνει για πάντα στην Ιστορία:

«Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ Πολυτεχνείο! Ελληνικέ λαέ, το Πολυτεχνείο θα μείνει το προπύργιο και η εστία του αγώνα. Όλος ο λαός να συσπειρώνεται γύρω από τους χώρους του Πολυτεχνείου, να παραμείνει στους δρόμους της Αθήνας και να κατέβει στους δρόμους κάθε μεγάλης πόλης της Ελλάδας. Το Πολυτεχνείο είναι οχυρωμένο με τα στήθη των φοιτητών… Ο αγώνας μας είναι κοινός. Είναι αγώνας αντιχουντικός. Είναι αγώνας αντιδικτατορικός. Είναι αγώνας αντιιμπεριαλιστικός. Κάτω η δικτατορία. Ζήτω η Δημοκρατία…»

«Είμαστε άοπλοι! Όχι άλλο αίμα!»… «Αδέλφια μας φαντάροι»…

Στις 11 τη νύχτα της Παρασκευής, η χούντα αποφασίζει την επέμβαση των τανκς, με τον αστυνομικό διευθυντή της Αθήνας, Λουκά Χριστολουκά, να ζητά ενίσχυση των δυνάμεων «δια στρατιωτικής τοιαύτης προς καταστολήν ταραχών», διότι «υφίσταται κίνδυνος περαιτέρω διασαλεύσεως της τάξεως» και διότι, «παρά την ενίσχυσιν της Χωροφυλακής, δεν κατέστη δυνατή η εμπέδωσις της δημόσιας τάξης και ασφάλειας».

Στη 1.45 τα τανκς φτάνουν στην πύλη του Πολυτεχνείου. Ο σταθμός μεταδίδει:

«Είμαστε άοπλοι! Είμαστε άοπλοι! Οι φοιτητές βρίσκονται απέναντι στα τανκς. Οι φαντάροι είναι αδέλφια μας, δεν θα μας πυροβολήσουν. Αγωνιζόμαστε για μία καλύτερη και ελεύθερη Ελλάδα. Να καθορίζουμε μόνοι μας τις τύχες του λαού μας. Αγωνιζόμαστε για τη λευτεριά αυτού του τόπου. Ελληνικέ λαέ, έξω από το Πολυτεχνείο βρίσκονται τανκς κι έχουν στραμμένες τις μπούκες των κανονιών τους στα παιδιά σου. Αυτή τη στιγμή, ελληνικέ λαέ, μπορείς να διαπιστώσεις πώς μας κατάντησαν οι Αμερικάνοι. Δεν πρέπει να χυθεί άλλο αίμα. Όχι άλλο αίμα!»

«Είμαστε άοπλοι»… «Είμαστε άοπλοι», επαναλαμβάνουν οι εκφωνητές, ενώ η έκκληση «Αδέλφια μας φαντάροι» πέφτει στο κενό, αφού περίπου στις 3 τα ξημερώματα, ένα τεθωρακισμένο θα γκρεμίσει την πύλη του Πολυτεχνείου. Η ελληνική σημαία που μέχρι τότε κυμάτιζε στην πύλη, βάφεται με αίμα…

Σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό, οι νεκροί του Πολυτεχνείου είναι 13. Έρευνα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών αναφέρει 24 τεκμηριωμένες περιπτώσεις. Ο αριθμός των τραυματιών παραμένει μέχρι και σήμερα αδιευκρίνιστος…

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

(Με πληροφορίες από το Ιστορικό Λεύκωμα της Καθημερινής – 1973)

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου: Απ' το 'Δεν σε θέλει ο λαός, παρ' τη Δέσποινα και μπρος' στο 'Αδέλφια μας φαντάροι... Όχι άλλο αίμα'

**********************************************************************************************************************

4. Πώς η ματωμένη σημαία του Πολυτεχνείου βρέθηκε στα χέρια της Νεολαίας του ΠΑΣΟΚ

Κάθε χρόνο στην πορεία μνήμης που πραγματοποιείται στις 17 Νοεμβρίου για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τα μέλη της ΠΑΣΠ προπορεύονται κρατώντας την αιματοβαμμένη ελληνική σημαία, που είναι σύμβολο της εξέγερσης των φοιτητών του ΄73.

Η σημαία βρέθηκε κάτω από τις ερπύστριες του τανκ και φυλάσσεται εδώ και τέσσερις δεκαετίας από τη Νεολαία του ΠΑΣΟΚ, την ΠΑΣΠ. Μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστο ποιοι ήταν αυτοί που τη βρήκαν και την παρέδωσαν την επόμενη της 17ης Νοεμβρίου 1973, στα γραφεία της εφημερίδας «Βραδυνή», που στεγάζονταν κοντά στο Πολυτεχνείο, στην Ομόνοια.

Ο άνθρωπος που τη φύλασσε τα πρώτα χρόνια ήταν ο εκδότης της εφημερίδας, Τζώρτζης Αθανασιάδης, ο οποίος δεν αποκάλυψε πώς την απέκτησε. Σύμφωνα με όσα είχε δηλώσει η κ. Νάντια Βαλαβάνη στην Καθημερινή: «Η σημαία και ο τρόπος με τον οποίο βγήκε από το Πολυτεχνείο ήταν αδύνατον να γίνει αντιληπτός από τους περισσότερους, διότι πρώτο μέλημα ήταν να διασωθούν οι 10.000 άνθρωποι που βρέθηκαν εκεί».

Μετά τον εκδότη της Βραδυνής, η σημαία έφτασε στην Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος (ΕΦΕΕ) και στον πρώτο μεταπολιτευτικό πρόεδρό της κ. Γιώργο Σταματάκη, της ΚΝΕ.

Στην πρώτη πορεία που έγινε το 1975 την κρατούσαν ο Στέφανος Τζουμάκας, ο Σταματάκης, ο γενικός γραμματέας Χρύσανθος Λαζαρίδης (ΚΚΕ Εσωτερικού) και ο πρόεδρος της τότε ΕΣΕΕ.

Ο κ. Δημήτρης Χατζησωκράτης είχε αναφέρει: «Η σημαία ματώθηκε με την εισβολή του τανκ. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο». Μετά τον εκδότη της Βραδυνής, η σημαία έφτασε στην Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος (ΕΦΕΕ) και στον πρώτο μεταπολιτευτικό πρόεδρό της κ. Γιώργο Σταματάκη, της ΚΝΕ. Στην πρώτη πορεία που έγινε το 1975 την κρατούσαν ο Στέφανος Τζουμάκας, ο Σταματάκης, ο γενικός γραμματέας Χρύσανθος Λαζαρίδης (ΚΚΕ Εσωτερικού) και ο πρόεδρος της τότε ΕΣΕΕ.

Φοιτητές μεταφέρουν τη ματωμένη σημαία κατά τη διάρκεια πορείας για την 43η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973 στην Αθήνα, Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2016. Με την πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία  ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΑΪΤΑΣ

Την επόμενη χρονιά η σημαία παραδόθηκε στον Στέφανο Τζουμάκα της ΠΑΣΠ, μετέπειτα υπουργού των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και από τότε παρέμεινε στα χέρια της ΠΑΣΠ.

Σύμφωνα με τον κ. Χρήστο Παπουτσή που διαδέχθηκε τον κ. Τζουμάκα στην ΕΦΕΕ το 1978 και έμεινε σε αυτήν έως το 1980, οπότε η Φοιτητική Ένωση έπαψε ουσιαστικά να υπάρχει, η σημαία έπαψε να φυλάσσεται στα γραφεία της ΕΦΕΕ και τη φυγάδευαν σε σπίτια φίλων.

Όπως είχε πει: «Και στο δικό μου σπίτι την κράτησα τη σημαία. Υποχρεωτικά, κάποιος έπρεπε να τη χρεωθεί. Επιλέγαμε επίσης και σπίτια φίλων υπεράνω πάσης υποψίας». Επί μια πενταετία τη φύλασσε ο Γιάννης Τσαμουργκέλης και για μια δεκαετία ο Βασίλης Τόγιας. Τα τελευταία χρόνια πέρασε στα χέρια άλλων γνωστών μελών της ΠΑΣΠ και κάθε χρόνο φυγαδεύεται μετά την πορεία για να μην πέσει στα χέρια άσχετων, όπως είχε πει ένα στέλεχος της ΠΑΣΠ.

https://thecaller.gr/xronomixani/pos-h-matomeni-shmaia-toy-politexneiou/

image

*********************************************************************************************************************

5. Η «17η Νοεμβρίου 1973» σήμερα…

17/11/2014

  • Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΥΛΙΑΣ

Πάντα τα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας υπερβαίνουν την κλασική ροή του χρόνου˙ τα βρίσκουμε ξανά και ξανά μπροστά μας κουβαλώντας και το πολιτικο-ιδεολογικό φορτίο τους και τη σύγχρονη σημασιολόγησή της σε ένα ερμηνευτικό μίγμα που επισύρει πολλές συμφωνίες αλλά και συχνά πολλές αντιπαραθέσεις. Η 17η Νοεμβρίου 1973 η κατεξοχήν πολιτική εκπαιδευτική / εθνική μας γιορτή είναι φορτισμένη, γιατί ο απόηχός της παραμένει ακόμα δρων και ενεργός αλλά και γιατί η ερμηνεία της συναντάει όλο και πιο πολλές αποχρώσεις συγκριτικά με τα άλλα μεγάλα ιστορικά γεγονότα της χώρας μας.

Το τι είναι η 17η Νοεμβρίου 1973 έχει απαντηθεί από την ίδια την ιστορία και τίποτα δεν μπορεί να αλλοιώσει την ιδεολογική και πολιτική ακτινοβολία της, το περιεχόμενό της και τα μηνύματά της. Αλλά στο πώς την προσλαμβάνουμε κάθε φορά διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν διαφοροποιήσεις και επιμερισμοί. Μερικοί ισχυρίζονται ότι είναι πιο εύκολο να σημειωθεί το τι δεν μπορεί να είναι η 17η Νοεμβρίου 1973 σε σχέση με το τι είναι πάντα στο επικαιροποιημένο μήνυμά της. Ας δούμε και αυτή τη μεθοδολογική προσέγγιση.

Η 17η Νοεμβρίου 1973 δεν μπορεί να είναι πεδίο αποκαθήλωσης του μεγαλειώδους αντιδικτατορικού και αντιφασιστικού αγώνα από «κουρασμένους» λόγω των εκκρεμοτήτων που ακόμα υπάρχουν ή από αλλοτριωμένους από κάποια χρησιμοθηρική εξέλιξη ή από ενσωματωμένους στο «σύστημα» ή και απλά και μόνο από τη διογκούμενη κιαι ιστορικά πρόσκαιρη σφαίρα της συντηρητικοποίησης των σημερινών καιρών μας. Επίσης, από την άλλη πλευρά, δεν είναι «ιδιοκτησία» κάποιας καθαρής και «ανατρεπτικής» ιδεολογίας, δηλαδή σε καμιά περίπτωση δεν είναι αποκλειστικό δικαίωμα άσκησης των όποιων εκροών της από διαρκώς επαναστατημένους ή από υπερεπαναστάτες ή από επαγγελματίες επαναστάτες. Και όχι μόνο αυτό αλλά η 17η Νοεμβρίου 1973 δεν υπήρξε ποτέ «κομματικό λάβαρο» και ούτε μπορούσε να γίνει ποτέ απόπειρα μονομερούς πολιτικής εκμετάλλευσης. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν ένα μαζικό, δημοκρατικό, αντιφασιστικό, προοδευτικό κίνημα με καθαρά αντιιμπεριαλιστικό προσανατολισμό. Διαμόρφωσε μια ριζοσπαστική λαϊκή συνείδηση για εθνική κυριαρχία και για ειρήνη. Καλλιέργησε μια αγωνιστική στάση ζωής στη νεολαία. Ήταν και είναι κορυφαίο σύμβολο κοινωνικής και πολιτικής προόδου.

Σήμερα στην περίοδο της κρίσης και της δοκιμασίας του λαού μας τα μηνύματα και το όλο αξιακό στερέωμα της 17ης Νοεμβρίου 1973 γίνονται ακόμα πιο επιτακτικά και πιο αναγκαία. Σήμερα έχουν ξεθωριάσει πολλές ψευδαισθήσεις που τόσο σαπροφυτικά αναπτύχθηκαν στις χαλαρές συνειδήσεις μας της καταναλωτικής βουλιμίας και των ανορθολογικών πολιτικών επιλογών μας, και η συλλογική μας αυτογνωσία με συνεργό τη γενναία μας αυτοκριτική μάς «αναγκάζουν» να ξαναστοχαστούμε για τα ουσιώδη προτάγματα της ζωής και για τις θεμελιώδεις κοινωνικές συμπεριφορές μας.

Η τρέχουσα ιστορική συγκυρία των Μνημονίων, της τρόικα, της πολύπλευρης κρίσης, της επιτήρησης της πολιτικής, της εξάρτησης της οικονομίας της χώρας μας και της κολοβωμένης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας θέτουν στο προσκήνιο της εθνικής και της κοινωνικής μας ζωής το μεγάλο πρόταγμα για «Ψωμί – Παιδεία Ελευθερία» με έναν τρόπο αρκετά δραματικό που δεν θυμίζει σε τίποτα καμιά φάση της Μεταπολίτευσης. Απαιτείται συλλογικός και ταξικός αγώνας, εθνικός και συστηματικός αγώνας για να διασφαλιστεί η προκοπή του λαού και της νεολαίας μας, μακριά από ψευδεπίγραφες πολιτικές μιας δήθεν «λύτρωσης», μακριά από ιδεολογήματα μεσσιανισμού και σωτηριολογικής εκδοχής.

Αλλά δεν είναι αρκετή η κατάκτηση μιας προοδευτικής πολιτικής πρότασης. Απαιτείται μια εμπράγματη αγωνιστική στάση ζωής, ένα πράγματι αναπτυξιακό παραγωγικό μοντέλο, μια ουσιαστική κοινωνική αυτογνωσία προκειμένου να διαμορφωθεί μια πραγματική δημοκρατική πορεία στη χώρα μας. Οι θεωρητικές επαναστατικές επινοήσεις και τα λαϊκίστικα ιδεολογήματα είναι ομολογία ήττας, είναι αδιέξοδη πολιτική πρόταση.

Τα επιμέρους κοινωνικά κινήματα και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις οφείλουν να μετασχηματίσουν τον επιμέρους αγώνα τους σε έναν κοινωνικό και πολιτικό αγώνα εμπνευσμένο από τα συνθήματα του Πολυτεχνείου με κινηματική αντίληψη και πρακτική μακριά από προσεταιρισμούς με την εξουσία και από συντεχνιασμούς. Το ιστορικό αίτημα «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία» μπορεί να ξαναγίνει σηματωρός για μια έναν αγώνα κοινωνικής και εθνικής προόδου.

*********************************************************************************************************************

6. Πολυτεχνείο : η επίμονη μνήμη της εξέγερσης

Η μνήμη του Πολυτεχνείου παραμένει πεδίο σύγκρουσης. Αυτό ακριβώς δείχνει πόσο σημαντικό ήταν

Πολυτεχνείο : η επίμονη μνήμη της εξέγερσης | in.gr

Στα μάτια πολλών αποτελεί μια ελληνική ανορθογραφία. Μια εξέγερση της φοιτητικής νεολαίας, φορτισμένη από την αντίθεση στη δικτατορία αλλά και τον παγκόσμιο πολιτικό ριζοσπαστισμό της περιόδου εκείνης, που υπέστη αιματηρή καταστολή, όχι μόνο θεωρείται σημαντική επέτειος αλλά και εορτάζεται κάθε χρόνο με μια υποχρεωτική σχολική γιορτή και μεγάλες πολιτικές διαδηλώσεις.

Σε μια περίοδο όπου ένας ιδιότυπος αναθεωρητισμός προσπαθεί όχι μόνο να αποδομήσει τα μεγάλα ορόσημα των κινημάτων χειραφέτησης του 20ου αιώνα, αλλά και να υποστηρίξει το δομικά αλυσιτελές κάθε μαζικής συλλογικής δράσης, πέραν αυτής που εκφράζεται στην αγορά και στην κάλπη, είναι προφανές γιατί μια τέτοια μνήμη παραμένει ενοχλητική.

Αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο, εάν αναλογιστούμε ότι τα τελευταία χρόνια, από διάφορες πλευρές και με διάφορες σκοπιμότητες, προβλήθηκε η άποψη ότι μία από τις βασικές πηγές των προβλημάτων της χώρας είναι ο ριζοσπαστισμός και οι διεκδικήσεις της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Στην περίπτωση του Πολυτεχνείου, η επίθεση αντιστροφής της μνήμης κυρίως προσπαθεί να υποτιμήσει την ίδια τη σημασία του Πολυτεχνείου και επικεντρώνεται στη θέση «δεν έριξε τη δικτατορία».

Το επιχείρημα είναι ότι το Πολυτεχνείο οδήγησε στη σκλήρυνση του καθεστώτος και τη δικτατορία Ιωαννίδη και ότι η πτώση της Χούντας ήταν κυρίως το αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και της αδυναμίας της Χούντας να τη χειριστεί. Συνοδεύεται αυτό με την παραδοχή, που είχε διατυπωθεί και τότε, ότι ήταν προτιμότερη η πολιτική επένδυση στη διαδικασία «φιλελευθεροποίησης» που είχε εξαγγείλει το ίδιο το δικτατορικό καθεστώς.

Προφανώς και η ιστορία δεν γράφεται με εκ των υστέρων υποθετικών λόγων. Όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ούτε ότι θα προχωρούσε, ούτε ότι θα οδηγούσε σε πολιτική λύση, η λογική μιας ανάπηρης και σιδερόφρακτης κοινοβουλευτικής μετάβασης, υπό το άγρυπνο μάτι ενός στρατού που θα είχε αποκτήσει πλήρη ασυλία.

Αντίθετα, το Πολυτεχνείο, έστω και αιματηρά ηττημένο, άνοιξε ένα ρήγμα γκρεμίζοντας την όποια αξίωση νομιμοποίησης είχε το καθεστώς, και με αυτή την έννοια όντως συνέβαλε στην ακολουθία που οδήγησε στην πτώση της δικτατορίας.

Όμως, αυτό που δεν αντιλαμβάνονται όσοι επενδύουν σε αυτή την προσπάθεια αμφισβήτησης της ιστορικής σημασίας της εξέγερσης, είναι ότι η επίμονη μνήμη του Πολυτεχνείου δεν έχει να κάνει με την όποια ιστορική αποτελεσματικότητα.

Η μνήμη του Πολυτεχνείου είναι κατεξοχήν μνήμη μιας αδικαίωτης εξέγερσης, που δεν αμφισβήτησε απλώς τη δικτατορία, αλλά όλο το πλέγμα του μετεμφυλιακού συστήματος εξουσίας, συμπεριλαμβανομένων των υπερατλαντικών στηριγμάτων του.

Με αυτή την έννοια, αυτά που διατυπώνονται ως επιχειρήματα για την προσαρμογή της μνήμης στην πραγματική διάσταση, λειτουργούν με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο.

Το αδικαίωτο της εξέγερσης έκανε το Πολυτεχνείο να λειτουργεί ως διαρκή υπογράμμιση ενός ανοιχτού ιστορικού ορίζοντα, ενώ το γεγονός ότι δεν ήταν μια πλειοψηφική «παλλαϊκή» κινητοποίηση, αλλά κυρίως μια εξέγερση της νεολαίας, την έκανε σημείο αναφοράς σε μια ακολουθία μεγάλων κινημάτων νεολαίας που ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες.

Η αμφισβήτηση της σημασίας του εορτασμού, συμπεριλαμβανομένων των μαζικών διαδηλώσεων, είναι αμφισβήτηση της θέσης που πρέπει να έχει η ίδια η έννοια της μαζικής κινητοποίησης στην πολιτική ζωή.

Σε μια εποχή που η διαδήλωση θεωρείται παρωχημένη και περιττή παρακώλυση της συγκοινωνίας και της ομαλής καθημερινότητας, που κάθε δυναμική μορφή διεκδίκησης αντιμετωπίζεται υπό το πρίσμα της ανομίας και όπου ως πανάκεια προτείνεται η υποκατάσταση των συλλογικών διαδικασιών από την ψηφιακή διαβούλευση, εύλογο είναι να αντιμετωπίζεται ως περιττή όχληση και διαρκής οπισθοδρόμηση αυτού του είδους ο εορτασμός του Πολυτεχνείου.

Ωστόσο, στοιχειώδης επίγνωση των δυναμικών στην κοινωνία, ιδίως στη νεολαία, αλλά και των ορίων μιας «κανονικότητας» που απλώς μετατρέπει την επισφάλεια σε κανόνα, θα έδειχνε ότι καλό είναι να εξαγγέλλεται τόσο εύκολα το τέλος των εξεγέρσεων.

Όπως έγραφε και ο Γιώργος Χειμωνάς το 1982:

«[…] Έληξε η αμφισβήτηση. Αποφανατίσθηκαν οι επαναστάσεις. Καταγγέλθηκε η απάτη κάθε «πρωτοπορίας». Μια οργιαστική Σιγή εβλάστησε σε όλες τις ρωγμές. Κοιτάξτε αυτούς τους νεαρούς των δεκαπέντε-δεκαφτά χρόνων. Κοιτάξτε τους καλά. Προσέξτε την Κατήφειά τους.

Τη νευρική τους απάθεια, τη σιωπή τους, τη δύσαρθρη ομιλία τους, τη δύσθυμη σκληρότητά τους. Προσέξτε πόσο Ακίνητος είναι αυτός ο Νέος Άνθρωπος. Πόσον Αμίλητο Φόβο κουβαλάει μέσα του. Κι αν ακόμα δεν είναι αυτοί ο Συναγερμός, θα έρθουν παιδιά και έφηβοι που θα είναι προορισμένοι για το Νέο Λόγο. Απλά, για το Λόγο. Για λέξεις που ποτέ δε διαπράχθηκαν, για νοήματα που ποτέ δεν ορθολογήθηκαν, για εικόνες που ποτέ δε μιλήθηκαν.

Φοβηθείτε τους.» (Γ. Χειμωνάς, «Αποσπάσματα από ομιλία σε κοινό», περιοδικό Χάρτης, τ. 1, 1982).

**********************************************************************************************************************

7. Πολυτεχνείο : Κάθε χρόνο τα ίδια, αλλά οι αξίες μας δεν αλλάζουν!

Με λίγα λόγια «αν δεν αλλάξουμε τους εαυτούς μας» ( ως πολιτικοί και πολίτες) δεν θα αλλάξει τίποτε σε αυτή τη χώρα!

Πολυτεχνείο : Κάθε χρόνο τα ίδια, αλλά οι αξίες μας δεν αλλάζουν! | in.gr

Και εφέτος κάναμε πάλι βαθυστόχαστες  αναλύσεις  για την 46η  Επέτειο του Πολυτεχνείου και για την Χούντα της 21ης Απριλίου του 1967. Φοβάμαι όμως, ότι τα «μαθήματά μας» ως Έλληνες δεν τα πήραμε από αυτή την πικρή εμπειρία !

Τι εννοώ; Η βάρβαρη στέρηση των δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της χούντας  μας οδήγησε δυστυχώς μεταπολιτευτικά στο να υιοθετήσουμε – ως κοινωνία- το περίφημο σύνθημα των  αναρχικών του Μάη του 1968 που έλεγε «να απολαμβάνεις τα πάντα χωρίς εμπόδια»!

Έτσι όλα τα κρίσιμα  μεγέθη μιας δυτικής δημοκρατίας «μετατράπηκαν» καθ’ υπερβολή στο αντίθετό τους.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο συμβολισμός της εξέγερσης του Πολυτεχνείου συμπυκνώθηκε σιγά- σιγά στο περίφημο πανεπιστημιακό άσυλο ( όπου ποικίλης μορφής κακοποιοί και έμποροι ναρκωτικών μπορούσαν να διαπράττουν εγκλήματα χωρίς να τους εμποδίζει κανείς)!

Υπό την έννοια αυτή ορθά καταργήθηκε – από νομοθετική άποψη – το άσυλο από τη σημερινή Υπουργό Παιδείας!

Επίσης η ακύρωση της πολιτικής ζωής κατά τη διάρκεια της χούντας οδήγησε βδελυρά μετά το 1974 στην εγκαθίδρυση ενός ανεξέλεγκτου πολιτικού συστήματος , όπου οι πολιτικοί επιβίωναν μόνο αν έκαναν παράνομους διορισμούς κομματικών φίλων στο δημόσιο τομέα .

Και φυσικά η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε τα ίδια διεφθαρμένα χαρακτηριστικά, αφού χιλιάδες «ανειδίκευτοι Συριζαίοι»  μπήκαν από το παράθυρο στον ευρύτερο κρατικό τομέα.

Και για όλα αυτά οι πολίτες επιβράβευαν – και επιβραβεύουν- τους διεφθαρμένους πολιτικούς στις επόμενες εκλογές.

Που θέλω να καταλήξω με όλα αυτά; Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ είχε βάλει ως προμετωπίδα στο έργο του «Ερμηνεία των ονείρων» το παράθεμα του Βιργιλίου « Acheronda movebo», δηλαδή θα κινήσω τις περιοχές του κάτω κόσμου.

Τι ήθελε να πει και γιατί επικαλούμαι και εγώ αυτό το απόσπασμα;

Με λίγα λόγια «αν δεν αλλάξουμε τους εαυτούς μας» ( ως πολιτικοί και πολίτες) δεν θα αλλάξει τίποτε σε αυτή τη χώρα!

Επίσης αν δεν τροποποιήσουμε τις αισχρές πρακτικές μας (όπως πχ το να ζητούμε να μπουν παράνομα «τα παιδάκια μας» στο δημόσιο τομέα)  , τότε ακόμη και αν μας «χαρίσουν» οι δανειστές ένα μέρος του χρέους μας θα οδηγηθούμε πολύ σύντομα σε μια νέα χρεοκοπία!

Και πολλές στατιστικές έρευνες επιβεβαιώνουν, ότι ατυχώς στο επίπεδο «της ατομικής αυτογνωσίας» δεν έχει αλλάξει τίποτε.

Ο καθένας Έλληνας λέει ξεχωριστά ότι δεν ευθύνεται ατομικά για τη διαφθορά και τις άλλες αιτίες που μας οδήγησαν στα μνημόνια!

Για όλα φταίνε οι διπλανοί μας, οι ξένοι κλπ.

«Η κόλαση είναι οι άλλοι», όπως έλεγε και ο Ζαν- Πωλ  Σαρτρ!

Το συμπέρασμα; Δεν έχει καμία σημασία να γιορτάζουμε κάθε χρόνο την επέτειο του Πολυτεχνείου, αν δεν αλλάξουμε τους εαυτούς μας ! Και την κουλτούρα  μας!

Ο Γρηγόρης Καλφέλης  είναι Καθηγητής   της Νομικής   Σχολής του  Α.Π.Θ (Kalfelis@law.auth.gr

*********************************************************************************************************************

8. Αλλο απομυθοποίηση και άλλο ευτελισμός

Μαρία Κατσουνάκη 

ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ

Τουλάχιστον ένα στοιχείο παραμένει σταθερό σε όλες τις επετείους του Πολυτεχνείου: τα αυξημένα αστυνομικά μέτρα. Πέρυσι ήταν 5.000 αστυνομικοί επί ποδός, φέτος, όπως διαβάζουμε, ο αριθμός θα είναι ο ίδιος. Είναι όμως μόνο τα επιτελικά σχέδια που καταστρώνονται για να αντιμετωπιστούν όσα τελετουργικά συμβαίνουν κάθε 17η Νοεμβρίου τα μόνα κοινά από επέτειο σε επέτειο; Φέτος είναι η 46η χρονιά εορτασμού. Θα έχει διαφορά, επί της ουσίας, από την 45η, 44η, 43η κ.ο.κ.; Αλλά και οι δηλώσεις των επισήμων δεν διακρίνονται, η αλήθεια είναι, για μεγάλο εύρος επισημάνσεων. Ενδεχομένως και να μην είναι δυνατόν. Η αναγωγή και μόνον ενός γεγονότος σε «επέτειο» συνοδεύεται από εγκλωβισμό σε σχήματα και αναπαραγωγή στερεοτύπων.

Από την παραμονή του εορτασμού, η καρδιά της πόλης νεκρώνει, μετατρέπεται σε εμπόλεμη ζώνη, με ελικόπτερα να καταγράφουν την κίνηση προκειμένου να αποτρέπονται επιθέσεις από ταράτσες, μυρωδιά δακρυγόνων, καταδρομικές επιθέσεις μπάχαλων, καταστροφική μανία και φόβο. Ποιος σεβασμός και ποια μνήμη; Και γιατί, άραγε, η συγκεκριμένη «μνήμη» χρειάζεται τόση προστασία, γιατί προκαλεί τόση έξαρση βίας; Κάθε χρόνο, σχεδόν· με αυξομειώσεις.

Φέτος, οι εκκενώσεις καταλήψεων και η κατάργηση διά νόμου του πανεπιστημιακού ασύλου εντείνει, όπως γράφεται, το κλίμα ανησυχίας. Πέρυσι, προπηλακίστηκαν στελέχη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όταν προσπάθησαν να καταθέσουν στεφάνι στον προαύλιο χώρο του Πολυτεχνείου. Πέρυσι, οι κυβερνώντες μιλούσαν για «ακραίες μειοψηφίες με ολοκληρωτική αντίληψη». Φέτος, μπορεί να είναι το ίδιο ή κάτι παρεμφερές. Επί της ουσίας, στον κατ’ έτος εορτασμό, ένα είναι το μεγάλο πρόβλημα: η υποκρισία, που μεγεθύνει την απόσταση ανάμεσα στο ιστορικό γεγονός και στον διαλυμένο στην μπαχαλοποίηση συμβολισμό του.

Aλλο απομυθοποίηση και άλλο ευτελισμός μιας επετείου. Στην πρώτη περίπτωση ο καθένας μπορεί να υποστηρίζει την άποψή του, να αμφισβητεί ή να αποδομεί πλήρως τη «γενιά του Πολυτεχνείου», να αναφέρεται στα συμβάντα μελοδραματικά, κυνικά ή ειρωνικά. Ο εσωτερικός διχασμός είναι στη φύση του διαλόγου και της αποτίμησης ενός γεγονότος· ακόμη και οι διαφορετικές αφηγήσεις από ανθρώπους που ήταν παρόντες τις ημέρες εκείνες του Νοέμβρη του 1973 είναι μέσα στον λογαριασμό των πολλών όψεων της πραγματικότητας. Η ασυδοσία όμως, συνεπακόλουθο και του ευτελισμού, δεν έχει αποχρώσεις. Είναι επικίνδυνη όχι γιατί είναι βίαιη αλλά γιατί μεταδίδεται εύκολα και έχει μόνο στόχο τη δημοκρατία.

**********************************************************************************************************************

  • Γράφει ο ΚΩΣΤΗΣ ΛΙΘΙΝΟΣ 

Επέτειος σήμερα των γεγονότων, που συνέβησαν στον χώρο γύρω από το Πολυτεχνείο, το καυτό τριήμερο 14-17 Νοεμβρίου 1973. Κάθε τέτοια μέρα του χρόνου, τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες, παρέχει τη δυνατότητα σε αρκετούς της περισυλλογής και της ψύχραιμης αποτίμησης.

Πολλά έχουν γραφτεί για την πορεία της φοιτητικής εξέγερσης, την κορύφωσή της, των όσων τραγικών επακολούθησαν. Η βιβλιογραφία, χρόνο με τον χρόνο, αυξάνεται. Όλο και νέες μαρτυρίες προστίθενται στις ήδη υπάρχουσες, με αποτέλεσμα να διαφωτίζεται ευκρινέστερα το σκηνικό.

Πολλά απομένουν να γίνουν ακόμα, όμως, ώστε να σχηματίσουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα των εξελίξεων του τριημέρου. Οι περιγραφές μας εξαντλούνται συνήθως στον χώρο της Αθήνας. Κι αυτό είναι φυσικό αφού αποτέλεσε το επίκεντρο της φοιτητικής εξέγερσης. Αντίστοιχες εξεγέρσεις ωστόσο, μικρότερης βέβαια έκτασης, εξελίχθηκαν και σε άλλα Πανεπιστήμια των χώρας. Οι γνώσεις μας για αυτές παραμένουν λιγοστές. Μόνο τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται προσπάθεια για την καταγραφή τους. Έτσι, έχουν δημοσιευτεί αξιόλογα άρθρα για τη μορφή των κινητοποιήσεων, εκείνο ακριβώς το χρονικό διάστημα, στα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων και της Πάτρας.

Ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα, που ουσιαστικά έχει μείνει ανερεύνητο, είναι η συμμετοχή του μαθητικού κόσμου της εποχής στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Κάποιες πληροφορίες διαθέτουμε για την παρουσία μαθητών και των μαθητριών της περιοχής της Αθήνας στις κινητοποιήσεις. Για τις επιπτώσεις όμως που είχε η βίαιη καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης στα Γυμνάσια και στα Λύκεια της χώρας, βρισκόμαστε, ακόμα, κυριολεκτικά στην αρχή.

Πολλοί, ενδεχομένως, θα αναρωτηθούν. Υπήρξαν τέτοιου είδους κινητοποιήσεις; Και, αν ναι, γιατί δεν έχουν γίνει ευρύτερα γνωστές; Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι καταφατική. Όσον αφορά στο δεύτερο, η απάντηση είναι πως οι πρωταγωνιστές της, για λόγους σεμνότητας, δεν θέλησαν να τις προβάλλουν και να επωφεληθούν από τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις.

Μία τέτοια μαθητική αντίδραση εκδηλώθηκε στις Μοίρες. Στη μικρή αυτή κωμόπολη της νότιας Κρήτης, που είχε τότε πληθυσμό 3.000 κατοίκων, διασώθηκε η τιμή της νεολαίας του νησιού.

Ο μαθητικός κόσμος της περιοχής ασφυκτιούσε μέσα στο κλίμα ανελευθερίας που είχε επιβληθεί από το Δικτατορικό Καθεστώς της 21ης Απριλίου. Στη διαιώνισή του, συνέτειναν ορισμένοι καθηγητές και καθηγήτριες του Γυμνασίου της κωμόπολης, που τηρούσαν αντιδραστικές μεθόδους διδασκαλίας. Όσους αντιδρούσαν, τους είχαν επισημάνει. Το γεγονός, δεν εμπόδιζε ορισμένους μαθητές να προβάλλουν τις θέσεις τους.

Μόλις έγινε γνωστή η βίαιη καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης στο Πολυτεχνείο έξι μαθητές του Γυμνασίου αποφάσισαν το πρωί της 18ης Νοεμβρίου πως έπρεπε να κινηθούν. Ήταν, αλφαβητικά, οι: Σήφης Αρμουτάκης (Ε΄ Τάξης), Γιάννης Γαρεφαλάκης (Γ΄ Τάξης), Στέλιος Δριμισκιανάκης (Δ΄ Τάξης), Μανόλης Τζανάκης (Ε΄ Τάξης), Μύρων Τζαρδής (Ε΄ Τάξης), Μανόλης Χουστουλάκης (Ε΄ Τάξης).

Το μεσημέρι της ίδιας μέρας συγκεντρώθηκαν στο σπίτι κάποιου και συγκεκριμενοποίησαν τον τρόπο αντίδρασής τους. Σε φύλλα χαρτιού, που έσκισαν από τα σχολικά τετράδιά τους, έγραψαν με στυλό και μαρκαδόρους διάφορα συνθήματα, όπως: «Μαθηταί Ξεσηκωθείτε», «Συμπαράσταση στα αδέλφια μας», «Δεν περνά ο φασισμός», «Ψωμί, Δημοκρατία Θάνατος ή Ελευθερία», «Δεν σε θέλει ο Λαός πάρ’ τη Δέσποινα και μπρος », «ΕΣΑ ΕΣ ΕΣ Βασανιστές», «Δεν σε θέλει ο Λαός Μαρκεζίνη μασκαρά», «1 1 4», «Λαϊκή Αντίσταση», «Έξω οι Αμερικάνοι», Κάτω η Χούντα», «Λαέ Ξεσηκώσου».

Το ίδιο κιόλας βράδυ αποφάσισαν να δράσουν. Έτσι, σκόρπισαν τις δεκάδες προκηρύξεις τους στο προαύλιο του κεντρικού κτιρίου του Γυμνασίου τους ενώ άλλες τις κόλλησαν σε τριγύρω κορμούς δέντρων. Ακόμα, στους τοίχους του Σχολείου, έγραψαν με μπλε μπογιά τα συνθήματα: «Κάτω η Χούντα», «Κάτω ο Φασισμός», «1 1 4».

Η εικόνα που εμφάνιζε το Γυμνάσιο Μοιρών την επομένη σήμανε συναγερμό για τα αρμόδια όργανα της κρατικής καταστολής. Αμέσως κινητοποιήθηκαν οι αστυνομικές αρχές της κωμόπολης για την ανεύρεση των υπευθύνων. Από το Ηράκλειο, την πρωτεύουσα του νομού, έφθασε Ταγματάρχης της Χωροφυλακής για τον συντονισμό των ανακρίσεων.

Οι ανακρίσεις εντατικοποιήθηκαν από τη Δευτέρα 20 Νοεμβρίου, οπότε επέστρεψαν οι μαθητές και οι μαθήτριες στο Γυμνάσιο για τα μαθήματά τους. Υπήρχαν κάποιες ενδείξεις για τους πρωταγωνιστές της υπόθεσης αλλά χρειάζονταν περισσότερες αποδείξεις. Έτσι, οργανώνεται μια υποχρεωτική εκδρομή σε κοντινό μέρος, προκειμένου τα κρατικά όργανα να ψάξουν με άνεση τις σχολικές τσάντες των υπόπτων, να εντοπίσουν τετράδιά τους και να συγκρίνουν τους γραφικούς χαρακτήρες τους με εκείνους των προκηρύξεων. Στο έργο τους, τους συμπαραστέκονται ορισμένοι καθηγητές και καθηγήτριες, που δεν δίστασαν να υποδείξουν τους «ενόχους».

Σχετικά γρήγορα, ύστερα από αυτό, εντοπίζονται όλα τα μέλη της μαθητικής ομάδας και συλλαμβάνονται. Αρχικά, με αστυνομικό όχημα, οδηγήθηκαν στην Ασφάλεια Ηρακλείου, όπου τους ασκήθηκε βία Στη συνέχεια, μέσω της Σχολής Οπλιτών Χωροφυλακής Ρεθύμνου, μετήχθησαν στη Στρατιωτική Διοίκηση της 5ης Μεραρχίας Κρήτης, που έδρευε στα Χανιά. Εκεί, αφού βασανίστηκαν, κρατήθηκαν ώς την Πέμπτη 23 Νοεμβρίου. Με τη λήξη των ανακρίσεων, σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος τους από τον Στρατιωτικό Επίτροπο και παραπέμφθηκαν στο Διαρκές Στρατοδικείο Κρήτης, προκειμένου να «δικαστούν για απείθεια σε διαταγή στρατιωτικής αρχής κατά συναυτουργία» για πράξεις που είχαν γίνει στις Μοίρες στις 18 Νοεμβρίου 1973 σε Κατάσταση Πολιορκίας (Στρατιωτικός Νόμος).

Στη συνέχεια, όλοι οι μαθητές αφέθηκαν ελεύθεροι, και τις επόμενες μέρες γύρισαν στα μαθήματά τους. Νέες περιπέτειες, όμως, τους περίμεναν στο Σχολείο τους. Με απόφαση του Συλλόγου των Καθηγητών τιμωρήθηκαν με δεκαπέντε μέρες αποβολής από τα μαθήματά τους ο καθένας και με τη μείωση της διαγωγής τους σε «καλή»

Όλο αυτό το χρονικό διάστημα, εξαιτίας της σύλληψης των νεαρών μαθητών, υπήρξαν μεγάλες αντιδράσεις στην περιοχή Μοιρών. Σε αυτές πρωτοστατούσαν οι γονείς των συλληφθέντων, που πίεζαν τις τοπικές αρχές για τον τερματισμό της υπόθεσης.

Στη Συνεδρίαση του Διαρκούς Στρατοδικείου Κρήτης, που πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1974, και οι έξι μαθητές αθωώθηκαν κατά πλειοψηφία (με ψήφους 4 προς 1). Κάποιο ρόλο στην αίσια έκβαση της υπόθεσής τους φαίνεται πως είχε διαδραματίσει ο τότε Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας Τιμόθεος(μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κρήτης).

Οι έξι μαθητές συνέχισαν να αντιμετωπίζουν προβλήματα στο Γυμνάσιό τους από τους καθηγητές και τις καθηγήτριές τους. Σε γιορτή που διοργάνωσαν στο σπίτι ενός, αμέσως μετά την αθώωσή τους, έκριναν σκόπιμο να προσκαλέσουν συμμαθητές και συμμαθήτριές τους. Ο παιδονόμος του Γυμνασίου, που παρακολουθούσε τις κινήσεις τους, μετέφερε στη Διεύθυνση ότι κατά τη διάρκεια της γιορτής ακούστηκαν τραγούδια από δίσκους μουσικής, γεγονός που απαγορευόταν από τον κανονισμό του Σχολείου. Ύστερα από Συνεδρίαση του Συλλόγου Καθηγητών επιβλήθηκε εξαήμερη αποβολή από τα μαθήματα σε πάνω από είκοσι μαθητές και μαθήτριες που συμμετείχαν στο πάρτι.

Έτσι, τερματίστηκε μια υπόθεση, που δημιούργησε μεγάλη αίσθηση στη μικρή κοινωνία της νότιας Κρήτης.

Τα όσα συνέβησαν στο Γυμνάσιο Μοιρών εκείνες τις μέρες, τα γνώριζαν οι κάτοικοι της περιοχής, που αισθάνονταν υπερήφανοι για τη στάση που είχε τηρήσει ένα μικρό τμήμα της κοινωνίας τους. Δεν είχαν γίνει όμως ευρύτερα γνωστά, αφού έτσι έκριναν πως έπρεπε να γίνει οι πρωταγωνιστές της υπόθεσης.

Κάθε μέλος της τότε μαθητικής ομάδας, τα χρόνια που μεσολάβησαν, ακολούθησε τη δική του πορεία. Όλοι τους, σταδιοδρόμησαν με επιτυχία, στους χώρους που επέλεξαν να δραστηριοποιηθούν. Μόλις φέτος, ένας από αυτούς, αποφάσισε πως ήταν πλέον καιρός να αναφερθεί στο γεγονός της 18ης Νοεμβρίου 1973.

Σε ολιγοσέλιδο βιβλίο που εξέδωσε ο Μύρων Τζαρδής, γεωπόνος σήμερα, περιέγραψε αναλυτικά το κλίμα μέσα στο οποίο ζούσε ο τότε μαθητικός κόσμος της νότιας Κρήτης, την πρωτοβουλία που έλαβε η εξαμελής ομάδα μαθητών μόλις έγινε γνωστή η καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου και τις επιπτώσεις της πράξης της. Το βιβλίο του πλαισίωσε με πλούσιο αρχειακό υλικό που συγκέντρωσε ύστερα από σχετική έρευνα που πραγματοποίησε σε Κρατικά Αρχεία. Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, μάλιστα, δημοσίευσε πρόσφατη φωτογραφία της μαθητικής ομάδας.

Η τύχη, ωστόσο, στάθηκε άσχημη για ένα μέλος της ομάδας. Την προηγούμενη εβδομάδα πέθανε ξαφνικά ο Σήφης Αρμουτάκης, συνταξιούχος τραπεζικός υπάλληλος. Έφυγε όμως από τη ζωή ήσυχος καθώς, σε μία κρίσιμη εποχή για τον τόπο του, είχε κάνει το χρέος του.

ΠΗΓΗ


ΠΑΣΚΚΕΔΙ

Πανελλήνιο Σωματείο Καταστημάτων και Καταναλωτών Εστίασης και Διασκέδασης. Εξειδικευμένο portal ενημέρωσης για τον κλάδο της Εστίασης και τους καταναλωτές.


ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ