Πνευματικά δικαιώματα και διαδίκτυο: η μεγάλη διαμάχη του νέου νομοσχεδίου και οι συνέπειες που γεννούν υποψίες

2 Οκτωβρίου, 2018
Πνευματικά δικαιώματα και διαδίκτυο: η μεγάλη διαμάχη του νέου νομοσχεδίου και οι συνέπειες που γεννούν υποψίες
Συγκεκριμένα, οι ευρωβουλευτές με 438 ψήφους υπέρ, έναντι 226 κατά (39 απείχαν), ενέκριναν την πρόταση νόμου της Επιτροπής περί πνευματικών δικαιωμάτων στο ίντερνετ

Πνευματικά δικαιώματα και διαδίκτυο: η μεγάλη διαμάχη του νέου νομοσχεδίου και οι συνέπειες που γεννούν υποψίες

Η δραστική απόφαση (σ.σ. στις 12/9) που πήρε το Ευρωκοινοβούλιο να εγκρίνει τα άρθρα 11 και 13 της νέας αναθεωρημένης ευρωπαϊκής οδηγίας περί προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας (ή πιο σωστά του συγγραφικού δικαιώματος – copyright) στο διαδίκτυο, με στόχο μια πιο δίκαιη αμοιβή των καλλιτεχνών και των δημοσιογράφων των οποίων τα έργα αναπαράγονται στο ίντερνετ, αποτελεί ένα εντελώς νέο κεφάλαιο στη διαμάχη μεταξύ των υπέρμαχων και των αντιπάλων του νομοσχεδίου για τα πνευματικά δικαιώματα, που αναμένεται να αλλάξει τον διαδικτυακό χάρτη.

Συγκεκριμένα, οι ευρωβουλευτές με 438 ψήφους υπέρ, έναντι 226 κατά (39 απείχαν), ενέκριναν την πρόταση νόμου της Επιτροπής περί πνευματικών δικαιωμάτων στο ίντερνετ, αφού όμως προχώρησαν σε τροπολογίες στα επίμαχα άρθρα 11 και 13. Το αρχικό κείμενο που μεταξύ άλλων προέβλεπε τη δημιουργία των «συγγενικών δικαιωμάτων» για τους εκδότες Τύπου είχε απορριφθεί κατά τη διάρκεια ψηφοφορίας στις 5 Ιουλίου.

Ειδικότερα, το άρθρο 11 του νομοσχεδίου υποχρεώνει τους κολοσσούς του διαδικτύου (Amazon, Facebook κ.α.) που δημοσιεύουν δημοσιογραφικό υλικό να αποδίδουν μέρος του κέρδους τους στους νόμιμους ιδιοκτήτες των πληροφοριών αυτών, δηλαδή στους εκδότες. Το άρθρο 13 επιβάλει μέτρα παρακολούθησης περιεχομένου σε πλατφόρμες, όπως το YouTube, για την αποτροπή της παραβίασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Ισχυρή πίεση προκειμένου να περάσει το νομοσχέδιο από την Ευρωβουλή άσκησαν το προηγούμενο διάστημα μεγάλα ονόματα της μουσικής βιομηχανίας, όπως ο Πολ Μακ Κάρτνεϊ, αλλά και τα μεγαλύτερα πρακτορεία ειδήσεων και μέσα ενημέρωσης.

Στον αντίποδα των καλλιτεχνών και των δημοσιογράφων, όμως δεν βρίσκονται μόνον οι κολοσσοί του ίντερνετ, αλλά και μερίδα των πολιτών που εξέφρασαν ανησυχία για ενδεχόμενο περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης μετά από την εφαρμογή των νέων μέτρων.

Εταιρίες vs καλλιτέχες/δημοσιογράφοι

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η προτεινόμενη το 2016 νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων για το Facebook και τη Google, οδήγησε σε μεγάλη διαμάχη που πλέον αναζωπυρώθηκε: από τη μια, οι επικριτές της νομοθεσίας ισχυρίζονται ότι η πρόταση θα «καταστρέψει» το διαδίκτυο και την ελευθερία με την οποία συστήθηκε το ίντερνετ, ενώ από την άλλη, οι υποστηρικτές επιμένουν ότι μόνο έτσι θα μπει ένα φρένο στην ξέφρενη πορεία των πολυεθνικών του χώρου, με μουσικούς και παραγωγούς να πιέζουν την επιτροπή να δώσει ένα τέλος στην εκμετάλλευση του έργου τους από τις τεχνολογικές πλατφόρμες.

Ακόμα, στο ίδιο μοτίβο με τους μουσικούς κινούνται και τα μεγαλύτερα πρακτορεία ειδήσεων της Ευρώπης, κατηγορώντας την Google και το Facebook για «λεηλασία» των ειδήσεων και των εσόδων από διαφημίσεις, με συνέπεια την ίδια την «απειλή για τη δημοκρατία».

Ωστόσο, έντονες είναι και οι αντιδράσεις από το αντίπαλο «στρατόπεδο»: η Wikipedia να κλείσει τις σελίδες της σε ορισμένες χώρες σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον νόμο, που ισχυρίζεται ότι θα αναγκάσει το κλείσιμο της εγκυκλοπαίδειας. Ο Berners-Lee, ανάμεσα στους 70 παράγοντες του διαδικτύου που στρέφονται εναντία στον νόμο, υποστήριξε ότι αυτό το νομοσχέδιο θα μετατρέψει το διαδίκτυο από μια ανοιχτή πλατφόρμα ενημέρωσης, πληροφόρησης και διασκέδασης σε ένα εργαλείο για «αυτοματοποιημένη επιτήρηση και έλεγχο». Ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την ελευθερία έκφρασης, David Kaye, εξέφρασε επίσης ανησυχίες σχετικά με τη «λογοκρισία προδημοσίευσης». 

Τα επίμαχα άρθρα 11 και 13 του νομοσχεδίου

Το επίμαχο άρθρο 11 του νομοσχεδίου απαιτεί από τις εταιρείες του Διαδικτύου να πληρώνουν φόρο (link tax) σε εφημερίδες, περιοδικά και πρακτορεία την δημοσίευση αποσπασμάτων της δουλειάς τους (τίτλοι, εικόνες και πληροφορίες, στις ροές του Facebook και τις Ειδήσεις Google). Παρακάτω, υποψίες κινεί και το περιεχόμενο του άρθρου 13, το οποίο καθιστά πλατφόρμες όπως το YouTube υπεύθυνες για υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα (paid lisences), απαιτώντας να έχουν συμφωνίες με τους κατόχους δικαιωμάτων μουσικής και κινηματογραφικών ταινιών. Το YouTube πληρώνει τις μουσικές εταιρείες 20 φορές λιγότερο από αδειοδοτημένες υπηρεσίες όπως η Spotify, ενώ είναι τόσο κυρίαρχο Μέσο με 1,8 δισ. χρήστες / μήνα.

Ο τρόπος ελέγχου μιας πλατφόρμας όπως το YouTube θα γίνεται με upload filter, το οποίο θα ελέγχει διεξοδικά μέσω ειδικού αλγορίθμου οτιδήποτε ανεβάζουν οι χρήστες στο ίντερνετ, διασφαλίζοντας ότι η εκάστοτε πλατφόρμα δεν εμπίπτει σε παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright infringement). Αν και κανένας δεν θα διαφωνήσει ότι η πνευματική ιδιοκτησία αποτελεί ένα θεμελιώδες δικαίωμα που χρήζει προστασίας ακόμα και στο διαδίκτυο, πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η λογοκρισία ως λύση συνεπάγεται την καταπάτηση πολλών άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων…

Τι λένε οι πολίτες;

Σύμφωνα με δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε σε 8 ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα), το 67% των πολιτών θεωρούν ότι οι αμερικανικοί τεχνολογικοί γίγαντες (Google, Facebook, Amazon κλπ) είναι πιο ισχυροί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το 61% ότι αποτελούν κίνδυνο για τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες.

Οι Έλληνες, μάλιστα, είναι ανάμεσα στους πιο προβληματισμένους για τη δύναμη των τεχνολογικών εταιρειών: εμφανίζουν το πιο υψηλό ποσοστό συμφωνίας στο ότι θα έπρεπε να υιοθετηθεί πιο δίκαιη αμοιβή για τους δημιουργούς (συγγραφείς, μουσικούς κλπ) και το πιο υψηλό ποσοστό υπέρ της αποζημίωσης των μέσων επικοινωνίας όταν χρησιμοποιείται η δημοσιογραφική τους ύλη.

Ευρώπη για τους δημιουργούς

Η δημοσκόπηση έγινε στο πλαίσιο της καμπάνιας «Ευρώπη για τους Δημιουργούς» και δείχνει ότι ένας συντριπτικός αριθμός ερωτηθέντων (87%) υποστηρίζει τη θέσπιση νομοθεσίας για την προστασία των δικαιωμάτων των δημιουργών, καλλιτεχνών, δημοσιογράφων, με το 37% των ερωτηθέντων να τάσσεται έντονα υπέρ (οι Έλληνες είναι θετικοί κατά 92%).

Η ηλεκτρονική δημοσκόπηση από τη Harris Interactive απευθύνθηκε σε 6.600 πολίτες ηλικίας άνω των 18 ετών στις οκτώ χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Πολωνία, Ρουμανία, Τσεχία, Ελλάδα) που διαθέτουν το 60% περίπου των ευρωβουλευτών και παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συζήτηση για την οδηγία για το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η δημοσκόπηση διεξήχθη μεταξύ 24 και 30 Αυγούστου 2018 και στην Ελλάδα έγινε σε δείγμα 800 ατόμων.

Επιπρόσθετες αξιοσημείωτες πληροφορίες που προέκυψαν από τη δημοσκόπηση αναφέρουν ότι το 66% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι πλατφόρμες του Διαδικτύου δεν μοιράζονται δίκαια τα έσοδα με τους δημιουργούς περιεχομένου, με τους Έλληνες ερωτηθέντες (63%) να δηλώνουν έντονα ότι ο σημερινός καταμερισμός εσόδων είναι άδικος. Ακόμα, το 86% των Ελλήνων πιστεύει ότι οι πλατφόρμες θα πρέπει να αμείβουν καλύτερα τις οργανώσεις των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Ποια είναι η καμπάνια

Η «Ευρώπη για τους Δημιουργούς» συγκεντρώνει τους πολίτες, τους δημιουργούς και τις οργανώσεις που τάσσονται υπέρ της Οδηγίας περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας και αντιπροσωπεύει τους ευρωπαίους δημιουργούς και τους κατόχους δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων συγγραφέων, συνθετών, μουσικών, τραγουδιστών, ζωγράφων, γλυπτών, διευθυντών, παραγωγών, δημοσιογράφων, συγγραφέων, επιστημόνων και ακαδημαϊκών, υπεύθυνων για περισσότερες από 12 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που σχετίζονται με τη Δημιουργική Βιομηχανία.

Συμπέρασμα

Από τις πλευρές τους, πλατφόρμες-κολοσσοί του Διαδικτύου όπως Google, Apple, Facebook, Amazon επιμένουν ότι δεν αντιτίθενται στη μεταρρύθμιση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά υποστηρίζουν ότι το σχέδιο θα καταστρέψει την κύρια φιλοσοφία του διαδικτύου: η απόλυτα ελεύθερη έκφραση των ιδεών του χρήστη, σε ένα αμεσο-δημοκρατικό περιβάλλον χωρίς λογοκρισία ή τα στενά όρια που διαθέτει η άμεση εκμετάλλευση ενός έργου πνευματικής ιδιοκτησίας όπως συμβαίνει με την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο. Από την άλλη, κανείς δεν αντιλέγει με τις διεκδικήσεις των δημιουργών, πάνω στο έργο των οποίων στηρίζουν, εξάλλου, την τεράστια επιτυχία τους όλοι οι μεγάλες τεχνολογικές διαδικτυακές πλατφόρμες.

Το ζήτημα, ωστόσο, για να βρεθεί μια δόκιμη λύση είναι αλλού: όπου παίζονται τόσο μεγάλα ποσά και κυρίως, όπου βρίσκεται η δυνατότητα ελέγχου του κοινού, άλλο τόσο έντονη είναι η διαμάχη για την ανάληψη της εξουσίας. Η ενδυνάμωση των εταιριών έρχεται, εν προκειμένω, σε αντιδιαστολή με την ελάττωση της δύναμης των κρατών, τα οποία με αφορμή τα δικαιώματα των καλλιτεχνών προσπαθούν να βάλουν «χέρι» στην πιο σύγχρονη μορφή ελεύθερης διακίνησης πληροφοριών, ιδεών και απόψεων όπως είναι το διαδίκτυο. Ενδεχόμενος περιορισμός όλων αυτών, δεν μπορεί κανείς να φανταστεί σε ποιους ακόμα περιορισμούς μπορεί να οδηγήσει αλυσιδωτά, ανατρέποντας δεδομένα πολύ πιο βασικά από την απλή δωρεάν απόλαυση μιας μουσικής. Μένει να φανούν οι πραγματικές προθέσεις από τη λύση που θα δοθεί: θα προφυλάσσει τα πνευματικά δικαιώματα, προστατεύοντας τις ελευθερίες του χρήστη; Ή θα μετατρέψει το διαδίκτυο σε μια ελεγχόμενη και περιορισμένη κοινότητα;     

του Αντώνη Καραμπουρνιώτη

Εγγραφή Μέλους ΔΩΡΕΑΝ – Κατάστημα Εστίασης/Διασκέδασης

Αγαπητέ επισκέπτη σε προσκαλούμε να εγγραφείς ως μέλος του ΠΑΣΚΕΔΙ. Μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Τα 35.000 μέλη μας το ξέρουν. Γίνε κι εσύ μέλος!

Αν είσαι ήδη μέλος επέλεξε: Σύνδεση

Αν δεν είσαι μέλος μπορείς να εγγραφείς ΔΩΡΕΑΝ τώρα: Εγγραφή

Έχοντας την ιδιότητα του καταστηματάρχη υγειονομικού ενδιαφέροντος μπορείς να εγγραφείς ως μέλος του ΠΑΣΚΕΔΙ εντελώς ΔΩΡΕΑΝ

Αναλυτικότερα τα προνόμια των μελών εδώ.

Θέλεις να μαθαίνεις πρώτος όλα τα νέα πάνω στην εστίαση, τον κλάδο της φιλοξενίας και τον τουρισμό; Θέλεις να ξέρεις όλα τα νέα που θα απογειώσουν την επιχείρησή σου;

Ακολούθησε τώρα το ΠΑΣΚΚΕΔΙ στα social media και μείνει διαρκώς online!

Κάντε like στο Facebook, ή follow σε Instagram & twitter!


ΠΑΣΚΚΕΔΙ

Πανελλήνιο Σωματείο Καταστημάτων και Καταναλωτών Εστίασης και Διασκέδασης. Εξειδικευμένο portal ενημέρωσης για τον κλάδο της Εστίασης και τους καταναλωτές.


ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ