Δύο είναι τα κρίσιμα ερωτήματα που απασχολούν την ελληνική κυβέρνηση και διπλωματία ένα 24ωρο πριν από την επίσημη έναρξη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη: Το εάν ο Ταγίπ Ερντογάν θα ανεβάσει επίπεδο στην στρατηγική του αναθεωρητισμού βάζοντας στο τραπέζι της συμμαχίας ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου κι εάν θα υπάρξει κατ’ιδίαν συνάντηση του Τούρκου προέδρου με τον αμερικανικό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν στο περιθώριο της συνόδου.

Ως προς το πρώτο, τα μηνύματα θερμής ρητορικής που στέλνει η Αγκυρα τις τελευταίες μέρες, δεν δίνουν απαραιτήτως και το πραγματικό στίγμα των προθέσεων Ερντογάν. Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος απέφυγε χθες να αναφερθεί στο ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, γύρω από το οποίο η Αγκυρα χτίζει σταθερά το αφήγημα της «παραβατικής Ελλάδας». Επέλεξε όμως να διακηρύξει ότι «η Τουρκία δεν θα διστάσει να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο» και να τονίσει την απόφασή του οι έρευνες «με τα τέσσερα γεωτρύπανα και τα δύο σεισμογραφικά» να συνεχιστούν χωρίς διακοπή.

Φρόντισε επίσης να υπενθυμίσει την επιτυχία της τουρκικής άσκησης «Εφεσσος 2022» – μια υπενθύμιση, που ήταν έμμεση αναφορά στις τουρκικές διεκδικήσεις, καθώς η εν λόγω άσκηση περιλάμβανε και επιχειρήσεις απόβασης σε νησιά. Τα υπόλοιπα ανέλαβε να τα πει ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν, επαναφέροντας τον ισχυρισμό ότι η Ελλάδα παραβιάζει τη συνθήκη της Λωζάνης και τη συμφωνία των Παρισίων με την στρατιωτικοποίηση των νησιών.

«Η στρατιωτικοποίηση είναι ενάντια στη Συμφωνία της Λωζάνης του 1923 και στη Συμφωνία του Παρισιού κι ότι αυτό είναι λάθος της Ελλάδας. Γίνονται παραβιάσεις που έχουμε θέσει υπόψη του ΝΑΤΟ. Εκείνοι λένε για παραβίαση του εναέριου χώρου, έτσι δεν είναι; Κι εμείς θέτουμε θέμα παραβιάσεων», δήλωσε ο Καλίν.

Στο Μαξίμου και στο υπουργείο Εξωτερικών η ρητορική αυτή συνδέεται μεν με την επικείμενη έναρξη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, εκτιμάται όμως ότι ο τούρκος πρόεδρος παίζει πρωτίστως το παιχνίδι της πίεσης και των διαπραγματευτικών μηνυμάτων προς την Δύση. Πίσω από αυτή την διαπίστωση ωστόσο υπάρχει αγωνία για το εάν ο Ταγίπ Ερντογάν θα ανοίξει την ατζέντα της αποστρατιωτικοποίησης και στη Μαδρίτη.

Οι πληροφορίες δείχνουν ότι υπάρχει έντονο παρασκήνιο και δυτικές παρεμβάσεις και πιέσεις τόσο προς την Αθήνα, όσο και προς την Αγκυρα να αποφευχθεί η ένταση για να μη διαταραχθεί η συνοχή του ΝΑΤΟ σε μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις του ουκρανικού πολέμου. Οι ίδιες πληροφορίες λένε ότι υπάρχει συντονισμένη πίεση από ΗΠΑ, Βρετανία και Γερμανία προς την ελληνική πλευρά να μην ανοίξει πρώτη θέμα ελληνοτουρκικών στη σύνοδο, ενώ δίνονται παράλληλες υποσχέσεις για συγκράτηση και της τουρκικής πλευράς.

Ενώπιον αυτής της πίεσης η έως τώρα γραμμή του Μαξίμου είναι πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πάει στη σύνοδο «με το βλέμμα στο μέλλον της συμμαχίας» και όχι «για να ζητήσει από τους συμμάχους την τιμωρία της Τουρκίας». Εάν όμως τεθεί ζήτημα ελληνικής παραβατικότητας από την Αγκυρα, ο πρωθυπουργός «θα απαντήσει τεκμηριωμένα». Κοινώς, η Αθήνα φέρεται να δεσμεύεται ότι δεν θα ανοίξει πρώτη ελληνοτουρκικό ζήτημα, αλλά θα απαντήσει εάν προκληθεί.

Εδώ, διπλωματικές πηγές επισημαίνουν πως έχει σημασία το εάν τελικά ο Τούρκος πρόεδρος θα συναντηθεί στη Μαδρίτη με τον Τζο Μπάιντεν, όπως αναφέρουν κάποιες πληροφορίες του τελευταίου 24ώρου εκπορευόμενες κυρίως από την Αγκυρα.

Μια τέτοια συνάντηση μπορεί να λειτουργήσει αμφίσημα κατά τις ίδιες πηγές: Η μία εκδοχή είναι να δώσει στον Ταγίπ Ερντογάν «τη φωτογραφία που θέλει για να επιδείξει τη διεθνή του αναβάθμιση στο εσωτερικό της Τουρκίας» και να τον διευκολύνει να εγκαταλείψει, υπό την πίεση των δυτικών συμμάχων, την επιθετική τακτική έναντι της Ελλάδας.

Η δεύτερη εκδοχή είναι μια συνάντηση με τον αμερικανό πρόεδρο, εάν δεν συνοδεύεται από τουρκικές δεσμεύσεις αποκλιμάκωσης, να λειτουργήσει ως σήμα νομιμοποίησης της τουρκικής αναθεωρητικής ρητορικής – κι αυτή είναι μια εκδοχή που δεν θέλουν ούτε να την σκέφτονται στο Μαξίμου.

ΠΗΓΗ