Έχουν περάσει σχεδόν δύο μήνες από την γνωστοποίηση της παρακολούθησης του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη μέσω του πανίσχυρου λογισμικού Predator και κάτι λιγότερο από την αποκάλυψη ότι και η ΕΥΠ σε πρότερο χρόνο παρακολουθούσε νόμιμα τον ίδιο δημοσιογράφο. Αναλύσεις ειδικών, δηλώσεις της κυβέρνησης που ελέγχονται για την εγκυρότητά τους, πλέγματα εταιριών και προσώπων που συνδέουν την κυβέρνηση με την εταιρία εμπορίας του Predator.

Κι όλα αυτά ενώ έχει αποδειχθεί ότι ο Κουκάκης δεν ήταν ο μοναδικός δημοσιογράφος που παρακολουθούνταν σε ελληνικό έδαφος. Καθώς ο όγκος της πληροφορίας είναι πλέον μεγάλος, επιχειρούμε εδώ να βάλουμε τα σημαντικότερα κομμάτια της ιστορίας σε χρονολογική σειρά. Όποια πληροφορία έχει διαψευστεί από την κυβέρνηση ή από κάποιον τρίτο αποδίδεται στους δημοσιογράφους που την δημοσίευσαν.

Ποιός είναι ο Θανάσης Κουκάκης

Ο Θανάσης Κουκάκης είναι ερευνητής δημοσιογράφος με ειδίκευση στα οικονομικά. Εργάζεται  στο CNN Greece, ενώ ρεπορτάζ του έχουν δημοσιευτεί και σε άλλα ελληνικά και διεθνή μίντια, όπως το αμερικανικό CNBC, οι Financial Times και το insidestory.

Θέματα που ερευνούσε ο Κουκάκης τα τελευταία χρόνια είναι η δικαστική εξέλιξη των δανείων της Τράπεζας Πειραιώς στον όμιλο Λογοθέτη, υποθέσεις πλαστών και εικονικών τιμολογίων και υποθέσεις δαπανών των υπουργείων Μετανάστευσης και Ασύλου που χαρακτηρίστηκαν απόρρητες.

1 Ιουνίου – 12 Αυγούστου 2020: Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) παρακολουθεί κατόπιν σχετικής έγκρισης του αρμόδιου εισαγγελέα τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις του Θανάση Κουκάκη. Εκείνος το επιβεβαιώνει πολύ αργότερα και όχι με επίσημο τρόπο.

12 Αυγούστου 2020: Έχοντας βάσιμες υποψίες ότι το κινητό του τηλέφωνο παρακολουθείται, ο Θανάσης Κουκάκης απευθύνει ερώτημα στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) της Ελλάδας προκειμένου να μάθει με επίσημο τρόπο τί συμβαίνει. Δεν λαμβάνει απάντηση παρά στις 29 Ιουλίου 2021.

31 Μαρτίου 2021: Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ψηφίζει τροπολογία, στηριζόμενη και από το ΚΙΝΑΛ με την οποία στερείται από την Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) η δυνατότητα να γνωστοποιεί στους πολίτες την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών τους από την ΕΥΠ, αν ο λόγος της παρακολούθησής τους αφορά την εθνική ασφάλεια. Η τροπολογία είχε μάλιστα αναδρομική ισχύ. Με το περιεχόμενό της διαφώνησαν δημόσια ο πρόεδρος και μέλη της ΑΔΑΕ.

12 Ιουλίου – 24 Σεπτεμβρίου 2021: Το τηλέφωνο του Θανάση Κουκάκη, τουλάχιστον για αυτό το διάστημα, είναι «χακαρισμένο» από το πανίσχυρο και ιδιαίτερα ακριβό λογισμικό κατασκοπίας Predator, όπως πιστοποίησε στον Κουκάκη τον Μάρτιο του 22 το ινστιτούτο Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο.

29 Ιουλίου 2021: Σχεδόν ένα χρόνο μετά το αίτημα του Κουκάκη και ενώ έχει μεσολαβήσει η αλλαγή του νόμου – και ενώ το «χακάρισμα» του κινητού του από το Predator είναι σε εξέλιξη αλλά αυτό ενδέχεται να μην σχετίζεται με το ελληνικό Κράτος – η ΑΔΑΕ του απαντά ότι «δεν διαπιστώθηκε κάποιο γεγονός που να συνιστά παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας».

14 Νοεμβρίου 2021: Η Εφημερίδα των Συντακτών δημοσιεύει ρεπορτάζ στο οποίο προκύπτει ότι από τον Ιούλιο του 2020 ζητήθηκε από τη διοίκηση της ΕΥΠ να παρακολουθεί αθρόα αφενός τους συμμετέχοντες σε εκδηλώσεις με περιεχόμενο την αμφισβήτηση των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αφετέρου ανθρώπους που εργάζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πάνω στο προσφυγικό. Από την περιγραφή μιας ιδιαίτερης περίπτωσης, ο δημοσιογράφος Σταύρος Μαλιχούδης, μέλος του Reporters United, αναγνωρίζει τον εαυτό του ως έναν από τους παρακολουθούμενους.

11 Απριλίου 2022: Στον ιστότοπο ερευνητικής δημοσιογραφίας insidestory δημοσιεύεται ρεπορτάζ των Τάσου Τέλλογλου και Ελίζας Τριανταφύλλου το οποίο αφορά στην επιβεβαίωση που λαμβάνει ο Κουκάκης από το Citizen Lab ότι το κινητό του τηλέφωνο είχε «χακαριστεί» από το Predator, τουλάχιστον κατά το διάστημα 12 Ιουλίου με 24 Σεπτεμβρίου 2021.

Στο ίδιο ρεπορτάζ φιλοξενείται δήλωση του Μπιλ Μάρζακ, ανώτερου ερευνητή στο Citizen Lab, ο οποίος αφήνει μικρό περιθώριο η ελληνική κυβέρνηση να μην σχετίζεται με την παρακολούθηση του Κουκάκη μέσω του Predator. Την ίδια ημέρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου δηλώνει σίγουρος ότι πρόκειται για υποκλοπή επικοινωνιών από ιδιώτη: «Προφανώς και δεν νοείται σε μία χώρα σαν την Ελλάδα, σε ένα κράτος Δικαίου οποιοσδήποτε ιδιώτης μπορεί να παρακολουθεί κάποιον άλλον ιδιώτη», είχε πει τότε.

14 Απριλίου 2022: Οι Τέλλογλου και Τριανταφύλλου επανέρχονται με νέο ρεπορτάζ στο insidestory στο οποίο επικαλούνται πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Interllexa, εταιρία που εμπορεύεται το Predator με γραφεία και στην Ελλάδα, «πρέπει να ενημερώνει την ελληνική κυβέρνηση για τα συμβόλαια που συνάπτει για την πώληση λογισμικού υποκλοπών στους πελάτες της, που βρίσκονται σε διάφορες χώρες του κόσμου».

15 Απριλίου 2022: Οι δημοσιογράφοι Νικόλας Λεοντόπουλος και Θοδωρής Χονδρόγιαννος από την σύμπραξη δημοσιογράφων Reporters United αποκαλύπτουν πως από έγγραφα που έχουν στη διάθεσή τους προκύπτει πως η ΕΥΠ είχε ζητήσει την άρση του τηλεφωνικού του Θανάση Κουκάκη για δύο μήνες, από την 1η Ιουνίου 2020. Στις 13 Ιουλίου η ΕΥΠ ζήτησε παράταση μέχρι την 1η Οκτωβρίου αλλά στις 12 Αυγούστου, την ημέρα δηλαδή που ο Κουκάκης έκανε το αίτημα στην ΑΔΑΕ, ζήτησε αιφνίδια τον τερματισμό της άρσης του απορρήτου.

18 Απριλίου 2022: Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου δεν διέψευσε την παρακολούθηση του Κουκάκη από την ΕΥΠ αλλά είπε πως θα ήταν εξαιρετικά προβληματικό εάν η κυβέρνηση γνώριζε ποιός παρακολουθείται από την ΕΥΠ. Υπενθυμίζεται πως η ΕΥΠ από το 2019 υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό της Ελλάδας. Εϊπε ακόμη ότι η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) έχει ξεκινήσει αυτεπάγγελτα διαδικασία έρευνας επί του θέματος.

Αρνήθηκε ωστόσο κάθε ανάμειξη της κυβέρνησης με το Predator: «… είναι ξεκάθαρο ότι οι ελληνικές αρχές δεν χρησιμοποιούν τέτοιου είδους λογισμικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν καμία συναλλαγή με κάποια εταιρεία που κατασκευάζει ή προμηθεύεται τέτοιου είδους λογισμικά», είπε.

Την ίδια ημέρα η Εισαγγελέας Πρωτοδικών διέταξε διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για την υπόθεση τηλεφωνικής παρακολούθησης του Θανάση Κουκάκη. Ο ίδιος είπε στο tvxs.gr ότι έλαβε κλήση για να καταθέσει στους αρμόδιους δικαστικούς λειτουργούς ένα μήνα αργότερα. Τελικά κατέθεσε στις 24 Μαΐου.

21 Απριλίου 2022: Οι Λεοντόπουλος και Χονδρόγιαννος επανέρχονται με νέο ρεπορτάζ στο Reporters United στο οποίο επισημαίνουν αφενός πως η ΕΑΔ είναι αναρμόδια για θέματα απορρήτου στις επικοινωνίες, αφετέρου πως η αυτεπάγγελτη έρευνά της που ανακοίνωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν είχε επικοινωνηθεί από την ίδια, ούτε στον ιστότοπό της ούτε στα κοινωνικά δίκτυα.

Οι δημοσιογράφοι επίσης θέτουν το ερώτημα, πώς αφού η κυβέρνηση γνωρίζει τουλάχιστον επί 10 ημέρες πως κάποιος σε ελληνικό έδαφος έκανε χρήση του Predator, γιατί οι Αρχές δεν έχουν προχωρήσει σε επιτόπιο έλεγχο των γραφείων της εταιρίας που το εμπορεύεται, της Interllexa, που βρίσκονται στο Ελληνικό, στα νότια προάστια της Αθήνας;

9 Μαΐου 2022: Οι Τέλλογλου και Τριανταφύλλου αποκαλύπτουν στο insidestory πως η ελληνική κυβέρνηση απέκτησε το 2020 λογισμικό παρακολούθησης υψηλής τεχνολογίας από την ιταλική RCS  έναντι 6,2 εκατ. ευρώ.

20 Μαΐου 2022: Με ανακοίνωση προς τους χρήστες συσκευών Android, η Google θεωρεί «με υψηλό επίπεδο βεβαιότητας» ότι σε κάποιες χώρες μεταξύ των οποίων η Ελλάδα έχουν την έδρα τους «παράγοντες με κυβερνητική υποστήριξη» που έχουν αγοράσει τις εφαρμογές του Predator.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου επανέλαβε ότι «οι ελληνικές υπηρεσίες ασφαλείας, ούτε έχουν αγοράσει, ούτε χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο λογισμικό παρακολούθησης». Άφησε μάλιστα να εννοηθεί πως η Google λανθάνει. Τις επόμενες ημέρες η Google άλλαξε τη διατύπωσή της λέγοντας ότι «πιθανόν κυβερνητικά υποστηριζόμενοι φορείς που αγοράζουν αυτά τα exploits να δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα (και τις άλλες χώρες)».

25 Μαΐου 2022: Οι δημοσιογράφοι του insidestory αναλύουν την δραστηριότητα της Krikel, μιας εταιρίας που ξεκίνησε να αναλαμβάνει προμήθειες της Αστυνομίας το 2020 και πώς αυτή συνδέεται με την Interllexa, την εταιρία δηλαδή που εμπορεύεται το Predator. Οι Τέλλογλου και Τριανταφύλλου γράφουν πως «καταλήγουμε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η κύρια σύμβαση/συμβάσεις που έχει υπογράψει η KRIKEL από το 2020 έως σήμερα με το Ελληνικό Δημόσιο και στις οποίες βασίζει τον τζίρο της, δεν έχουν αναρτηθεί διότι εμπίπτουν στις απόρρητες προμήθειες».

28 Μαΐου 2022: Ο Θανάσης Κουκάκης και ο δικηγόρος του Ζαχαρίας Κεσσές δηλώνουν στο tvxs.gr πως εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το οποίο έχει εκδώσει στο παρελθόν θετικές για τους προσφεύγοντες αποφάσεις σε παρόμοιες υποθέσεις.

3 Ιουνίου 2022: Οι Λεοντόπουλος και Χονδρόγιαννος δημοσιεύουν στο Reporters United και την Εφημερίδα των Συντακτών ένα πλέγμα συναλλαγών που έχει στη μία μεριά τον Γενικό Γραμματέα του Πρωθυπουργού και ανιψιό του Κυριάκου Μητσοτάκη, Γρηγόρη Δημητριάδη και στην άλλη την Interllexa, την εταιρία που εμπορεύεται το πανίσχυρο λογισμικό υποκλοπών Predator, με το οποίο ‘χακαρίστηκε’ το κινητό του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη.

Ο κ. Δημητριάδης δεν διέψευσε καμία από τις δικές του συναλλαγές όμως χαρακτήρισε το σκεπτικό του ρεπορτάζ «συρραφή ισχυρισμών και σεναρίων».

5 Ιουνίου 2022: Οι Λεοντόπουλος και Χονδρόγιαννος δηλώνουν στο tvxs.gr ότι κατόπιν όλων αυτών των αποκαλύψεων, η κυβέρνηση δεν μπορεί μόνο να αρνείται σε επίπεδο λόγου αλλά οφείλει να αποδείξει ότι δεν χρησιμοποιεί το Predator.

ΠΗΓΗ