Ο «λευκός κύκνος» της Μαλαματίνας

5 Ιουνίου, 2021
cemalamatina2
Η άνοδος, η πτώση και η επόμενη ημέρα της υπεραιωνόβιας οινοποιίας, που αλλάζει χέρια. Τα βασικά σημεία του σχεδίου εξυγίανσης και όσα οδήγησαν μέχρι εδώ: οι ενδοοικογενειακές διαμάχες, οι άστοχες επιχειρηματικές κινήσεις, η πλούσια ζωή και τα χαμένα 10 εκατ. ευρώ.

Το 2007, έναν χρόνο πριν καταρρεύσει η Lehman Brothers και μαζί της η παγκόσμια οικονομία, ο στοχαστής Νασίμ Νίκολας Τάλεμπ διατυπώνει στο βιβλίο The Black Swan: The Impact of the Highly ImprobableThe Black Swan: The Impact of the Highly Improbable τη θεωρία του «μαύρου κύκνου». O ελληνορθόδοξος Λεβαντίνος Νεοϋορκέζος υποστηρίζει ότι, επειδή ορισμένα γεγονότα είναι αδύνατο να προβλεφθούν λόγω της ακραίας σπανιότητάς τους, αλλά έχουν καταστροφικές συνέπειες, είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να υποθέτουν πάντα ότι ένα συμβάν «μαύρου κύκνου» είναι μια πιθανότητα, και να προσπαθούν να προετοιμαστούν ανάλογα.

Κάτι που δεν μπορούμε να ισχυριστούμε για την περίπτωση της οινοποιίας Μαλαματίνα, την οποία θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε με «λευκό κύκνο». Γιατί η κατάρρευση της δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αίθρια, το αντίθετο μάλλον: ήταν μια φυσική και προβλέψιμη εξέλιξη σε μια σειρά ατυχών (;) γεγονότων. Η ειρωνεία είναι ότι το 2007, που ο Τάλεμπ διατύπωνε τη θεωρία του, η οινοποιία Μαλαματίνα πετύχαινε τον υψηλότερο τζίρο στην ιστορία της, που άγγιζε τα 29,2 εκατ. ευρώ.

Τι ακριβώς είναι η ρετσίνα;
Η παραγωγή ρετσίνας γίνεται από την αρχαιότητα ακόμα, όταν η προσθήκη ρητίνης αποσκοπούσε στην καλύτερη συντήρηση του κρασιού. Αυτό γινόταν με τη σφράγιση των αμφορέων με ρετσίνι από πεύκα. Πριν από την εφεύρεση των στεγανών μπουκαλιών γυαλιού, το οξυγόνο αλλοίωνε τα κρασιά πολύ γρήγορα. Για να στεγανοποιήσουν το στόμιο των αμφορέων, οι αρχαίοι εφηύραν τη χρήση της ρετσίνας, η οποία συγχρόνως εμπλούτιζε με την πάροδο του χρόνου το κρασί με το χαρακτηριστικό της άρωμα. Αργότερα εφευρέθηκε και η πρακτική της προσθήκης της ρετσίνας στον μούστο για τον αρωματισμό του κρασιού και την καλύτερη συντήρησή του.

 

Το ρετσίνι δίνει μία χαρακτηριστική ιδιάζουσα γεύση στο κρασί και προσφέρει μια σχετικά μικρή προστασία από τις οξειδώσεις, λόγω του σχηματισμού στην ελεύθερη επιφάνεια του κρασιού ενός μικρού στρώματος τερεβινθελαίου.

Η ρετσίνα παρασκευάζεται όπως ακριβώς ένα λευκό ξηρό κρασί κοινής κατανάλωσης, με μόνη διαφορά την προσθήκη του ρετσινιού, κατά την διάρκεια του «βρασίματος» του μούστου. Οι ποικιλίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή της είναι κυρίως το Σαββατιανό και πολύ λιγότερο ο Ροδίτης.

Το ρετσίνι προέρχεται από το κοινό πεύκο που επιστημονικά ονομάζεται Χαλέπιος Πεύκη (Pinus halepensis).

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία το ρετσίνι που προστίθεται δεν πρέπει να ξεπερνά το 1 κιλό/100κιλά μούστου. Στην πράξη, συνήθως χρησιμοποιούνται πολύ μικρότερες ποσότητες.

Η ρετσίνα αναγνωρίστηκε από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα σαν αποκλειστικά ελληνικό προϊόν και χαρακτηρίζεται σαν «οίνος ονομασίας κατά παράδοση».

Πηγή: retsini.comΡετσίνι – η πρώτη ύλη για κάθε οινοποιό

Από την Τένεδο στις ενδοοικογενειακές διαμάχες
Ο Ευστράτιος Μαλαματίνας από την Τένεδο

Ας πιάσουμε όμως το νήμα από την αρχή και την Τένεδο, όπου το μακρινό 1856 ο Ευστράτιος Μαλαματίνας ξεκινά την οινοποίηση λευκών σταφυλιών και το 1860, ξεκινά τη διανομή της ρετσίνας με το καράβι Μυρσίνη στα κοντινά λιμάνια. Τα θεμέλια όμως της δημιουργίας του σημερινού επιχειρηματικού οικοδομήματος τα βάζει το 1895 ο γιος του, Κωνσταντίνος Μαλαματίνας, ο οποίος δημιουργεί το πρώτο οινοποιείο στην Αλεξανδρούπολη, με την επωνυμία «Τένεδος». Το 1922 ξεκινά την παραγωγή της Ρετσίνας Μαλαματίνα και το 1934 δημιουργεί νέο οινοποιείο στον Φάρο, αξιοποιώντας την τοπική παραγωγή σταφυλιών της ποικιλίας Σαββατιανό.

Σταθμός για τη μετέπειτα πορεία της εταιρείας αποτελεί το 1950, όταν τα ηνία της αναλαμβάνει ο Ευάγγελος Μαλαματίνας, ο οποίος προχωρά στην εμφιάλωση της ρετσίνας σε μπουκάλι τύπου «φούσκα». Μεταφέρει τις εγκαταστάσεις εμφιάλωσης στο Καλοχώρι της Θεσσαλονίκης (1981) και δημιουργεί νέο οινοποιείο στη Ριτσώνα της Εύβοιας.

Όταν το 1989 αποβιώνει ο Ευάγγελος Μαλαματίνας, η σκυτάλη περνά στους φυσικούς διαδόχους του, τα αδέλφια Κωνσταντίνο και Μυρτώ Μαλαματίνα, που συνεχίζουν την ανάπτυξη της εταιρείας καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90. Ενισχύουν το οινοποιείο του Φάρου, αυξάνουν τη χωρητικότητα του οινοποιείου της Ριτσώνας, επενδύουν στο εμφιαλωτήριο του Καλοχωρίου και εγκαθιστούν το 2003 νέο οινοποιείο στην Ασωπία.

Αυτή είναι και η τελευταία κοινή τους παρουσία στην οινοποιία, αφού στο τέλος του 2003 η ρήξη στις σχέσεις των δύο αδελφών αποτυπώνεται και σε αλλαγές στη μετοχική σύνθεση της εταιρείας. Λίγα εικοσιτετράωρα προτού εκπνεύσει το 2003, η Μυρτώ Μαλαματίνα πουλά το 38,9% της οινοποιίας στην εταιρεία εμπορίας τροφίμων ΕΛΓΕΚΑ ΕΛΓΕΚΑ, έναντι 6,697 εκατ. ευρώ. Το ποσοστό αυτό επαναγοράζει δύο χρόνια αργότερα η «Κ. Μαλαματίνας ΑΕΒΕ Εμφιαλώσεως» –εταιρεία η οποία χρησιμοποιήθηκε ως όχημα για να ελέγξει την πλειοψηφία του ομίλου– καταβάλλοντας το ποσό των 10 εκατ. ευρώ, δηλαδή 1,5 φορά πάνω από την τιμή πώλησής του στην ΕΛΓΕΚΑ. Η κόντρα όμως μεταξύ των δύο αδελφών δεν σταματά εκεί. Το 2006 η Μυρτώ Μαλαματίνα κυκλοφορεί την ρετσίνα «Μυρτώ Μαλαματίνα», με το εγχείρημα, όμως, να ναυαγεί, ενώ η ίδια χάνει τη ζωή της σε πολύ νεαρή ηλικία.

Ο πόλεμος των Ρόουζ και τα χαμένα 10 εκατ. ευρώ

Αυτή η ρήξη είναι μόνο η αρχή και αποτέλεσε, για κάποιους, τον ασκό του Αιόλου για την ακόμη μεγαλύτερη ρήξη που ξέσπασε μια δεκαετία αργότερα, μεταξύ του ζεύγους Μαλαματίνα. Εκείνη η πρώτη ρήξη και οι μετοχικές αλλαγές που τη συνόδευσαν έφεραν στο προσκήνιο την τότε σύζυγο του Κωνσταντίνου Μαλαματίνα, Αικατερίνη Μαλαματίνα το γένος Παρμενίωνος Τιάλιου.

Ο Κωνσταντίνος και η Αικατερίνη Μαλαματίνα (δεξιά) με τον πρώην νομάρχη Θεσσαλονίκης-περιφερειάρχη Κ. Μακεδονίας, Παναγιώτη Ψωμιάδη, σε παλαιότερη φωτογραφία.

Το διάστημα της «εισόδου» της Αικατερίνης Μαλαματίνας στις εταιρείες της οικογένειας, μεταξύ 2002-2005, οι σχέσεις του ζεύγους ήταν ακόμα καλές. Η κατρακύλα ξεκίνησε αργότερα. Για κάποια περίοδο, η κολομβιανής καταγωγής Αικατερίνη έλεγξε την «Κ. Μαλαματίνας ΑΕΒΕ» και έθεσε εκτός διοίκησης τον πρώην σύζυγό της. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε το πρώην ζεύγος στα δικαστήρια και στον Άρειο Πάγο.

Η κόντρα τους είδε το φως της δημοσιότητας το 2014, με την άσκηση αγωγής του Κωνσταντίνου Μαλαματίνα κατά της –τότε– εν διαστάσει συζύγου του. Το 2016 το Εφετείο Θεσσαλονίκης τάχθηκε με απόφασή του υπέρ του Κωνσταντίνου Μαλαματίνα, ενώ η σύζυγός του προσέφυγε στον Άρειο Πάγο, ο οποίος τον Ιούλιο του 2018 απέρριψε την ασκηθείσα αίτηση αναιρέσεως.

Σήμερα ο Κωνσταντίνος Μαλαματίνας ελέγχει το 41,6% της «Ε. Μαλαματίνας & Υιός ΑΕΒΕ» (αυτή είναι η εταιρεία που υπέβαλε την αίτηση για το άνοιγμα της διαδικασίας εξυγίανσης και της επικύρωσης της Συμφωνίας Εξυγίανσης σύμφωνα με τα οριζόμενα στον ν. 3588/2007ΦΕΚ Α’/153/10-07-2007) και το 36,6% της «Κ. Μαλαματίνας ΑΕΒΕ». Η Αικατερίνη Μαλαματίνα είναι κάτοχος του 19,5% της «Ε. Μαλαματίνας & Υιός ΑΕΒΕ» και του 40,7% της «Κ. Μαλαματίνας ΑΕΒΕ». Η «Κ. Μαλαματίνας ΑΕΒΕ» με τη σειρά της ελέγχει το 38,9% της «Ε. Μαλαματίνας & Υιός ΑΕΒΕ», η οποία κατέχει το 22,7% της «Κ. Μαλαματίνας».

Η οικονομική αφαίμαξη της οινοποιίας

Η πολύχρονη μετοχική αντιδικία, τα λεφτά που κάηκαν σε άστοχες επιχειρηματικές κινήσεις, η πλούσια ζωή με σοφέρ, ιδιωτικό αεροπλάνο, σκάφος, σπίτια σε Λονδίνο, Μύκονο, Πανόραμα Θεσσαλονίκης και στην παλιά παραλιακή με θέα τον Θερμαϊκό, και τα εκατομμύρια που χάθηκαν από τα ταμεία της εταιρείας είχαν ως αποτέλεσμα την οικονομική αφαίμαξη της οινοποιίας.

 

Πηγές με γνώση αναφέρουν στο inside story πως οι απαιτήσεις της εταιρείας από συνδεδεμένα μέρη, όπως αποτυπώνονται στην αίτηση για εξυγίανση, ανέρχονται σε 10,6 εκατ. ευρώ. Οι εν λόγω απαιτήσεις αφορούν κυρίως αναλήψεις από το ταμείο της εταιρείας καθώς και μεταφορές χρημάτων από τους τραπεζικούς λογαριασμούς της σε πρώην μέλη του διοικητικού συμβούλιου και σε υπαλλήλους, για τις οποίες δεν υπάρχουν παραστατικά που να τις αιτιολογούν και ανέρχονται σε συνολικό ύψος 7,4 εκατ. ευρώ. H διοίκηση έχει καταθέσει αγωγή κατά της μετόχου, κ. Αικατερίνης Τιάλιου, με την οποία ζητά μέρος του προαναφερθέντος ποσού. Η τελεσίδικη δικαστική απόφαση εκκρεμεί. Επίσης υπάρχει απαίτηση ύψους 3,1 εκατ. ευρώ από την «Κ. Μαλαματίνας ΑΕΒΕ», συνδεδεμένη εταιρεία, η οποία δεν ασκεί εμπορική δραστηριότητα και επιβαρύνεται με τραπεζικό δανεισμό ύψους 10,4 εκατ. ευρώ, τον οποίο διαχρονικά εξυπηρετεί μέσω χρηματικών καταβολών και ενισχύσεων από την εταιρεία.

Σε ό,τι αφορά τις άστοχες και κοστοβόρες επενδύσεις οι οποίες δεν απέδωσαν καρπούς, ανάμεσά τους ήταν η σύσταση της εταιρείας «Δουμπιά Μαλαματίνα ΑΕ», με αντικείμενο εργασιών την εμπορία ανθρακούχου νερού. Η αρχική επένδυση ανήλθε σε 3 εκατ. ευρώ ενώ η απαίτηση της εταιρείας από αυτήν, σύμφωνα με τα βιβλία της τον Δεκέμβριο του 2019 ξεπερνούσε τα 11 εκατ. ευρώ. Η Δουμπιά Μαλαματίνα ΑΕ εξαγοράσθηκε το περασμένο καλοκαίρι από την εταιρεία ΚΛΙΑΦΑ ΑΕ, συμφερόντων της οικογένειας Σαράντη.

 

 

Προβληματική ήταν και η επένδυση για τη σύσταση της εταιρείας «Μαλαματίνας Εμπορική Α.Ε.» – η οποία πλέον αποτελεί ανενεργή οντότητα και επί της ουσίας έπαιξε τον ρόλο του μετόχου και του δούρειου ίππου για τον μετοχικό έλεγχο της οινοποιίας από την Κατερίνα Μαλαματίνα. Ενώ, σημαντικό προβληματικό παράγοντα αποτέλεσε και η συνεχής ταμειακή ενίσχυση της «Κ. Μαλαματίνας ΑΕΒΕ» (κατέχει το 38,9% της εταιρείας), η οποία συνέβαλε στη δημιουργία απαίτησης ύψους 3,1 εκατ. ευρώ.

Οι ανεπιτυχείς επενδύσεις ελαχιστοποίησαν τα διαθέσιμα κονδύλια για επενδύσεις εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων και του μηχανολογικού εξοπλισμού, καθώς και για εισαγωγή νέων τεχνολογιών που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τόσο τις πωλήσεις όσο και την κερδοφορία της εταιρείας.

Η μειωμένη ρευστότητα επηρέασε τις πωλήσεις, που το 2014 είχαν υποχωρήσει στα 20,6 εκατ. ευρώ, ενώ το 2019 ανήλθαν σε μόλις 13,4 εκατ. ευρώ. Η περιορισμένη αυτή ρευστότητα επέδρασε και στην κερδοφορία, καθώς η εταιρεία δεν είχε την ταμειακή επάρκεια να καταβάλει τα απαραίτητα ποσά για τρύγο κάθε Σεπτέμβριο. Αντιθέτως, στράφηκε στην αγορά έτοιμου οίνου, καθώς αφενός οι προμηθευτές οίνου προσέφεραν ευνοϊκότερους όρους πίστωσης από αυτούς των σταφυλιών, αφετέρου η εν λόγω μέθοδος χαρακτηρίζεται από ευέλικτη και σταδιακή αγορά πρώτων υλών αναλόγως της ζήτησης. Η εν λόγω πρώτη ύλη είναι αρκετά ακριβότερη του σταφυλιού, με αποτέλεσμα την ανάλογη επίδραση στην κερδοφορία.

Λεωφορείο του ΟΑΣΘ με διαφήμιση της Μαλαματίνας.

 

Βαρύ ήταν το πλήγμα τα τελευταία χρόνια και από την επιβολή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, που κατά τα έτη 2017 και 2018 επέδρασε σημαντικά στη μέση τιμή πώλησης της εταιρείας. Ο ΕΦΚ καταργήθηκε από την 1η Ιανουαρίου του 2019. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν η εξάπλωση της Covid-19, που επηρέασε σημαντικά τις πωλήσεις. Σύμφωνα με πηγές από τη διοίκηση, το εννιάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου ο τζίρος της εταιρείας κατέγραψε απώλειες 31% ή 3,2 εκατ. ευρώ συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.

Η οικονομική κατάρρευση και η ανεύρεση επενδυτή

Σε αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να προστεθούν ο συρρικνούμενος τζίρος –την περίοδο 2013-2019 μειώθηκε κατά 40% ενώ μόνο την τελευταία τριετία 2017-2019 συρρικνώθηκε κατά 1,1 εκατ. ευρώ– οι υψηλές δανειακές υποχρεώσεις άνω των 36,2 εκατ. ευρώ, και η συσσώρευση υποχρεώσεων προς προμηθευτές, ελληνικό δημόσιο και ασφαλιστικούς οργανισμούς που ξεπερνούν τα 10 εκατ. ευρώ. Στοιχεία που επιβεβαιώνουν τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει η άλλοτε κραταιά οινοποιία και υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα εξυγίανσής της. Ήδη το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση έγινε με την ανάδειξη το περασμένο καλοκαίρι του προτιμητέου επενδυτή, του ομίλου Μάντης. Στην εκπνοή του 2020 κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης το σχέδιο εξυγίανσης με βάση το άρθρο 106 β&δ του πτωχευτικού κώδικα, ενώ η εκδίκαση της αίτησης έχει ορισθεί να συζητηθεί στις 22 Φεβρουαρίου.

Τι προβλέπει το σχέδιο εξυγίανσης

Η συμφωνία εξυγίανσης, η οποία έχει τη συναίνεση των Piraeus SNF DAC, doValue και της Εθνικής Τράπεζας, καθώς και των συνδεδεμένων μερών, υπογράφεται από πιστωτές που εκπροσωπούν το 79,1% (79,4% αν συμπεριληφθούν και τα συνδεδεμένα μέρη, τα οποία συμβάλλονται στη Συμφωνία Εξυγίανσης) του συνόλου των απαιτήσεων κατά της εταιρείας. Προβλέπει, σύμφωνα με πληροφορίες, μεταφορά στη νέα εταιρεία που θα τρέξει την εξυγίανσή της ποσού 8,5 εκατ. ευρώ, ήτοι του 23,7% της συνολικής οφειλής προς τις Τράπεζες, και αποπληρωμή του κατά τα πρώτα επτά έτη υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου.

Ο δημοφιλής ηθοποιός Νίκος Σταυρίδης διαφημίζει τη Μαλαματίνα σε αφίσα της δεκαετίας του 70.

Σε ό,τι αφορά τις οφειλές προς το Δημόσιο προβλέπεται η μεταφορά και μεταβίβαση στη νέα εταιρεία ποσού 1,121 εκατ. ευρώ, ήτοι του 43,4% της συνολικής οφειλής, το οποίο αποπληρώνεται ολοσχερώς, σε 240 ισόποσες συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις χωρίς σε αυτές να επιβάλλονται τόκοι, προσαυξήσεις ή λοιπές άλλες επιβαρύνσεις όσο τηρείται η ρύθμιση της Συμφωνίας Εξυγίανσης. Αντίστοιχα προβλέπεται η μεταφορά και μεταβίβαση στη νέα εταιρεία από τις οφειλές προς τους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς ποσού 539 χιλ. ευρώ, ήτοι το 48,8% της συνολικής οφειλής, το οποίο αποπληρώνεται ολοσχερώς, σε 240 ισόποσες συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις χωρίς τόκους, προσαυξήσεις ή λοιπές επιβαρύνσεις.

Εκτός από τη διευθέτηση των συσσωρευμένων οφειλών προς τράπεζες, δημόσιο και προμηθευτές, το σχέδιο εξυγίανσης προβλέπει πλήρη αξιοποίηση των τριών μονάδων παραγωγής, δηλαδή των οινοποιείων Φάρου και Ασωπίας και του εμφιαλωτηρίου Καλοχωρίου και υλοποίηση επενδύσεων 9 εκατ. ευρώ εντός των επόμενων 21 ετών. Όλα αυτά προκειμένου οι πωλήσεις να ανέλθουν από 10,8 εκατ. ευρώ κατά το πρώτο έτος υλοποίησης της εξυγίανσης, σε 14,7 εκατ. ευρώ το τελευταίο έτος του σχεδίου και η εταιρεία να εμφανίσει κέρδη προ και μετά τους φόρους από τον δεύτερο χρόνο υλοποίησης του σχεδίου εξυγίανσης. Η νέα εταιρεία που θα αναλάβει την τύχη της Μαλαματίνα αναμένεται να παράγει 5,6 εκατ. λίτρα τελικού προϊόντος το πρώτο έτος λειτουργίας της, ενώ σταδιακά η ποσότητα θα αυξηθεί φτάνοντας μέχρι τα 7,5 εκατ. λίτρα από το έβδομο έτος υλοποίησης του σχεδίου εξυγίανσης, δηλαδή θα φτάσει στα επίπεδα της περιόδου 2017-18.

 

 

 

 

Εικόνα gkitsi
Έχει αρθρογραφήσει στα Τρόφιμα & Ποτά, Εξουσία, Τα Νέα, Fortune, Κεφάλαιο, Βιομηχανική Επιθεώρηση, Επένδυση κ.ά. Η διαδικτυακή της καριέρα ξεκίνησε από τον ‪flash.gr, συνεχίστηκε στο Euro2day.gr και από το 2016 βρίσκεται στον διαδικτυακό αέρα του Capital.gr.

ΠΑΣΚΚΕΔΙ

Πανελλήνιο Σωματείο Καταστημάτων και Καταναλωτών Εστίασης και Διασκέδασης. Εξειδικευμένο portal ενημέρωσης για τον κλάδο της Εστίασης και τους καταναλωτές.


ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ