Κορωνοϊός-Οικονομία: Τα πρώτα σχέδια για την επόμενη μέρα

20 Απριλίου, 2020
Κορωνοϊός-Οικονομία: Τα πρώτα σχέδια για την επόμενη μέρα
Η εικόνα των επιπτώσεων της πανδημίας αποκρυσταλλώνεται σταδιακά και, παρότι απέχουμε από τη λύση στο πρόβλημα, όλο και περισσότεροι ετοιμάζουν τα σχέδια τους για την «επόμενη μέρα».

H πανδημία του κορωνοϊού βρίσκεται σε εξέλιξη, επηρεάζοντας κάθε πτυχή της ζωής σε ολόκληρο τον πλανήτη. Όμως, η εικόνα των επιπτώσεών της αποκρυσταλλώνεται σταδιακά και, παρότι απέχουμε αρκετά από την οριστική λύση στο πρόβλημα, όλο και περισσότεροι ετοιμάζουν τα σχέδια τους για την «επόμενη μέρα».

Σαφώς και δεν είναι δυνατό να αποτυπωθούν πλήρη και λεπτομερή σχέδια, καθώς είναι πολλά τα δεδομένα που λείπουν ακόμα για τις επιπτώσεις στην οικονομική ζωή -είναι χαρακτηριστικές άλλωστε οι μεγάλες διαφορές στις εκτιμήσεις για την κάμψη του ΑΕΠ παγκοσμίως. Όμως, έχουν εντοπιστεί και εξετάζονται οι άξονες στους οποίους θα πρέπει να κινηθεί ταχύτατα η πολιτική ηγεσία για την ανάταξη της οικονομίας – ήδη οι πρώτες προτάσεις έχουν πέσει στο τραπέζι και αυτές εξετάζουμε.

Φουντώνουν οι συζητήσεις μεταξύ πολιτικών και επιχειρηματικών παραγόντων της χώρας για τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία, που θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται αμέσως μετά την εξομάλυνση της κατάστασης από την πανδημία του κορωνοϊού.

Κύκλοι φίλα προσκείμενοι στην κυβέρνηση (ενδεικτική η τοποθέτηση της κ. Ντόρας Μπακογιάννη) μιλούν ήδη για ένα νέο μίγμα πολιτικής, το οποίο θα περιλαμβάνει -πέρα από τη στήριξη κλάδων που έχουν πληγεί έντονα από την κρίση- και:

Μειώσεις φόρων με κύριο γνώμονα την ανάπτυξη του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα και την προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό.

Κρατικά κίνητρα, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο, σε συγκεκριμένους παραγωγικούς κλάδους, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση της εφοδιαστικής αλυσίδας από την Ασία (και επειδή η πολιτική αυτή φαίνεται να επικρατεί σε πανευρωπαϊκή βάση, αναμένεται να είναι πολύ πιο εύκολη υπόθεση η εύρεση τρόπων υλοποίησης τέτοιων υποστηρικτικών δυνατοτήτων).

Γενικότερα, είναι ίσως η πρώτη φορά όπου η Ελλάδα και ευρύτερα η Ευρώπη δείχνουν διατεθειμένες να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στη συμβολή της μεταποίησης στην οικονομία τους, μέσα από πολιτικές που θα είναι πολύ πιο ριζοσπαστικές σε σύγκριση με αυτές της προηγούμενης δεκαετίας. Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι πως, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο πλέον, η κρατική στήριξη σε κλάδους και επιχειρήσεις δεν αποτελεί ταμπού και ότι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να διευρυνθεί η όποια υπάρχουσα «προνομιακή μεταχείριση», πέρα από τις start ups, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις «πράσινες» επενδύσεις, και σε άλλους παραγωγικούς κλάδους.

Προς την κατεύθυνση αυτή θα μπορούσαν να συμβάλλουν εκτός από κρατικούς πόρους, τόσο τα κοινοτικά κονδύλια όσο και η χρηματοδότηση με ελκυστικούς όρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Τα αιτήματα των παραγόντων της αγοράς είναι πολλά και μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται το μειωμένο κόστος ενέργειας, ο περιορισμός των εργοδοτικών εισφορών ή ακόμη και η δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών για συγκεκριμένες παραγωγικές δραστηριότητες, ή για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιφέρειες.

Ταχύτερη αξιοποίηση των Κοινοτικών κονδυλίων (του ΕΣΠΑ και όχι μόνο), ιδίως τώρα που σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης χαλάρωσαν κάποια «γραφειοκρατικά» κριτήρια απορρόφησης, προκειμένου να περιοριστεί η ύφεση στα κράτη-μέλη.

Η αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας (ιδίως τώρα που είναι εξασφαλισμένη η χρηματοδότηση από την Ε.Ε. στο συγκεκριμένο μέτωπο) μέσα από δημόσιες επενδύσεις και με περαιτέρω συζητήσεις για το κατά πόσο το εγχώριο σύστημα υγείας θα μπορούσε να ενδυναμωθεί μέσα από συνεργασία του κρατικού και του ιδιωτικού τομέα. Στο ζήτημα αυτό, δεν θα εμπλακούν μόνο οι ιδιωτικοί πάροχοι υγείας (κλινικές και διαγνωστικά κέντρα), αλλά πολύ πιθανόν και οι ασφαλιστικές εταιρείες.

Προβλήματα και προκλήσεις

Ωστόσο, το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, διπλό. Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να υπάρξει η απαραίτητη πολιτική βούληση, καθώς τα αιτήματα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι… άπειρα και οι υπάρχοντες οικονομικοί πόροι σαφώς περιορισμένοι.

«Το πλεονέκτημα στη συγκεκριμένη περίπτωση έγκειται στο ότι η κυβέρνηση διατηρεί σε υψηλά επίπεδα τη δημοτικότητά της και ειδικότερα στην περίπτωση της αντιμετώπιση της πανδημίας έχει καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Άρα, μια ενδεχόμενη ανακοίνωση τολμηρών οικονομικών μέτρων το προσεχές φθινόπωρο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ρεαλιστικό σενάριο, από τη στιγμή που η κυβέρνηση διαθέτει επαρκές πολιτικό κεφάλαιο και η κοινή γνώμη αντιλαμβάνεται ότι οι καταστάσεις που ζούμε είναι κρίσιμες», δηλώνει πρόεδρος εισηγμένης εταιρείας, συμπληρώνοντας πως «αυτό που χρειάζεται είναι η λήψη τολμηρών μέτρων, σε αντίθεση με την προ κορωνοϊού κυβερνητική τακτική που ήθελε τη λήψη στρογγυλευμένων αποφάσεων με βασικό κριτήριο να προλάβει τυχόν διαμαρτυρίες και αντιδράσεις τμήματος της κοινής γνώμης. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση θα κληθεί να εμφανιστεί περισσότερο σαφής και αποφασιστική, προσαρμόζοντας την πολιτική της στα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει σε Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση».

Το δεύτερο πρόβλημα -σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους- για την εφαρμογή ενός νέου μίγματος οικονομικής πολιτικής είναι να καταφέρει η κυβέρνηση να περάσει από τη… θεωρία στην πράξη. Χρειάζεται δηλαδή η λήψη κατάλληλων αποφάσεων που με τη χρήση σχετικά περιορισμένων πόρων θα φέρει σύντομα αποτελέσματα -να οδηγήσει σε πορεία που θα μοιάζει περισσότερο με V παρά με U- και αυτό γιατί η ελληνική οικονομία θα βγει βαριά τραυματισμένη από την τρέχουσα κρίση.

Τη δική του εκτίμηση για την πορεία της οικονομίας περιγράφει γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας: «Η κρίση αυτή θα οδηγήσει όλα τα κράτη σε μείωση του ΑΕΠ τους και σε αύξηση του δημόσιου χρέους τους. Με τον αριθμητή του κλάσματος να αυξάνεται και τον παρονομαστή του να μειώνεται, ο δείκτης δημόσιου χρέους της Ελλάδας θα εκτιναχθεί από το 175% του ΑΕΠ κοντά στο 190%.

Επιχειρηματικοί κλάδοι ολόκληροι, αλλά και νοικοκυριά θα βρεθούν ενώπιον δανείων που δεν θα μπορούν να εξυπηρετήσουν, ενώ τα πράγματα θα καταστούν πολύ χειρότερα για όσες εταιρείες και νοικοκυριά ήταν ήδη υπερχρεωμένα πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Είναι βέβαιο πως πολλά από τα δάνεια θα πρέπει άμεσα ή έμμεσα να διαγραφούν, με μεγάλο τμήμα αυτών να το φορτώνονται τόσο οι τράπεζες, όσο και ο κρατικός προϋπολογισμός. Από το ποιο κομμάτι των διαγραφών θα σηκώσει τελικά στις πλάτες του το ελληνικό δημόσιο, θα εξαρτηθεί και το μέλλον των τραπεζών.

Ακόμη ένα εμπόδιο για την ελληνική οικονομία είναι το ότι δεν μπορεί να εφαρμόσει τη συνταγή που ακολούθησε μετά το καλοκαίρι του 2015. Τότε κατάφερε να βγει από τη δική της κρίση μέσα από την αύξηση των εξαγωγών και την προσέλκυση περισσότερων τουριστών. Αυτό όμως έγινε επειδή τότε το πρόβλημα το είχε μόνο η Ελλάδα και οι άλλες χώρες έβλεπαν το ΑΕΠ τους να αυξάνεται.

Αντίθετα, τώρα δοκιμάζονται όλες οι οικονομίες μαζί. Άλλωστε, η εκτίμηση του ΔΝΤ για ύφεση 10% φέτος και για ποσοστό ανεργίας άνω του 20%, είναι ενδεικτική του προβλήματος. Σύμφωνα με τους αισιόδοξους, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μεριμνήσει έτσι ώστε να τυπώσει νέο χρήμα και να δανείσει με αυτό (άμεσα ή έμμεσα) κράτη, τράπεζες και επιχειρήσεις σε μακροπρόθεσμη βάση και με πολύ χαμηλό επιτόκιο.

Ακόμη όμως κι αν γίνει έτσι, οι επενδυτές θα καλούνται να αγοράζουν είτε μετοχές εταιρειών που θα πρέπει να αποπληρώσουν στο μέλλον πολύ μεγάλα ποσά δανείων, είτε ομόλογα κρατών και εταιρειών με κακούς δείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης και με μετριότατες αξιολογήσεις από τους οίκους αξιολόγησης. Όλα αυτά βέβαια, θα επηρεάσουν αναμφίβολα τις τρέχουσες αποτιμήσεις των μετοχών και των ομολόγων σε βάθος χρόνου, ιδίως αν η πορεία της οικονομίας ακολουθήσει την πορεία του U και όχι του V».

Τα όπλα του Χρηματιστηρίου

Απέναντι σ’ αυτή τη δυσμενή συγκυρία, σύμφωνα με τους αναλυτές, το Χ.Α. έχει να αντιπαραθέσει τα δικά του όπλα:

-Το γεγονός ότι οι αποτιμήσεις είναι ήδη πολύ χαμηλότερες σε σχέση με αυτές του πρώτου διμήνου της φετινής χρονιάς, προεξοφλώντας πολύ μεγάλο κομμάτι των επιπτώσεων της κρίσης. Γενικότερα, το Χ.Α. συγκαταλέγεται στις χρηματιστηριακές αγορές με τους «λογικότερους» δείκτες P/E και με σχετικά (εκτός τραπεζών) λίγα άυλα περιουσιακά στοιχεία στο ενεργητικό των εισηγμένων εταιρειών.

-Γενικότερη εκτίμηση είναι πως «στο τέλος της ημέρας» τα άμεσα και έμμεσα μέτρα στήριξης από Ε.Ε. και ΕΚΤ θα είναι ισχυρά και ανάλογα λίγο-πολύ με αυτά των ΗΠΑ. Η εκτύπωση νέου χρήματος και η φθηνή χρηματοδότηση κρατών και εταιρειών αναμένεται να διατηρήσει το ύψος των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις αποτιμήσεις των τιμών των μετοχών και των ομολόγων. Επιπρόσθετα, κάποια κλαδικά μέτρα στήριξης (π.χ. αεροπορικές εταιρείες, ακτοπλοΐα) θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις τιμές συγκεκριμένων μετοχών και ομολόγων στο Χ.Α.

-Κάποιες δεκάδες μετοχές του Χ.Α. δεν αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά από τις επιπτώσεις της πανδημίας και οι περισσότερες εισηγμένες θα καταφέρουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να επιβιώσουν μετά από αυτή χωρίς αθεράπευτα τραύματα. Ας μην ξεχνούμε ότι δεκάδες εταιρείες του Χ.Α. κατάφεραν να περάσουν με επιτυχία τα εμπόδια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, άρα έχουν αναπτύξει ισχυρές άμυνες και έχουν εμπειρία στο να διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις.

-Με δεδομένη την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας από ελληνικής πλευράς, πολύ πιθανόν η παραγωγική μηχανή της χώρας να επανεκκινήσει γρηγορότερα από τις άλλες ευρωπαϊκές, περιορίζοντας έτσι ως ένα βαθμό το μέγεθος των επιπτώσεων (π.χ. τουριστική δραστηριότητα από τον Αύγουστο και μετά, ή και εξαγωγές όταν οι ελληνικές εταιρείες θα λειτουργούν πλήρως και οι ανταγωνιστές τους από κάποιες άλλες χώρες, όχι).

-Η πανδημία δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει μέχρι τώρα σημαντικά τη φετινή πολιτική χρηματικών διανομών των εισηγμένων εταιρειών. Έτσι, τα χρήματα που θα εισπράξουν οι μέτοχοι θα προσφέρουν κάποια ρευστότητα και εκμετάλλευση κάποιων ενδεχόμενων αγοραστικών ευκαιριών.

Έτσι, το θέμα των προσεκτικών επενδυτικών επιλογών αποκτά βαρύνουσα σημασία στην εξέλιξη της πορείας ενός χαρτοφυλακίου.

euro2day.gr


ΠΑΣΚΚΕΔΙ

Πανελλήνιο Σωματείο Καταστημάτων και Καταναλωτών Εστίασης και Διασκέδασης. Εξειδικευμένο portal ενημέρωσης για τον κλάδο της Εστίασης και τους καταναλωτές.


ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ