Η μοναξιά στην κλινική Covid-19 και τη ΜΕΘ
Κατα μέσο όρο ένας ασθενής με κορονοϊό νοσηλεύεται για 10-20 ημέρες σε συνθήκες απομόνωσης. Μιλήσαμε με ασθενείς και γιατρούς για να μάθουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα που περνούν από το μυαλό τους σε μια τέτοια κατάσταση.
Βρίσκεστε σε έναν θάλαμο νοσοκομείου, ξαπλωμένοι στο κρεβάτι και με δυσκολία αναπνέετε. Αυτό που βλέπετε, καθώς είστε κυρίως σε οριζόντια θέση, είναι το ταβάνι κι αν είστε τυχερός κι έχει κοντά παράθυρο, κάτι από ουρανό. Ο μονότονος ήχος των μόνιτορ είναι συνεχής. Αν και στο δωμάτιο μπορεί να βρίσκονται κι άλλοι ασθενείς, είστε αποκομμένοι σε μεγάλο βαθμό από συγγενείς και φίλους και η μόνη ανθρώπινη επαφή είναι με το προσωπικό του νοσοκομείου, τους γιατρούς και νοσηλευτές, που τρέχουν για να τους φροντίσουν όλους. Το μόνο που βλέπετε πίσω από τις μάσκες, τις στολές και τις ασπίδες προσώπου είναι τα μάτια τους. Δεν βλέπετε το πρόσωπό τους, αναγνωρίζετε μόνο τη φωνή και το περπάτημά τους.
Με δυο λόγια
Όσοι έχουν περάσει από αυτή τη θέση, νοσηλευόμενοι με κορονοϊό σε κάποιο νοσοκομείο, θυμούνται την απομόνωση που ένιωθαν όσο βρίσκονταν μόνοι με τις σκέψεις τους, χωρίς την παρουσία συγγενών και φίλων σε αυτή τη δύσκολη περιπέτεια της ζωής τους.
Ο Δημήτρης Σιδηρόπουλος είναι 33 ετών, υποψήφιος διδάκτωρ Bυζαντινής Iστορίας και κατοικεί στην Κατερίνη.
Δεν καπνίζει, δεν πίνει, δεν είχε κάποιο υποκείμενο νόσημα, γυμναζόταν (περπάτημα ή τρέξιμο), είχε μια υγιή ζωή και τηρούσε ευλαβικά τα μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό. Στις 10 Νοεμβρίου άρχισε να πονάει το κεφάλι του. Μετά ανέβασε πυρετό που επέμενε. Μετά από δύο ημέρες έχασε τη γεύση και την όσφρησή του. Αντίστοιχα συμπτώματα είχε και ο αδερφός του. Επιβεβαιώθηκε ότι δεν επρόκειτο για κρύωμα, αλλά για κορονοϊό. Όταν η δύσπνοια έγινε ανυπόφορη, μπήκε στο νοσοκομείο της Κατερίνης.
Μου μίλησε για τις στιγμές που πέρασε στο κρεβάτι της κλινικής Covid-19 που τον φιλοξένησε. «Δεν βλέπεις τίποτα, κανέναν άλλον. Αν δεν μπορείς και να μιλήσεις, η μόνη επαφή που μπορείς να έχεις είναι να κοιτάς λίγο δεξιά-αριστερά. Κοιτάς λίγο τι κάνει ο άλλος που είναι παραδίπλα ξαπλωμένος. Η μόνη σου επαφή είναι με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Έρχεται να σε ελέγξει, έρχεται για τα φάρμακα, αυτή είναι η μόνη σου επαφή με τον έξω κόσμο. Οι στολές τούς κάνουν όλους λίγο ίδιους, είναι δύσκολο να αναπτύξεις την επικοινωνία και τη σχέση που ενδεχομένως αναπτύσσεται σε μία άλλη νοσηλεία. Πρέπει να εμπιστεύεσαι αυτόν τον άνθρωπο που σου λέει να κάνεις κάτι, έστω και αν βλέπεις μόνο τα μάτια του. Το αίσθημα της μοναξιάς είναι μεγάλο, διότι όσο είσαι αδύναμος δεν μπορείς να επικοινωνήσεις με τον έξω κόσμο. Οι νοσοκόμοι βέβαια, το ιατρικό προσωπικό σε εμψυχώνουν. Σου λένε, “να το παλέψεις”, “να είσαι δυνατός”. Είχα αποδεχτεί το πρωτόκολλο που επέβαλλε ότι για λόγους προστασίας των δικών μου ανθρώπων δεν υπήρχαν επισκεπτήρια. Είναι σκληρό, αλλά παντού στο νοσοκομείο υπάρχει ο ιός».
Αν και είχε το τηλέφωνό του, η αδυναμία του τις πρώτες μέρες ήταν τόσο έντονη που δεν μπορούσε ούτε να το κρατήσει. Το μόνο που μπορούσε να κάνει είναι να στέλνει ένα μήνυμα στο messenger στον αδερφό του για να ενημερώσει ότι είναι καλά. Παρότι οι συγγενείς του λάμβαναν ενημέρωση για την πορεία του από τους γιατρούς, η άμεση επαφή μαζί του μείωνε την ανησυχία τους.
| «Συνήθως στο τέλος της ημέρας παίρνω τους συγγενείς τηλέφωνο και λέω τι προέκυψε, τι περιμένουμε και πώς προβλέπουμε τα πράγματα, ποια είναι τα δεδομένα της ημέρας από ιατρικής πλευράς. Όσο πιο κατανοητά γίνεται, για να μπορούν να έχουν μια καλύτερη άποψη» μας ενημερώνει η Καλομοίρα Αθανασίου, παθολόγος, επιμελήτρια Α’ στο νοσοκομείο Σωτηρία. Η κ. Αθανασίου ήδη από το πρώτο κύμα της πανδημίας ήταν υπεύθυνη για την επικοινωνία μεταξύ συγγενών και ασθενών στην κλινική COVID του νοσοκομείου.
Αντίστοιχες ενημερώσεις γίνονται και στα υπόλοιπα νοσοκομεία της χώρας. Μάλιστα, πολύ πρόσφατα, κάποια νοσοκομεία της Βόρειας Ελλάδος, όπως το Παπαγεωργίου και το Ιπποκράτειο άνοιξαν τηλεφωνικές γραμμέςΚορονοϊός: Ψυχολογική στήριξη στους συγγενείς των ασθενών από τα Νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης | Onmed για τη στήριξη των συγγενών. Πέρα από την ψυχολογική υποστήριξη που προσφέρουν, αποτελούν τη βασική δίοδο επικοινωνίας μεταξύ ασθενών και συγγενών, από όπου οι συγγενείς μπορούν να ενημερωθούν για την πορεία της υγείας των νοσηλευομένων και να έρθουν σε συνεννόηση για να αφήσουν αντικείμενα που πιθανώς χρειάζονται οι δικοί τους άνθρωποι. Όσοι νοσηλεύονται στις κλινικές Covid επιτρέπεται να έχουν μαζί τους προσωπικά αντικείμενα όπως για παράδειγμα κινητό, τάμπλετ, λάπτοπ κ.λπ. Όμως «υπάρχουν και άνθρωποι, μεγάλης ηλικίας, που μας έχουν έρθει και δεν έχουν καν κινητό. Οπότε αναγκαστικά εκείνοι δεν έχουν τον τρόπο να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους. Εκεί τους βοηθάμε εμείς, τους επισκεπτόμαστε, τους δίνουμε τηλέφωνο για να μπορούν να μιλήσουν και με τους δικούς τους, ανάλογα βέβαια και στην κατάσταση που βρίσκονται» αναφέρει η κ. Αθανασίου για την κλινική του Σωτηρία. «Το πρόβλημά μας σε αυτή την πανδημία είναι ότι κατά τη νοσηλεία δεν υπάρχει η επαφή με τους δικούς τους ανθρώπους. Στα υπόλοιπα νοσήματα, υπάρχει το επισκεπτήριο, έρχεται ο δικός σου άνθρωπος, κάθεται δίπλα σου και σου λέει κάποια πράγματα, εδώ δεν υπάρχει αυτό. Πολλά άτομα τα οποία έχουν βγει από το νοσοκομείο μιλούν για τη μοναξιά. Αυτό που τους επηρέασε πιο πολύ ήταν η απομόνωση και ο φόβος του τι θα γίνει μετά, αν θα τα καταφέρουν, αν θα επιζήσουν. Αυτά τους απασχολούν» τονίζει. |
«Κοιτάς το οξύμετρο, το μόνιτορ, είσαι συνέχεια με την αγωνία. “Είναι εντάξει το οξυγόνο;” “Ανεβαίνει το οξυγόνο;” Γιατί χτυπάει τώρα;” Είσαι συνέχεια σε επιφυλακή, δεν μπορείς να χαλαρώσεις. Όταν έγινε η εισαγωγή ήμουν μόνος στον θάλαμο. Δεν ξέρεις τι να σκεφτείς. Όλα περνάνε από το μυαλό σου μπερδεμένα… Όποιος πει ότι δεν φοβάται αυτή τη διαδικασία θα πει ψέματα» λέει ο κ. Σιδηρόπουλος.
Νοσηλεύτηκε σε έναν δίκλινο θάλαμο. Στην αρχή ήταν μόνος, στη συνέχεια έφεραν έναν 76χρονο που τις επόμενες ημέρες διασωληνώθηκε και στη συνέχεια ήρθε ένας κύριος λίγο μεγαλύτερός του.
«Οι ώρες δεν περνάνε. Δεν είσαι ξαπλωμένος με ένα βιβλίο για να μπορείς να διαβάσεις, δεν μπορείς να συγκεντρωθείς… από το μυαλό σου περνάνε μόνο οι σκέψεις “πώς πάω;”, “τι κάνω;”. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι, που μπορεί να μην έχουν ένα smartphone ή κάτι τέτοιο, δεν ξέρω πώς μπορεί να το περνάνε… είναι κάτι δύσκολο. Εμείς οι νέοι είμαστε τυχεροί διότι έχουμε πάρα πολλούς τρόπους να επικοινωνούμε. Μου στέλνανε μετά από ένα σημείο πολλοί φίλοι μηνύματα στο whats app, στο messenger. Τηλέφωνα δεν μπορούσα να σηκώσω, αλλά να τους απαντήσω έστω με λίγες λέξεις “πάμε καλύτερα”, αυτό μπορούσα να το κάνω. Έστω και αυτό ήταν μια πάρα πολύ καλή επαφή με τον έξω κόσμο. Είχε τεράστια θετική επίδραση στην ψυχολογία, αν δηλαδή είσαι μόνος σου, σε έναν θάλαμο με το πρόβλημά σου και ξέρεις τουλάχιστον ότι οι συγγενείς σου, οι φίλοι σου σε σκέφτονται είναι πολύ σημαντικό. Μου έστελναν οι καθηγητές του πανεπιστημίου μου, παλιοί καθηγητές από το σχολείο, και κόσμος που μπορεί να μην είχαμε την τακτική καθημερινή επαφή, οπότε μετά από ένα σημείο βλέπεις ότι δεν είσαι μόνος και σε βοηθάει αυτό».
| Η κλινική νευροψυχολόγος Καλλιόπη ΜέγαρηΔρ. Καλλιόπη Μέγαρη | psychologynow.gr πιστεύει ακράδαντα ότι ο κορονοϊός δημιουργεί τεράστιες επιπτώσεις σε ψυχολογικό επίπεδο στον ασθενή. Μάλιστα, σε συνεργασία με το νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ στην Θεσσαλονίκη συμμετέχει σε έρευνα, που μόλις ξεκινά, στην οποίαν εξετάζουν τις επιπτώσεις του ιού στον εγκέφαλο και τα συναισθήματα. Από την επικοινωνία που είχε μέχρι στιγμής με συγγενείς ασθενών αλλά και από το κοινωνικό της περιβάλλον, η κ. Μέγαρη αναφέρει ότι οι άνθρωποι που έχουν ασθενήσει από κορονοϊό βιώνουν μια μεγάλη γκάμα αρνητικών συναισθημάτων: «Άγχος, κατάθλιψη και πολλά αρνητικά συναισθήματα. Υπάρχει ο φόβος και η αβεβαιότητα για το μέλλον γιατί δεν ξέρεις τι εξέλιξη θα έχει η ασθένεια. Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο. Το αρνητικό συναίσθημα επηρεάζει την υγεία, η υγεία χειροτερεύει και προστίθεται κι άλλο αρνητικό συναίσθημα. Έτσι κι αλλιώς τα προβλήματα υγείας έχουν ψυχολογική επίπτωση. Πόσο μάλλον η συγκεκριμένη αυτή νόσος που είναι μια καινούρια λοίμωξη και προκαλεί απομόνωση, διότι είναι η φύση της ασθένειας τέτοια που πρέπει να είναι απομονωμένος ο ασθενής από το συγγενικό του περιβάλλον. Η κοινωνική υποστήριξη και γενικότερα το φιλικό και οικογενειακό δίκτυο παίζουν σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο. Επιπλέον είναι δύσκολο να έχει επαφή ο ασθενής με ψυχολόγο. Η συμβολή του ψυχολόγου Η συμβολή του ψυχολόγου στη θεραπεία ασθενών με COVID-19 | psychologynow.gr εδώ είναι αναγκαία, δεν είναι πολυτέλεια και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη» μας λέει. Ως αντίδοτο σε όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα προτείνει τη θετική ψυχολογία.Όχι άλλος φόβος! H θετική ψυχολογία ως αντίδοτο στον COVID-19 | psychologynow.gr |
«Οι μεγάλοι σε ηλικία ασθενείς που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το κινητό είναι αποκομμένοι και είναι τραγικό αυτό. Βλέπεις πολλούς ασθενείς που χτυπάνε το κουδούνι και λένε, “σας παρακαλώ ελάτε, θέλω ένα ποτήρι νερό”, μετά από μισή ώρα που έχεις βγει θα χτυπήσουν ξανά και θα σου πουν για παράδειγμα, “δεν φτάνω το κομοδίνο”, είναι συγκεκριμένοι αυτοί οι άνθρωποι που τους βλέπεις ότι φοβούνται… Είναι πράγματα που δηλώνουν ότι θέλουν μια συνεχή παρουσία μέσα. Και τι βλέπουν; Τίποτα. ακούνε μόνο τη φωνή σου, βλέπουν μόνο τα μάτια σου, πίσω από τα γυαλιά. Δεν βλέπουν τίποτα άλλο. Ούτε χαμόγελο, ούτε τίποτα…είναι τραγικό αυτό. Εμείς προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο χαλαροί γίνεται, να μιλάμε ήρεμα, να τους πιάνουμε λίγο το χέρι, να τους χαμογελάμε για να χαμογελούν τα μάτια διότι το στόμα δεν φαίνεται» αναφέρει ο Δημήτρης Ζέρβας, προϊστάμενος νοσηλευτής στην Ειδική Μονάδα Λοιμώξεων Αναπνευστικού (ΕΜΛΑ) του Σωτηρία.
Όπως μας αναφέρει ο κ. Ζέρβας, τα περισσότερα δωμάτια στο τμήμα του είναι μονόκλινα και δεν έχουν τηλεόραση. Είναι ένα πρόβλημα που προσπαθούν να λύσουν, καθώς οι άνθρωποι που νοσηλεύονται μπορεί να μείνουν εκεί από 15-20 μέρες. Ακριβώς για να βελτιώσουν την κατάσταση που βλέπουν να επικρατεί με τους ηλικιωμένους, έχουν ζητήσει κάποια τάμπλετ, ώστε όσοι δεν έχουν τις δικές τους συσκευές, να μπορούν να έρχονται με κάποιον τρόπο σε επικοινωνία με τους συγγενείς τους.
Οι γιατροί και νοσηλευτές που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, όλους αυτούς τους μήνες έχουν παρακολουθήσει πολλές περιπτώσεις ασθενών κορονοϊού και τη μοναξιά που νιώθουν. Είναι διαφορετικό όμως όταν περνάς «στην αντίπερα όχθη», όπως αναφέρει ο Δημήτρης Πειχαμπέρης.
«Όταν είσαι με την ιδιότητα του γιατρού, πολλές φορές δεν έχεις χρόνο να ακούσεις τον ασθενή, πρέπει η δουλειά να βγει, να τρέξεις να δεις όλους τους ασθενείς… δεν είσαι εκεί δίπλα του 24ώρες το 24ωρο. Δεν βιώνεις όλον αυτόν τον πόνο, όλη αυτή την στεναχώρια, όλο αυτό το άγχος, το στρες. Σαν ασθενής όμως το ζεις διαφορετικά, ακούς τους συγγενείς του, ακούς τους διαλόγους, βλέπεις το στρες, καταλαβαίνεις τα συμπτώματα και πώς υποφέρει. Έρχεσαι ακόμα πιο κοντά στον ασθενή. Είσαι κι εσύ ασθενής» μας λέει ο κ. Πειχαμπέρης.
| Ο κ. Πειχαμπέρης είναι ένας από τους πολλούς στο νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας που εκτέθηκαν στον ιό, ασθενώντας από αυτόν. Από τον Μάρτιο ειδικευόμενος στην παθολογία στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στην κλινική Covid που δημιουργήθηκε: «Περίμενα ότι κάποια στιγμή θα κολλήσω και θα είμαι κι εγώ θετικός. Ακόμη και αυτά τα μέτρα που έχουμε δεν είναι αρκετά. Όταν είσαι για μεγάλο χρονικό διάστημα κοντά σε ασθενείς που είναι βαριά πάσχοντες, το ιικό φορτίο είναι τεράστιο. Μπορεί κάποια στιγμή να ακροάζεσαι έναν ηλικιωμένο και εκείνος να γυρίσει να βήξει πάνω σου, δεν μπορείς να ξέρεις ποια στιγμή ακριβώς θα μολυνθείς. Είναι τόση μεγάλη η έκθεση που μπορεί όταν βγάζεις την στολή σου, οποιαδήποτε στιγμή, να γίνει το λάθος, όσο προσεκτικός και επιμελής κι αν είσαι». |
Η περιπέτεια του κ. Πειχαμπέρη με τον κορονοϊό ξεκίνησε περίπου στις αρχές Νοεμβρίου και τα συμπτώματα εντάθηκαν τόσο, ώστε νοσηλεύτηκε για περίπου 10 μέρες στο νοσοκομείο όπου λίγες μέρες πριν εργαζόταν. Στο δωμάτιο βρέθηκε με άλλους ασθενείς, ένας εκ των οποίων ήταν 90 ετών.
«Αυτό με την μοναξιά ισχύει κυρίως για τους πιο ηλικιωμένους ασθενείς, όπως τον παππού που είχαμε, που δυστυχώς μας άφησε… Αυτά τα άτομα βιώνουν μεγάλη μοναξιά. Εγώ είχα το κινητό, μιλούσα συνέχεια με τους δικούς μου, με τους φίλους μου, δεν έμεινα ουσιαστικά μόνος μου. Σε κάποια στιγμή μπορεί να αισθάνθηκα και ότι είμαι προνομιούχος. Και ο κ. Γιάννης (σ.σ.: ένας άλλος ασθενής με τον οποίον νοσηλεύονταν στο ίδιο δωμάτιο) έκανε βιντεοκλήσεις με τους συγγενείς ακόμη και αν ο άνθρωπος δεν μπορούσε να μιλήσει… Ο παππούς όμως δεν μπορούσε να μιλήσει με κανέναν, δεν είχε κανέναν να τον προσέξει. Οι νοσηλεύτριες σε ποιο θάλαμο να πρωτοπάνε; Σε ποιον παππού να πρωτοπάνε; Ήταν εκεί ο άνθρωπος και εκλιπαρούσε για λίγο νερό. Η κατάστασή του ήταν άσχημη… και για τους πιο πολλούς ηλικιωμένους η κατάσταση είναι αυτή».
Η έλλειψη επαρκούς προσωπικού για αυτού του είδους τους ασθενείς, που χρειάζονται κόσμο πάνω από το κεφάλι τους, έχει κι άλλες επιπτώσεις εκτός από τη μοναξιά. «Αν υπήρχαν περισσότερα άτομα, αν υπήρχαν περισσότεροι νοσηλευτές ή βοηθοί θαλάμου, πολλοί από αυτούς θα ενημέρωναν για τις ανάγκες των ηλικιωμένων και θα μπορούσαν να κρατηθούν στη ζωή. Μιλάμε για άτομα 70, 80, 90 ετών που θα μπορούσαν να ξεφύγουν από αυτήν την πανδημία, αν είχαν μια επιπλέον βοήθεια, αν είχαν κάποιον να τους φοράει την μάσκα, να τους προσφέρει νερό, να τους φροντίζει και στις υπόλοιπες ανάγκες, να τους αλλάξει…όλα αυτά είναι βασικές ανάγκες για αυτά τα άτομα. Ένας παππούς δεν μπορεί να την κρατήσει την μάσκα και φεύγει από την θέση της και μετά από λίγη ώρα ο παππούς γίνεται κυανωτικός, γίνεται μπλε. Υπάρχει επίσης αφυδάτωση… μπορεί να έχει έναν ορό ενδοφλέβια και αυτό σε έναν βαθμό να τον κρατάει ενυδατωμένο, αλλά και πάλι αυτό δεν είναι αρκετό, θα πρέπει να υπάρχουν άτομα που να τους βοηθάνε πολύ παραπάνω. Αν συνέβαινε αυτό θα είχαμε πολύ λιγότερους νεκρούς. Αν ήταν περισσότεροι οι γιατροί θα ήταν λιγότεροι όσοι θα κατέληγαν στη ΜΕΘ και στη διασωλήνωση. Όσο πιο πολλές ώρες είναι ένας υγειονομικός πάνω από έναν ασθενή, τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχει να τον βοηθήσει να ξεφύγει από όλη αυτήν την περιπέτεια».
Παρά τη νεαρή του ηλικία –μόλις 35 ετών– και την καλή φυσική του κατάσταση (δεν κάπνιζε, δεν έκανε καταχρήσεις, έκανε γυμναστική και μάλιστα ήταν μαραθωνοδρόμος) ο κ. Πειχαμπέρης εμφάνισε μια άσχημη πνευμονία που τον ταλαιπώρησε: «Όσο ήταν δυνατό μιλούσαμε μεταξύ μας στον θάλαμο. Δεν μπορείς βέβαια και να μιλήσεις για πολλή ώρα, δυσκολεύεσαι… προσπαθείς να κάνεις οικονομία δυνάμεων. Επίσης υπάρχει η κούραση. Οι ώρες που κοιμόμασταν ήταν αρκετές. Υπάρχει εξάντληση από τη νόσο. Στην αρχή είναι σίγουρα πολύ παρηγορητικό να σε πάρει ένας φίλος να μιλήσετε, να πείτε κάποια πράγματα, να κάνετε κάποια σχέδια, αλλά μετά από ένα σημείο που τα συμπτώματά σου έχουν επιδεινωθεί και έχεις κεφαλαλγία, όταν έχεις πυρετό και το κεφάλι σου πάει να σπάσει, δεν έχεις και τη διάθεση να μιλήσεις πολύ. Εγώ είχα τόση καταβολή και κούραση, που κοιμόμουνα πάρα πολλές ώρες. Γενικότερα οι μέρες είναι όλες ίδιες όταν είσαι μέσα στον θάλαμο. Παλεύεις με τα συμπτώματά σου, έχεις την προσμονή η αγωγή που παίρνεις να βοηθήσει. Είναι μονότονα, ανησυχείς για την εξέλιξη, τα συναισθήματα εναλλάσσονται – είναι πιο έντονα εκεί μέσα. Γενικά υπάρχει μια άσχημη ψυχολογία, είναι ταλαιπωρία όλο αυτό. Βέβαια είναι πολύ συγκινητικά, δεν μπορούσα να μην επηρεαστώ ψυχολογικά, συναισθηματικά».
Για το ποστ του στο facebook, ο κ. Πειχαμπέρης μας είπε: «Με το να ακούς και να βλέπεις δίπλα σου όλα αυτά τα γεγονότα, συγκινείσαι. Αυτά που έγραψα εκείνη την στιγμή που τα βίωνα ήμουν συγκινημένος. Αυτά τα έγραφα όταν ήμουν ακόμη μέσα στο νοσοκομείο, ήταν οι τελευταίες μέρες πριν πάρω εξιτήριο».
Όλα αυτά συμβαίνουν στους θαλάμους των κλινικών Covid-19, όμως ασθενείς που νοσηλεύονται με κορονοϊό βρίσκονται και στις ΜΕΘ. Εκεί αυτοί που εισέρχονται ανήκουν σε δύο κατηγορίες: η πλειοψηφία αποτελείται από τους διασωληνωμένους (οι οποίοι δεν έχουν τις αισθήσεις τους) και υπάρχουν κι εκείνοι που μπαίνουν με υποστήριξη της αναπνοής όχι επεμβατικά, με high flowHow does high-flow nasal cannula (HFNC) work? | Medmastery ή με μη επεμβατικό μηχανικό αερισμό, οι οποίοι έχουν τις αισθήσεις τους. Οι τελευταίοι, όπως μας αναφέρει η Νικολέττα Ροβίνα, επίκουρη καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας που εργάζεται στη ΜΕΘ του Σωτηρία, μπορούν να έχουν κινητό μαζί τους, αν διαθέτουν, ώστε να επικοινωνούν με τους δικούς τους ανθρώπους. Όμως «περνούν αρκετές μέρες μέσα σε έναν χώρο που δεν υπάρχει μέρα και νύχτα, όλο το 24ωρο είναι το ίδιο, τα μηχανήματα δουλεύουν όλο το 24ωρο, τα φώτα είναι ανοιχτά όλο το 24ωρο, τα αλάρμς χτυπάνε συνέχεια. Είναι ένα περιβάλλον που δεν είναι και πολύ ευχάριστο για έναν ασθενή που έχει τις αισθήσεις του. Οι ασθενείς νιώθουν πολύ μεγάλη μοναξιά μέσα στην μονάδα, δεν είναι μόνο η μοναξιά, είναι και φόβος το περισσότερο».
Τα επισκεπτήρια όπως είναι λογικό έχουν απαγορευτεί από τότε που ξεκίνησε η πανδημία και έτσι οι γιατροί έπρεπε να βρουν έναν εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας για όσους ασθενείς είναι ξύπνιοι. Ήδη από το πρώτο κύμα της πανδημίας, όπως μας λέει η κ. Ροβίνα, η ΜΕΘ τους είχε προμηθευτεί ένα τάμπλετ με το οποίο οι ασθενείς που έχουν τις αισθήσεις τους μπορούν να έρθουν σε επικοινωνία με τους συγγενείς τους: «Με αυτόν τον τρόπο, γεφυρώνουμε λίγο αυτό το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των συγγενών και των ασθενών. Βλέπουμε ότι το απόγευμα οι ξύπνιοι ασθενείς περιμένουν πότε θα έρθει η ώρα να τους καλέσουν οι δικοί τους στο τάμπλετ να μιλήσουν. Βέβαια οι περισσότεροι δεν μπορούν να μιλήσουν γιατί μπορεί να είναι ξύπνιοι αλλά να έχουν έναν σωλήνα, μια τραχειοστομία. Αλλά και μόνο η εικόνα, να βλέπεις τον συγγενή σου να σου λέει λόγια αγάπης, συμπαράστασης κι ας μην μπορείς εσύ να το εκφράσεις πίσω, είναι πολύ σημαντικά για την ψυχολογία των ασθενών. Τους βοηθάει πάρα πολύ, τους δίνει φοβερή δύναμη» προσθέτει.
Η ιδέα για το τάμπλετ στη ΜΕΘ, όπως μας εξηγεί η κ. Ροβίνα, ξεκίνησε από την ανάγκη που έβλεπαν ότι υπήρχε για επικοινωνία, όχι μόνο από την πλευρά των ασθενών. «Παίρναμε το μήνυμα και από τους συγγενείς, οι οποίοι και αυτοί ένιωθαν φοβερά άσχημα που δεν μπορούσαν να βλέπουν τους ανθρώπους τους. Σκεφτείτε τώρα να σας παίρνουν τηλέφωνο μετά από 10 μέρες νοσηλείας και να σας ενημερώνουν ότι ο ασθενής σας, που μπορεί να είναι ο πατέρας σας, η μητέρα σας ή ο αδερφός σας, πεθαίνει. Και δεν έχετε την επικοινωνία ούτε με τον ίδιο τον ασθενή ούτε και με τους ανθρώπους που τον φροντίζουν όλον αυτόν τον καιρό. Δεν είναι εύκολο, είναι πολύ δύσκολο όλο αυτό».
| Όλο αυτό το διάστημα οι γιατροί της πρώτης γραμμής έχουν ζήσει πρωτόγνωρες εμπειρίες και πολύ συγκινητικές στιγμές. Αυτή που ξεχώρισε η κ. Ροβίνα είναι η παρακάτω:
«Το πιο συγκλονιστικό που έχω βιώσει είναι από το πρώτο κύμα της πανδημίας, που ήμασταν και πιο φοβισμένοι, δεν αφήναμε καθόλου τον κόσμο να πλησιάσει τη μονάδα. Είχαμε έναν ηλικιωμένο κύριο, ο οποίος κατέληξε τελικά. Όλον τον καιρό δεν είχε ζωντανή επικοινωνία με την οικογένειά του –ήταν διασωληνωμένος– ούτε με το τάμπλετ ούτε με άλλον τρόπο. Ο άνθρωπος αυτός αγαπούσε πάρα πολύ ένα τραγούδι και όταν ήταν στις τελευταίες του μέρες μας ζήτησαν η σύζυγος και οι δύο κόρες του να τον δουν έστω από το παράθυρο έξω από τη μονάδα (μπορούσαν να βλέπουν το κρεβάτι του από το παράθυρο διότι ήταν ακριβώς απέναντι). Και έβαλαν αυτό το τραγούδι του, το αγαπημένο, μια μαντολινάτα, για τελευταία φορά να το ακούσει πριν φύγει από τη ζωή. Ήταν πάρα πολύ συγκινητικό και για την οικογένεια και για όλους εμάς που ήμασταν στη μονάδα, δεν μπορώ να σας το περιγράψω. Ξέρετε, έπεσε μια σιωπή, όλοι είχαμε συγκινηθεί τόσο πολύ. Νομίζω αυτό ήταν το πιο συγκλονιστικό που έχω ζήσει από την επικοινωνία των ασθενών με τους συγγενείς τους». |
Όλοι οι συνομιλητές μου τόνιζαν σε κάθε ευκαιρία τις ηρωικές προσπάθειες των γιατρών και νοσηλευτών που αυτή τη στιγμή, σε αυτόν τον πόλεμο –όπως χαρακτήριζαν την πανδημία– προσπαθούν με όλους τους δυνατούς τρόπους να φροντίσουν τους ασθενείς. Ο κ. Πειχαμπέρης ανέφερε: «Είναι το επάγγελμά μας, είναι ένας από τους λόγους που ζούμε, οπότε για εμάς είναι τιμή και χαρά που δίνουμε όλον μας τον εαυτό με όλες μας τις δυνάμεις και μακάρι να μπορούμε να δώσουμε ακόμα παραπάνω. Μακάρι όμως να επιστρέψουμε στις παλιές εποχές που έρχονταν για παράδειγμα ασθενείς υποχόνδριοι. Μακάρι να επιστρέψουμε σε εκείνες τις εποχές που τα προβλήματα ήταν πολύ πιο ήπια, πολύ πιο ελαφριά και ξέγνοιαστα».
