Αλιευτικός τουρισμός: Επαγγελματίες αλιείς χωρίς το άγχος της ψαριάς
Δεν αναγκάζονται να αλλάξουν επάγγελμα, ούτε να σπάσουν το καΐκι για να ζήσουν την οικογένεια. Απλά «ανοίγουν» τη βάρκα τους στους τουρίστες.
Ο Γιάννης Αθηναίος θυμάται ακόμα μια μέρα, πέρυσι το καλοκαίρι, που γυρίζοντας από τη δουλειά ένιωθε κάτι σαν τύψεις. «Είχα περάσει τόσο καλά εκείνο το πρωί, είχα διασκεδάσει, είχα γνωρίσει τόσο ωραίο κόσμο που σκέφτηκα “είναι δυνατόν να γυρίζω από δουλειά;” Ηταν περίεργο». Ομως έτσι συμβαίνει όταν τα άστρα συναντιούνται επιτέλους στη ζωή σου και βρίσκεσαι να κάνεις τα πράγματα που αγαπάς, αυτά για τα οποία έχεις πάθος. Για τον Γιάννη, αυτά είναι η θάλασσα και η παρέα.
Μπήκε στον αλιευτικό τουρισμό πριν από τέσσερα χρόνια, από τους πρώτους στην Ελλάδα. Μολονότι η αλιεία τού είχε προσφέρει για πολλά χρόνια απλόχερα τα προς το ζην (δραστηριοποιείται στον Νότιο Ευβοϊκό), η ζωή του ψαρά είχε αρχίσει να τον καταβάλει. «Δεδομένου ότι μιλούσα αρκετές ξένες γλώσσες, ανέκαθεν σκεφτόμουν ότι θα μπορούσα να κάνω κάτι συνδυάζοντας το επάγγελμά μου με τον τουρισμό», λέει στην «Κ».
Όταν το 2015 δημοσιεύθηκε η εγκύκλιος του αλιευτικού τουρισμού, σύμφωνα με την οποία με μια απλή ειδική άδεια οι επαγγελματίες ψαράδες μπορούσαν να δέχονται επιβάτες στο σκάφος τους είτε για αναψυχή είτε για ψάρεμα, δήλωσε αμέσως ενδιαφέρον. «Με τα χρόνια τα αλιεύματα μειώνονταν, ενώ λόγω κρίσης και η ζήτηση είχε περιοριστεί. Κυρίως όμως δεν άντεχα άλλο το ξενύχτι, το άγχος αν έχει φεγγάρι, αν έχει φουρτούνα, αν μια χελώνα ή ένα δελφίνι κάνει ζημιά στα δίχτυα». Σήμερα συμβαίνει το αντίθετο. Μια συνάντηση με ένα πλάσμα της θάλασσας είναι καλό για τη δουλειά. «Οι τουρίστες ενθουσιάζονται με την εμπειρία. Είναι κάτι που δεν θα μπορούσαν να ζήσουν διαφορετικά. Βλέπουν πώς βγαίνει το ψάρι, καταλαβαίνουν και γιατί είναι τόσο ακριβό. Οτι θέλει κόπο. Κρέμονται από τα χείλη σου όταν τους λες ιστορίες για φουρτούνες και ψαριές. Αλλά κι εγώ περνάω καλά, νιώθω ότι πηγαίνω μαζί τους εκδρομή. Και επίσης ξυπνάω και κοιμάμαι σαν άνθρωπος».
Ο Γ. Αθηναίος ήταν από τους πρώτους αλιείς που αγκάλιασαν τον αλιευτικό τουρισμό ακολουθώντας την ομάδα της «Εναλείας».
Ο Γιάννης Αθηναίος δεν είναι η εξαίρεση. «Γενικά, βλέπουμε πως όποιοι αποφασίζουν να κάνουν τη μικρή αυτή στροφή βγαίνουν κερδισμένοι», λέει στην «Κ» η κ. Αννυ Μητροπούλου, διευθύντρια του Cyclades Preservation Fund, που σε συνεργασία με την ομάδα «Εναλεία» και το Costas M. Lemos Foundation υλοποιούν το πρόγραμμα εκπαίδευσης επαγγελματιών αλιέων στον αλιευτικό τουρισμό «Fish Smarter». Στόχος, η ενίσχυση της παράκτιας αλιείας, η παραμονή ή/και εισαγωγή νέων στο επάγγελμα του αλιέως, η αποσυμπίεση των ήδη μειωμένων ιχθυαποθεμάτων, η αύξηση του εισοδήματος των αλιέων, αλλά και η ενίσχυση της τοπικής οικονομίας δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και αυξάνοντας την προσέλκυση τουριστών στο νησί. «Δεν αναγκάζονται να αλλάξουν επάγγελμα, ούτε να σπάσουν το καΐκι τους, που συχνά τους στοιχειώνει, αφού αποχωρίζονται μέλος της οικογένειας όπως λένε, για να πάρουν την πολυπόθητη αποζημίωση και να ζήσουν την οικογένεια. Απλά “ανοίγουν” τη βάρκα τους, παίρνουν μαζί τη γυναίκα ή τα ενήλικα παιδιά τους ή κάποιο άλλο άτομο που γνωρίζει ξένες γλώσσες και εντέλει απασχολούνται επικερδώς με την ίδια δραστηριότητα που γνωρίζουν και αγαπούν. Ψαρεύουν λιγότερο, πιο ξεκούραστα, πιο ευχάριστα, αφήνουν “τον γόνο να γίνει γονιός” γιατί δεν έχουν πια την αγωνία ή την ανάγκη της μεγάλης ποσότητας της ψαριάς για να βγει το μεροκάματο».
Σύμφωνα με έρευνες, το 10% των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα ενδιαφέρεται για την ψυχαγωγική αλιεία. «Επιθυμούν να μάθουν για τα διαφορετικά είδη ψαρέματος, να δουν πώς βγαίνει το ψάρι, να μάθουν ενδεχομένως να το μαγειρεύουν και να το απολαμβάνουν», λέει στην «Κ» ο κ. Λευτέρης Αραπάκης, συνιδρυτής της
«Εναλείας», του μη κερδοσκοπικού οργανισμού που, έχοντας όραμα ένα βιώσιμο θαλάσσιο οικοσύστημα, δημιούργησε το 2016 την πρώτη σχολή επαγγελματικής αλιείας στην Ελλάδα. «Ενας ψαράς μπορεί να πολλαπλασιάσει το εισόδημά του μειώνοντας την αλιευτική του προσπάθεια. Από εκεί που έβγαζε 50-100 κιλά ψάρι την ημέρα, να βγάζει πέντε κιλά και να το μαγειρεύει για τους πελάτες του. Και ταυτόχρονα οι επισκέπτες να δουν το παραδοσιακό πρόσωπο της Ελλάδας».
Φυσικά το φετινό καλοκαίρι είναι διαφορετικό. Πολλοί αλιείς στα νησιά αντιμετώπισαν προβλήματα καθώς με το κλείσιμο των μαγαζιών δεν είχαν τρόπο να διοχετεύσουν τα ψάρια τους. Ακόμη και όσοι ασκούν αλιευτικό τουρισμό, δεν είχαν πελατεία, οπότε ανυπομονούν να δουν τους επόμενους 2-3 μήνες ανθρώπους να ανεβαίνουν και πάλι στο καΐκι τους.
«Την ίδια στιγμή, όμως, το ρίσκο είναι μεγάλο, καθώς οι αλιείς είναι συχνά άνω των 65 και φοβούνται να έρθουν σε επαφή με μεγάλες ομάδες», λέει ο κ. Αραπάκης. «Η φετινή σεζόν είναι μια καλή ευκαιρία για τους αλιείς να βγάλουν τη σχετική άδεια, να πάρουν χρηματοδοτήσεις που έχουν βγει και να περάσουν την εκπαίδευση. Θα είναι το καλοκαίρι της προετοιμασίας».
