Αφιέρωμα: Τα Τηνιακά Προϊόντα

Η Τήνος έχει πλούσια αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή. Παράγει κριθάρι, βρώμη και λίγο σιτάρι ενώ καλλιεργούνται αμπέλια, ελιές, συκιές λεμονιές και πορτοκαλιές καθώς και η γνωστή αγκινάρα μεταξύ άλλων.

Ως προς την κτηνοτροφία, εκτρέφονται πρόβατα αγελάδες και χοίροι, πουλερικά και περιστέρια, ενώ υπάρχει σημαντική παραγωγή σε τυροκομικά προϊόντα και αλλαντικά.

Κρεατικά
Τηνιακό λουκανικό με σκόρδο: Το παραδοσιακό λουκάνικο της Τήνου γνωστό και ως σαλσίσι που έμεινε στο νησί από τους Βενετούς και τρώγεται ωμό.
Λούζα: δύο κομμάτια καθαρό κρέας τα οποία αφαιρούνται από την δεξιά και την αριστερή μεριά της ραχοκοκαλιάς (κόντρα φιλέτο) του χοίρου. Το κρέας αρχικά μένει λίγες μέρες στο αλάτι, μετά σε κόκκινο κρασί, έπειτα πασπαλίζεται με μπαχαρικά και τέλος περνιέται σε φαρδύ έντερο και κρεμιέται για να στεγνώσει και να ωριμάσει στον αέρα 20-25 ημέρες.
Σύγλινο: μικρά κομμάτια χοιρινού κρέατος που διατηρούνται σε χοιρινό λίπος

Τυροκομικά
Γραβιέρα: ανήκει στην κατηγορία των σκληρών τυριών και είναι τυρί με υπόγλυκη χαρακτηριστική γεύση, συνήθως με συμπαγή μάζα και κίτρινο ως υποκίτρινο – υπόλευκο χρώμα. Παρασκευάζεται από αγελαδινό γάλα και αποτελεί την εξέλιξη του παλιού “βραστού τυριού” της Τήνου, που έφτιαχναν στα σπίτια οι αγρότισσες. Η γραβιέρα Τήνου είναι άριστο επιτραπέζιο τυρί. Δίνει όμως και υπέροχη γεύση στις διάφορες πίτες που προστίθεται, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για σαγανάκι, ως ξυσμένο τυρί ή ακόμη για πίτσες και τοστ.
Κοπανιστή: είναι μαλακό τυρί με αλοιφώδη υφή και έντονη πικάντικη – πιπερίζουσα γεύση. Παράγεται από νωπό γάλα που δεν έχει υποστεί θερμική επεξεργασία, πήζει με φυσική μαγιά και στραγγίζει σε τσαντίλες (τρυπητά πανιά). Ωριμάζει σε διάστημα πολλών μηνών, στη διάρκεια των οποίων προστίθεται κρασί και το μίγμα ζυμώνεται πολλές φορές. Είναι το κατεξοχήν παραδοσιακό τυρί της Τήνου και τρώγεται ως έχει ή ως άλειμμα σε καναπεδάκια, συνοδεύοντας άριστα το ούζο, το τσίπουρο ή το ρακί, την μπύρα και το κρασί.
Μυζήθρα: μαλακό επιτραπέζιο τυρί με συμπαγή δομή, υπόγλυκη ως γλυκιά γεύση και λευκό χρώμα. Παράγεται σε κεφαλάκι σχήματος κώλορου κώνου, από φρέσκο αγελαδινό τυρόγαλο στο οποίο προστίθεται μικρή ποσότητα αγελαδινού γάλακτος. Είναι παραδοσιακό ελληνικό τυρί σχεδόν όμοιο με το ανθότυρο, το οποίο βέβαια γίνεται από αιγοπρόβειο τυρόγαλο. Καταναλώνεται φρέσκο, ως επιτραπέζιο. Χρησιμοποιείται στην παρασκευή πιτών και συνοδεύει άριστα φρούτα και κρασί. Επειδή έχει μικρή περιεκτικότητα σε αλάτι και σε λιπαρά, μπορεί να καταναλωθεί από άτομα που βρίσκονται σε δίαιτα.
Τηνιακό Τυράκι: είναι φρέσκο ημίσκληρο τυρί, με ευχάριστη απαλή γεύση, λεπτό χαρακτηριστικό άρωμα και λευκό χρώμα. Παράγεται από αγελαδινό γάλα, καταναλώνεται ως επιτραπέζιο και αντικαθιστά επάξια την φέτα στην χωριάτικη σαλάτα και στις πίτες. Είναι αλατισμένο.
Πέτρωμα: είναι το κατεξοχήν παραδοσιακό τυρί της Τήνου. Φρέσκο μαλακό τυρί, χωρίς αλάτι, το οποίο αποτελεί την βάση παραγωγής της κοπανιστής και του τηνιακού τυριού. Καταναλώνεται ως έχει με προσθήκη αλατιού, ή εμβάπτισμένο σε άλμη. Χρησιμοποιείται στην χωριάτικη σαλάτα και κυρίως για την παρασκευή γλυκών και αλμυρών πιτών. Είναι το τυρί που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στα πασχαλινά τυροπιτάκια.

Γλυκά
Θα γευτείτε αμυγδαλωτά, παστέλια τα οποία μαζί με φύλλα λεμονιού τα κερνάνε στους γάμους καθώς και τα γνωστά «λυχναράκια»,τα παραδοσιακαά γλυκά τυροπιτάκια με ανάλατο τυρί Τήνου, ζάχαρη και πορτοκάλι. Επίσης μελοκάρυδο φτιαγμένο με πάστα αμυγδάλου, γέμιση καρυδόψιχας και φρέσκο Τηνιακό μέλι, τα ξηροτήγανα και τα αποκαλούμενα «ψαράκια» που φτιάχνονται με ζύμη γεμιστή με καρυδόψιχα, κανέλα, πορτοκάλι και την πασπαλίζουν με άχνη ζάχαρη.

Αγκινάρα
Στο εύφορο λιβάδι της Κώμης, οι αγκιναρώνες καλύπτουν μια μεγάλη έκταση, με την ετήσια παραγωγή να φτάνει τα 300.000 ζεύγη. Η συλλογή της μικροσκοπικής, ακάνθινης και ημιάγριας αγκινάρας γίνεται από τον Ιανουάριο μέχρι το Μάιο, κάποιες φορές έως και τον Ιούνιο. Με το που κοπούν οι ντόπιοι τις αξιοποιούν άμεσα είτε σε τουρσί και πατέ ή τις φυλάσσουν σε λάδι ή ζεματισμένες στην κατάψυξη. Αν βρεθείτε στο πανηγύρι της αγκινάρας που διοργανώνεται το πρώτο Σάββατο κάθε Μαΐου στην Κώμη, θα δείτε την αγκινάρα να αποθεώνεται μέσα από κλασικές και μοντέρνες μαγειρικές.

Άλλα προϊόντα
Το νησί παράγει μέλι θυμαρίσιο εξαιρετικής ποιότητας, κάπαρη την οποία μαζί με τα φύλλα της θα δοκιμάσετε στις σαλάτες, κρίταμο, λιαστές τομάτες και σύκα. Είναι γνωστή επίσης για το ροζακί σταφύλι -κάποιοι παραγωγοί, μάλιστα, προσπαθούν στις μέρες μας να διατηρήσουν τον αμπελώνα της Τήνου με ποικιλίες όπως το Ποταμίσιο και το Κουμάρι. Παράγει επίσης εύγευστη και ελαφριά ρακή -μάλιστα σε κατώγια και αποθήκες χωριών η απόσταξη στα καζάνια συνεχίζεται και στις μέρες μας, είτε για ιδιωτική κατανάλωση είτε προς πώληση.

Έθιμα

Το Πάσχα οι νοικοκυρές στην Τήνο φτιάχνουν τα γνωστά «λυχναράκια», πεντανόστιμα γλυκά τυροπιτάκια με φρέσκια μυζήθρα και κανέλα, πορτοκάλι ή βανίλια. Το Πάσχα επίσης φτιάχνουν τα τσιμπητά τυροπιττάκια. Η γέμιση γίνεται με ανάλατη μυτζήθρα, αυγά, ζάχαρη, βανίλια και κανέλα.

Τα Χριστούγεννα σερβίρουν τα «φοινίκια», ντόπια γλυκά με θυµαρίσιο μέλι, ενώ στις υπόλοιπες γιορτές παρασκευάζονται γλυκίσματα, όπως ξεροτήγανα και αυγοκαλάμαρα, τηγανίτες και λουκουμάδες, ριζόγαλο ή γαλακτομπούρεκο.

Στους γάμους κερνάνε παστέλια με φύλλα λεμονιού και ξεροτήγανα.